Þjóðlíf - 01.07.1986, Blaðsíða 66

ings mannkyns hefur aldrei fengið að
koma fram þar.“
Sr. Auður Eir vill taka fram að hún
álíti ekki að það eigi að vera þessi
munur á körlum og konum. „Bæði
konur og karlar verða að tileinka sér
„Kirkjan hefur alla tíð verið
mótuð af körlum og álit annars
helmings mannkyns hefur aldrei
fengið að koma fram þar."
hin hörðu og hin mjúku gildi lífsins.
Konur mega alls ekki rækta það með
sér að þær eigi alltaf að vera eftirgef-
anlegar — og karlar mega alls ekki
rækta einvörðungu hin hörðu gildi
með sér. Bæði kynin verða að rækta
með sér alla þætti mannlífsins - því
þannig verðum við öll meiri mann-
eskjur. Þetta er spurning um uppeldi
að mínu mati - og fyrirmyndir."
Sr. Auður Eir er þekkt að því að
hafa hleypt afstokkunum svokallaðri
kvennaguðfræði hér á landi. Um
hvað snúast þau fræði?
„f>au snúast t.d. um það sem ég
sagði hér að ofan sem er þáttur þess
að lesa Biblíuna frá sjónarhóli
kvenna. Ein stefna kvennaguðfræð-
innar er að komast að kjarnanum í
Biblíunni. Og þar sjáum við að Biblí-
an er byltingarrit fyrir konur. Hún
boðar alís ekki að konum skuli haldið
niðri, eins og t.d. Simone de Beauvo-
ir hélt fram. Biblían segir konum að
rísa upp. Við skulum aðeins athuga
sköpunarsöguna. Guð úthlutaði ekki
kynjunum mismunandi hlutverkum í
upphafi — þeirri hlutverkaskipan höf-
um við sjálf komið á. Páll postuli
segir: „Til frelsis frelsaði Kristur okk-
ur.“ Kristur boðaði frelsun kvenna
undan þeim þrældómi sem þær
bjuggu við þegar hann var uppi.“
Um kvennaguðfræði má halda
langa fyrirlestra og fylla þetta blað og
annað, en það skal ekki gert hér. í
samtalinu við Auði Eir kom fram, að
„Ég gleðst oft yfir yfirlýsingum
kirkjunnar — en stundum óar
mig líka við þeim."
nokkrir kvenguðfræðingar, prestar
og guðfræðinemar hittast reglulega
heima hjá henni og hafa gert sumar
um nokkurt árabil og velta fyrir sér
kvennaguðfræði. „Þetta er gífurlega
uppörvandi," segir Auður Eir. „Hér
getum við sýnt hver annarri fyllsta
trúnað og komið með gagnrýni."
Hvert er hlutverk prestsins í nú-
tímasamfélagi, að mati sr. Auðar
Eir? Á presturinn að taka fullan þátt
í samfélagsmálum og reyna að hafa
áhrif á þróun mála, eins og títt er um
presta íþriðja heiminum?
Sr. Auður Eir hallar sér aftur á bak
í stólnum og hugsar sig um alvarleg á
svip.
„Eiginlega á ég auðveldara með að
samsinna innilega þátttöku kirkjunn-
ar í þjóðmálum í Suður-Ameríku eða
einhvers staðar annars staðar úti í
fjarlægðinni, þar sem mér kemur
þetta ekkert við. Málin vandast hins
vegar þegar þau færast nær manni.
Öll mál skiptast í geira, m.a. eftir
stjórnmálaskoðunum, og prestar
hljóta að hafa skiptar skoðanir á mál-
um. Þess vegna hlýtur ávallt að vera
nokkurt álitamál hvernig kirkjan á að
bregðast við hlutum. Hver prestur
verður að vinna eins og hans sannfær-
ing býður honum. Ég álít hins vegar,
að kirkjunni beri skylda til að beita
sér fyrir breytingum í þjóðfélags-
málum."
Kirkjuþing hefur ályktað um fóst-
ureyðingarlöggjöfina í þá átt, að fella
beri niður heimild til fóstureyðinga
vegna félagslegra ástæðna. Hver er
skoðun sr. Auðar Eir á því máli?
