Vísbending - 29.07.2013, Blaðsíða 3

V í s b e n d i n g • 3 0 t b l 2 0 1 3 3
Umræða um þekkingarstjórnun (knowledge management) hófst um
1990. Að mestu fjallaði sú umræða um
sífellt fullkomnari tölvukerfi og gagna-
grunna sem nýta mætti til að miðla upp-
lýsingum innan fyrirtækja. Þegar hegð-
un starfsfólks breyttist ekki - fólk sat
áfram á þekkingu sinni og hélt áfram að
finna upp hjólið - beindist athyglin að
fyrirtækja menningu, hvatakerfum, þjálf-
un og virkjun starfsfólks. Seinna meir
var athyglinni beint að heildarsýninni,
reyna að móta heildarstefnu og hugað
að fyrirtækinu í heild sinni. Hin síðari
ár hefur orðið mikil gróska í þekking-
arstjórnunarumræðunni með tilkomu
samfélagsmiðla eins og Facebook, Twitter
og Wikipedia sem hafa þá eiginleika að
auðvelt er að miðla greinum, myndbönd-
um og þekkingu milli fólks innan sem
utan fyrirtækja.
Markmið
Þekkingarstjórnun miðar að því að skapa, skrá, vista, miðla og nýta
þekki ngu innan fyrirtækja. Í stuttu máli
Árangur þekkingarstjórnunar
Ingi Rúnar Eðvarðsson
prófessor
Eftir umfangsmikla leit fundust níu
greinar sem greindu frá rannsóknum inn-
an lítilla og meðastórra fyrirtækja (oftast
miðað við 10-250 starfsmenn) og hvaða
rekstrarárangri þekkingarstjórnun skilaði.
Vert er að taka fram að í hópi greinanna
eru tvær kannanir sem undir ritaður stóð
fyrir og verða þær aðgreindar frá hinum
greinunum.
Bættur rekstrarárangur
Eins og meðfylgjandi tafla ber með sér þá virðist sem rannsóknir bendi til
þess að þekkingarstjórnun hafi í för með
sér margvíslegan ávinning fyrir smáfyr-
irtæki svo sem veltuaukningu, aukinn
hagnað og skilvirkni, meiri sveigjanleika,
lækkun kostnaðar og aukna samkeppn is-
hæfni.
Þróun mannauðs
Þekkingarstjórnun virðist einnig hafa skilað mikilvægum árangri varðandi
mannauðinn. Þar má nefna að auðveldara
er að halda í gott starfsfólk, þjálfun og
nám hefur aukist, hæfni starfsfólks hefur
aukist og liðsandi hefur batnað.
Ánægja viðskiptavina
Svo er að sjá að aðferðir þekkingarstjórn-unar auki ánægju viðskipavina í víðum
skilningi. Viðskiptavinum er veitt betri
þjónusta, tryggð þeirra eykst, gæði batna
og ímynd fyrirtækja og vöru eflast.

Þekkingarsköpun
Nýsköpun og sköpun nýrrar þekking ar er mjög mikilvæg fyrir smáfyrirtæki
til að efla samkeppnishæfni. Rannsókn-
irnar benda til þess að þar sem þekk-
ingarstjórnun er beitt eflist vöruþróun og
nýsköpun og það leiðir jafnframt til sköp-
unar nýrrar þekking ar og nýrra starfshátta
innan fyrirtækja.
Flókinn veruleiki
Þær rannsóknir sem hér hafa verið kynnt ar benda til að árangur þekking-
arstjórnunar sé mikill fyrir fyrirtæki af öll-
um stærðum. Því er mikilvægt að endur-
vekja umræðu um þekkingarstjórnun hér
á landi og hvað hefur áunnist hin síðari
ári. Hinu er þó ekki að leyna að hér er
um flókið sampil að ræða innan fyrirtækja
eins og sjá má af Evrópska gæðalíkaninu
og öðrum álíka módelum. Það ætti að
vera okkur hvatning til frekari umræðu
og rannsókna til að efla enn frekar sam-
keppnishæfni íslenskra fyrirtækja.
má segja að stjórnendur fyrirtækja, bæði
erlendis og innanlands, hafi litið til þekk-
ingarstjórnunar sem aðferðar sem gæti
virkjað verðmæta þekkingu sem starfsfólk
býr yfir. Markmið með innleiðingu þekk-
ingarstjórnunar eru mörg. Samkvæmt
rannsókn sem Miðstöð framleiðni og
gæða í Bandaríkjunum gerði á leiðandi
fyrirtækjum á sviði þekkingarstjórnunar
eru endurnot þekkingar algengasta mark-
mið að baki innleiðingu þekkingarstjórn-
unar. Bætt gæði þekkingar, nýsköpun,
hraði og aukin hæfni eru einnig algeng
markmið sem stjórnendur fyrirtækja hafa
að leiðarljósi þegar þeir taka upp aðferðir
þekkingarstjórnunar.
Rannsóknir
Eftir hrun hefur lítið verið rætt um þekk-ingarstjórnun, þekkingarverðmæti og
þekkingarskýrslur. Skýrist það líklega af
því að stjórnendur fyrirtækja hafa þurft
að glíma við rekstarvanda og fjárskort. Nú
þegar endurreisn er fyrir hendi er vert að
skoða þær stjórnunaraðferðir sem gætu
bætt samkeppnishæfni fyrirtækja. Í því
ljósi vil ég hér kynna samantekt á rann-
sókn um um árangur þekkingarstjórnun í
smáfyrirtækjum.
Beytt var kerfisbundinni heimildaleit í
gagnagrunnum með ritrýndum greinum.
Niðurstaða rannsókna á árangri þekkingarstjórnunar

Þættir árangurs Erlendis Ísland
Bættur rekstrarárangur X
Sjálfbær vöxtur X
Veltuaukning X
Aukinn hagnaður X
Aukin skilvirkni X
Sveigjanleiki X
Lækkun kostnaðar X X
Aukin framleiðni X
Betri ákvarðanataka X X
Aukin samkeppnishæfni X
Aukin markaðshlutdeild X
Þróun mannauðs
Auðveldara að halda í starfsfólk X X
Þróun mannauðs X
Aukin þjálfun og nám X
Aukin hæfni starfsfólks X
Bættur liðsandi X
Ánægja viðskiptavina X
Viðskiptavinum veitt betri þjónusta X
Aukin tryggð viðskiptavina X
Virðing fyrirtækja eykst X
Viðing vöru eykst X
Aukin gæði vöru/þjónustu X
Kerfisbundin sköpun þekkingar
Aukin vöruþróun X X
Þekkingarsköpun X
Meiri sköpunarkraftur X
Nýjar starfsaðferðir X