Þjóðlíf - 01.11.1987, Blaðsíða 52

LISTIR
Dokumenta 8 í Kassel
DOKUMENTA, LISTASÝNINGIN í Kassel
sem haldin er fimmta hvert ár, er orðin slík
véfrétt að aðstandendur eiga erfitt með að
standa undir nafni. Sýningin á að vera yfirlit
yfir það sem er merkilegast aö gerast í mynd-
list á hverjum tíma. Gallinn er sá að sérhver
sýning veröur að skera sig afgerandi frá
síðustu sýningu og um leið móta hefðogsýna
þróun. Hætta er á að það „nýja" sé þá búið
til. Eða eins og Richard Fry sem kom hingað
eftir sýninguna orðaði það svo skemmtilega:
,,Það nýja í því nýja."
Ekki er hægt að segja annað en að sýningin
nú sé verulega frábrugðin Dokumenta 7. Á
þeirri sýningu var nýja1 málverkið allsráð-
andi. Ritdi Fuchs, sem þá réð mestu um val
verka, ætlaði að hafa málverk eingöngu, en
var stoppaður af. Menn eins og Joseph
Beuys, Gilbert og George, Joseph Kosuth og
nokkrir aðrir ,,konsept"-listamenn voru á
þeirri sýningu og eru nokkrir þeirra með nú
og gert ntjög hátt undir höfði. Ef dæma má
Dokumenta 8 er Nýja málverkiö týnt. Þeir
málarar sem þar eru með, eru gamlar kemp-
ur eins og Leott Golttb eða ungir, naturalísk-
ir málarar eins og Eric Fischi.
EFTIR fyrstu umferð unt sýningarsalina
festust þrjú hugtök í huga mér: pólitík, tækni
og fjölbreytni. Ef marka má Kasselsýning-
una er nútíminn samsettur úr þessu þrennu.
Mörg verka sýningarinnar voru áberandi
pólitísk, en þó ekki flokkspólitísk í neinum
íslenskum skilningi. Það var ekki hægt að
lesa út úr verkunum stefnuyfirlýsingar
Krata, Framsóknar eða Alþýðubandalags. Á
sýninguna voru valin tjölmörg verk sem með
einhverjum hætti miðluöu áhyggjum eða
reiði einstakra listamanna yfir stöðu mála í
dag. Augljós er áherslan á pólitík með því að
gera þá Bettys og Klaus Staeck að heiöurs-
gestum. Bettys var einn af stofnendum
Græningja og reyndi af fullri alvöru að stofna
háskóla í þágu lýðræðis - nokkuð sem nú er
komið í framkvæmd að mér skilst. Staeck er
einn ötulasti plakatgerðarmaður eftirstríðs-
áranna og veggspjöld hans hafa haft áhrif á
við heila flokksmaskínu í Vestur-Þýska-
landi. Flest pólitísku verkanna hafa þó
óbeina tilvísun. Verk sem óhjákvæmilega
vekja upp hugmyndir um umhverfi okkar.
náttúruna og þær ógnir sem að henni steðja.
En á sýninunni má einnig sjá stórborgarlist,
gagnrýni á stjörnustríðið, kúgunina í þriðja
heiminum. Einna athyglisverðust þóttu mér
verk Jenny Holzer, en hún hefur komið sér
inn á auglýsingaskilti stórborganna með
boðskap sinn sem oft á tíðum er nokkuð
• Fjórir blökkumenn. Leon Golub, 1985.
sitt eigið lífog gesturinn varð aðfara sérhægt
til þess að halda í hughrifin. Á svona sýning-
um er auðvelt að glápa yfir sig.
snúinn: Forðid mérfrá löngunum mínum lét
hún varpa út með tilkynningaljósi Caesars
Palace, einu helsta spilavíti Ameríku!
Það er gott til þess að vita að nú, þegar
stjórnmálamennirnir kvarta yfir því að
tlokka þeirra vanti málefni til að greina sig
frá starfsbræörum þeirra í hinunt llokkun-
um, séu listamennirnir aftur farnir aö takast
á við vanda okkar og vonir. Á nteðan flokks-
pólitíkin er að fletjast út í sérhagsmuni og
valdapot virðast listamenn í auknum mæli
reyna að glíma við þversagnir nútímans. Oft
á persónulegan og frjóan hátt. Þaö var þessi
pólitíska vídd sem kom mér hvað mest á
óvart á Dokumenla 8.
TÆKNIN var mjög áberandi í Kassel og þá
tækni í tvennum skilningi. Það var unun að
sjá hversu góðum tökum margir listamenn
hafa náð á þeim miðlunarleiðum sem þeir
hafa valið sér. Sérstaklega var þetta áberandi
í umhverfisverkunum eða installasjónunum.
Þarna var að finna verk gerð í tré, málm og
gler sem unnin voru af fagmannlegri tilfinn-
ingu fyrir tjáningarmöguleikum efnisins.
Aðrir gátu blandað saman ólíkum efnum og
hlutum og fengið út úr því sterka heild.
Árangurinn varð sá að áhorfandinn gekk úr
einu herbergi í annað rétt eins og hann gengi
á milli gjörólíkra og aðskilinna heima. Sér-
hver salur sýningarhallanna tveggja átti sér
• Mynd af hundi. Eric Fischl, 1987.
Er þá í lagi að vera vand virkur?
52