„Ég styð það ekki að fella niður
heimildir vegna félagslegra ástæðna,“
svarar Auður Eir. „En ég vil að kirkj-
an rannsaki þessar félagslegu ástæður
og hyggi að þessu máli í víðu sam-
hengi. Það vona ég að hún geri, því
þetta er stórmál. Ég kem aftur að
þessu sem við vorum að tala um —
afskipti kirkjunnar af þjóðmálum.
Mér þykir afar vænt um kirkjuna og
ber mikið traust til hennar. Og mér
finnst mikið til um forystu þjóðkirkju
okkar á margan hátt. Ég álít, að
kirkjan eigi stundum að gefa út yfir-
lýsingar. Það er alltaf vandasamt að
tala fyrir munn annarra, fólks sem
sjálft hefur skiptar skoðanir en þarfn-
ast leiðsagnar. Ég gleðst oft yfir yfir-
lýsingum kirkjunnar, hérlendis og er-
lendis. En mig óar líka stundum við
þeim. Það gerist út um allan heim að
biskupar safnast saman og skrifa bréf
um eitt og annað sem snerta hin per-
sónulegustu mál fólks. Það þarf gíf-
urlega umhugsun, þekkingu og kynni
af kjörum einstaklinga til að gefa út
svona yfirlýsingar. Það má ekki ger-
ast án persónulegra kynna við fólk úr
hópunum sem verið er að fjalla um,
finnst mér. En ábyrgðin er líka okkar
sem tökum við yfirlýsingunum. Við
verðum líka að meta þær og við prest-
ar verðum að meta áhrif þeirra á
boðun okkar.“
Ég álít að hver prestur sem boðar
Orðið verði að tengja Orðið og dag-
lega atburði. Og ef kirkjan á að geta
þetta verður hún að veita prestum
tækifæri til að endurnýja sig og
endurnæra. Og þar með er ég komin
að mínu hjartans máli, sem er róter-
ing presta, þ.e. að þeir verði ekki
alltaf á sama stað heldur geti skipt
um prestaköll til endurnýjunar fyrir
þá og söfnuðina. Kirkjan hefur fólk
um allt landið og ef hún héldi rétt á
sínum málum yrði hún svo miklu
öflugri en hún er nú.“
Sr. Auður Eir er eindregið mótfall-
in prestskosningum. „Já, ég er inni-
lega mótfallin þeim,“ segir hún.
„Mér finnst ekki rétt að leggja það á
prestastéttina eina af öllum opinber-
um starfsmönnum að standa í kosn-
ingum. Prestskosningar eru einnig
dýrar, þær kosta oft illt umtal og
brjóta oft á tíðum niður það fólk sem
ekki kemst að. Svo finnst mér að
prestar eigi að hafa meiri möguleika
á að hreyfa sig, eins og ég sagði.
Menningarlegir möguleikar eru mjög
mismunandi í prestaköllum landsins
og það þarf mikinn andlegan styrk oft
á tíðum til að þjóna afskekktustu
prestaköllunum — kannski meiri en
unnt er að krefjast af nokkurri mann-
eskju. Allt finnast mér þetta nægjan-
lega sterkar ástæður til að leggja
prestskosningar niður.“
/ lokin verður viðmælandanum það
á að missa út úr sér að sr. Auður Eir
hljóti að vera með mestu kjarnakon-
um landsins.
Dillandi hlátur er svar sr. Auðar
Eir.
„Þakka þér hjartanlega! Stundum
er svo gott að fá að heyra eitthvað
svona!“
Sr. Auður Eir á fjórar dætur og
tvær þeirra hafa farið sömu braut og
hún. Hinar yngri hafa hins vegar lýst
því ákveðið yfir að þær ætli ekki í
guðfræði. „Ég skil ekkert í þessu hjá
þeim,“ segir sr. Auður Eir Vilhjálms-
dóttir, frumherja íslenskra kvenna í
prestastéttinni og hristir höfuðið —
alveg bit, eins og fólk af aldamóta-
kynslóðinni sagði áður en málhreins-
unarmenn hófu að skera burt allt sem
talist gat dönskuskotið á tungunni.
En hún má samt vel við una — nú eru
23 konur við nám í guðfræðideild Há-
skóla íslands og innan tíu ára gætu
íslendingar átt um 30 kvenpresta.
Barátta — og þrjóska — hennar var
ekki alveg til einskis.
66 ÞJÓÐLÍF