Vísbending - 16.07.2010, Blaðsíða 1

16. júlí 2010
24. tölublað
28. árgangur
ISSN 1021-8483
1Nú er farið að sjást hverjar afleiðingar dóms Hæsta-
réttar verða en þó er spurn-
ingum enn ósvarað.
Miðað við að atvinnu-
rekstur gefi af sér eðlilega
arðsemi borgar sig núna
að leggja fram hlutafé.
Þorkell Helgason skrif-
ar þriðju greinina um
stærðfræði í stjórnmálum
og leggur til margföldun.
Margir vilja banna erlenda
fjárfestingu þó að þeir vilji
gjarnan fá erlent fjármagn
til landsins.
3
Vikurit um viðskipti og efnahagsmál
V í s b e n d i n g • 2 4 . t b l . 2 0 1 0 1
2 4
Afleiðingar dómsdags
Þegar dómur Hæstaréttar í gengis-lánamálunum féll voru viðbrögð mismunandi. Flestir tóku dómn-
um þó fremur vel í orði. Í Morgunblaðinu
þann 17. júní sagði Gylfi Magnússon,
efnahags- og viðskiptaráðherra, að dómur
Hæstaréttar muni frekar hafa góð en slæm
áhrif fyrir efnahagskerfið og fjármálakerfið
í heildina. „Þetta hefur auðvitað einhver
þjóðhagsleg áhrif en ég fæ nú ekki betur
séð en að mestu séu þau bara til góðs,“
sagði Gylfi. Hann hélt áfram: „Þó að þetta
sé visst áfall fyrir stóru bankana þá er þetta
langt innan þolmarka fyrir þá, þannig að
þó þetta séu ekki góðar fréttir fyrir þá er
þetta engan veginn til þess fallið að slá
þá út af laginu.“ Hann taldi að sama ætti
við um stærri lánafyrirtæki. Ríkisstjórnin
hafi verið búin undir þessa niðurstöðu og
verið væri að kortleggja málið en ekki lægi
fyrir hvort stjórnvöld þyrftu að grípa til
aðgerða.
Sama dag fjallaði fjármálaráðherra um
málið og var heldur dempaðri í fögnuði
sínum: „Ég býst við að mörgum létti sem
finnst sanngjarnara að reikningurinn endi
þar sem hann endar heldur en að hann
hvíli á heimilunum,“ sagði Steingrímur J.
Sigfússon í Fréttablaðinu.
Óveðursský birtast
Ekki leið þó á löngu áður en menn átt-
uðu sig á því að eins brauð gæti verið ann-
ars dauði. Þó að efnahagsráðherra teldi
að áfall stóru bankanna væri langt „innan
þolmarka“ er ljóst að inni í bönkunum
sjálfum voru ekki allir jafnrólegir. Út á við
sýndu menn stillingu en inni í bæði nýju
bönkunum og þrotabúum gömlu bank-
anna kepptust menn við að meta samn-
inga og reikna hver áhrifin gætu orðið.
Vandi bankanna er meðal annars sá að
dómurinn svarar því ekki afdráttarlaust
hvort öll gengistryggð lán voru ólögleg.
Það er vitað að lán sem greidd voru í
íslenskum krónum með viðmiðun í hlut-
föllum erlendra mynta og innheimt í
íslenskum krónum með sömu viðmiðun
eru ólögleg (sjá 21. tbl. Vísbendingar).
Jafnframt er ljóst að lán sem greidd voru
út í erlendum gjaldeyri eru lögleg. Því er
hins vegar ósvarað hvort löglegt var að
veita lán. sem greidd voru út í íslenskum
krónum og sett voru fram í „jafngildi“
íslenskrar fjárhæðar, en jafnframt tiltekið
að þau jafngiltu ákveðnum erlendum fjár-
hæðum í evrum, jenum og svissneskum
frönkum, svo að dæmi sé tekið, og inn-
heimtuseðlar gefnir út í sömu myntum.
Um þetta ríkir vafi þar til fleiri dómar
falla og lögmenn alls ekki sammála.
Flest bílalán með erlendri myntvið-
miðun eru hins vegar ólögleg og það sama
gildir um íbúðalán þar sem skilmálar voru
með svipuðu orðalagi. Þess vegna er ljóst
að þau fyrirtæki sem fyrst og fremst veittu
slík lán eru í vanda stödd. Fyrstu fórn-
arlömbin eru komin fram. Bílalánafyr-
irtækið Avant og eigandi þess Askar eru
bæði orðin gjaldþrota. Jafnframt kemur
fram á sama tíma að áhrif slíkra gjaldþrota
geta valdið keðjuverkun. Sjóvá, sem átti
skuldabréf á fyrirtækin, lendir í vanda.
Í fyrra lagði ríkissjóður Sjóvá til fé með
kaupum Seðlabankans á 73 prósenta hlut
í félaginu. Kaupverðið var 11,6 milljarðar
króna, 6,2 milljarðar í formi bréfa í Ösk-
um Capital og 2,9 milljarðar í formi bréfa
í Avant. Skuldabréf Aska eru tryggð með
bréfum með ábyrgð ríkissjóðs. Í Frétta-
blaðinu 16. júlí segir að skuldabréf Av-
ant séu tryggð með öðrum hætti og óvíst
hversu mikið tap félagsins vegna þessa geti
orðið. Stærstu eigendur Sjóvár ábyrgist að
félagið muni standast skilyrði Fjármálaeft-
irlitsins um eigið fé og gjaldþol með því
að leggja Sjóvá til aukið fé ef þörf krefji.
Þarna sjást dómínó-áhrifin skýrt. Avant
fellur, Askar verða gjaldþrota, eignir Sjóvá
spillast og ríkissjóður, Glitnir og Íslands-
banki þurfa að taka á sig frekari skuld-
bindingar. Ein möguleg áhrif sem ekki
hafa verið rædd opinberlega eru auknar
byrðar ríkisins vegna Icesave-málsins. Ef
dómurinn hefur áhrif á eignir Landsbank-
ans verður geta hans til þess að standa við
sínar skuldbindingar minni en ella og þar
með skuldbindingar ríkisins vegna lág-
markstryggingar meiri. Líklegt er að áhrif
af þessu tagi sjáist víðar á næstunni.
framhald á bls. 2