Læknablaðið - 15.02.2005, Blaðsíða 60

UMRÆÐA & FRÉTTIR / LÆKNADEILD HÍ
100 nemendur í rannsóknartengdu námi
í læknadeild
- Læknanámið að breytast og deildin að færa út kvíarnar, segir Stefán B. Sigurðsson deild-
arforseti
Þröstur
Haraldsson
Kannski er blaðamaður Læknablaðsins einn um það
en til skamms tíma stóð hann í þeirri trú að kennsla
læknanema við læknadeild Háskóla íslands væri ein-
skorðuð við embættispróf. Því fer hins vegar fjarri því
nú eru hartnær 100 nemendur við deildina sem leggja
stund á rannsóknarnám og stefna að meistara- eða
doktorsgráðu í heilbrigðisvísindum. Minnihluti þess
hóps eru læknar en algengt er að menn bæti rann-
sóknarnáminu ofan á aðrar greinar, svo sem líffræði.
„Starfsemi deildarinnar hefur verið að breytast
nokkuð undanfarin ár,“ segir Stefán B. Sigurðsson
deildarforseti þegar blaðamaður er sestur hjá honum
á skrifstofuna í Læknagarði. „Læknadeildin hefur
haft það orð á sér um langt árabil að hún sé eilítið
utangátta í háskólanum vegna þess hversu stór hluti
starfseminnar fer fram á spítalanum. Undanfarin þrjú
til fjögur ár hefur þetta álit verið að breytast og deild-
in að gera sig rneira gildandi innan háskólans.
Rannsóknarnám til meistaragráðu hófst í deildar-
forsetatíð Helga Valdimarssonar en við mjög erfiðar
aðstæður og til dæmis urðu kennarar sem vildu taka
nemendur til meistaranáms við deildina að skrifa
undir yfirlýsingu þess efnis að nám þeirra mætti ekki
kosta deildina neitt. Kennarar urðu að útvega allt fjár-
magn til rannsókna sjálfir. Prátt fyrir þetta voru það
margir eldhugar innan deildarinnar að námið komst
á laggirnar. Smám saman mótuðust reglur um þetta
nám og skipuð var rannsóknanámsnefnd til að halda
utan um námið. Nú er Helga Ögmundsdóttir lækn-
ir og prófessor formaður þessarar nefndar en hún
sinnir þessu verkefni í hálfri stöðu. Auk meistara- og
doktorsnámsins heldur nefndin utan um rannsókna-
verkefni þriðja árs læknanema. Nefndinni til halds
og trausts hefur verið starfsmaður í 30% stöðu en nú
hefur reynst nauðsynlegt að auka starfshlutfall hans í
50%,“ segir Stefán.
„Deildin hefur tekið inn rúmlega 40 nemendur í
almennt læknanám á ári svo hér eru að jafnaði 250
læknanemar. Þar að auki eru nú nemar í doktorsnámi
nær 40 og meistaranám stunda yfir 50 manns. Petta er
því orðið ansi stórt hlutfall af nemendafjölda deildar-
innar,“ bætir Stefán við.
Læknanám í tveimur þrepum?
Skipulag rannsóknarnámsins er með þeim hætti að
læknanemum sem búnir eru að ljúka rannsóknar-
verkefnum sem nú eru á 3. ári stendur til boða að taka
meistaranámið meðfram læknanáminu. „Á Norður-
löndum geta menn útskrifast með meistaragráðu
ýmist áður en þeir Ijúka læknanáminu eða stuttu
síðar. Doktorsnámið getur einnig hafist meðan menn
eru enn í læknanámi, einkum ef þeir hafa áður lokið
meistaranáminu. Vissulega tekur þetta tíma en það
má sjá teikn á lofti um að afstaðan til læknanámsins
sé örlítið að breytast, að í stað þess að menn taki það
á hefðbundinn hátt, það er embættispróf, kandídatsár
og sérfræðinám, sé einnig farið að líta á læknanám-
ið sem mjög gott grunnnám fyrir rannsóknarfræði-
mennsku. Við sjáum í nágrannalöndunum að það fara
ekki allir í læknisfræðilegt sérfræðinám eftir að þeir
hafa lokið læknaprófi heldur fara alltaf einhverjir til
ýmissa starfa þar sem þessi reynsla nýtist vel.
Þetta hefur vakið upp umræður um hugsanlega
tvískiptingu læknanámsins. Þá gæti það orðið á þann
veg að nemendur ljúki fyrri hluta námsins með BSc-
gráðu en geti svo valið hvort þeir haldi áfram í klín-
ískt nám eða fari í rannsóknir innan líf- og heilbrigð-
isvísinda. Með þessu móti gætum við tekið fleiri inn í
grunnnámið án þess að yfirfylla spítalana eða mark-
aðinn. Þetta samrýmist líka þeirri stefnu sem nú ríkir
í Evrópu að tíminn að fyrsta háskólaprófi skuli styttur
í þrjú ár. Þetta þarf að hugsa vel en það er sjálfsagt að
skoða það.“
Fiskar og læknisfræði
Nemendur í meistara- og doktorsnámi í læknadeild
eru hins vegar ekki nema að hluta til læknar eða
læknanemar. Þetta hlutfall er of lágt og við þurfum
að stefna að því að auka það. Margir sem nú stunda
rannsóknatengt nám við deildina koma úr öðrum
fögum, ekki síst líffræði. „Héðan hafa meira að segja
útskrifast meistarar eftir rannsóknir á líffræði fiska,
svo dæmi sé tekið. I fljótu bragði sjá menn ekki margt
skylt með þessu og læknisfræði en þegar betur er að
gáð eru fræðin sem liggja að baki rannsóknunum þau
sömu, efnafræði-, lífefnafræði- og lífeðlisfræðilegir
þættir eru þeir sömu í flestum dýrum og hjá mannin-
um. Tilraunadýrið getur verið fiskur eða mús en fræð-
in nýtast vissulega líka fyrir læknisfræði mannsins.
Læknadeildin hefur verið opnari fyrir þessu en
ýmsar aðrar deildir við HÍ og þess eru dæmi að mönn-
um hefur verið vísað frá annars staðar en komist að
200 Læknablaðið 2005/91