Franskir dagar - 01.07.2014, Blaðsíða 10

rmmiDAGM oo Lcjoijnuincnis
Texti: Kjartan Reynisson með aðstoðfrá Susan Chisholm
Myndir: Ýmsir
Á5TRÖL5KU STELrUHnnil
<t>°°<I>
Það er janúar 1981. Hópur lcvenna af erlendum
uppruna er kominn til Reykjavíkur og gistir hjá
Hjálpræðishernum. Þar hafa þær verið fastar í
tvær nætur vegna þess að ekki hefur verið flug-
veður til Egilsstaða. Húsnæðið er ekki ríkulegt,
og fæstar hafa hugmynd um það nákvæmlega
hvert þær eru að fara. Þær hafa ráðið sig til
fiskvinnu á Islandi í gegnum Iceland Seafood
Limited í Bretlandi. A endanum er þeim smalað
í flugvél og flogið til Egilsstaða, þar sem veðrið
er slæmt, norðanvindur og snjóbylur. Þær fara
með lítilli rúm eitthvað út í sortann og eftir tals-
verðan þæfing er þeim smalað út í lidu sjávar-
þorpi fyrir framan gamalt og þreymlegt gistihús.
Þetta er gistihús KHB á Reyðarfirði, en ófært er
til Fáskrúðsfjarðar sökum snjóa. Daginn eftir
er þeim ennþá smalað upp í rútu og keyrt út í
sortann. Eftir nokkurn tíma er stöðvað, afrnr
fýrir framan gistihús í öðru sjávarþorpi. „How
long are we supposed to stay here?" (Hversu lengi
eigum við nú að vera hérna?) spyrja nokkrar
þeirra. Hávaxinn ljóshærður maður með gleraugu
tekur á móti þeim og segir glaðlega „ For the next
six tnonths“{ I næsm sex mánuði). Þarna eru þær
lokáins komnar í Valhöll á Fáskrúðsfirði og Gísli
Jónatansson er að taka á móti þeim. Bílstjórinn
sem sótti þær í Egilsstaði var Guðmundur Guð-
jónsson frá Kolmúla. Þær koma sér fyrir í her-
bergjunum og em síðan kallaðar saman í borðsal
þar sem þær eru kynntar fyrir verkstjórunum og
ungum strák sem þeim er sagt að eigi að passa
þær á kvöldin og um helgar. „Do we really need a
bodyguard?" (Þurfum við virkilega að hafa lífvörð?)
spyrja þær sem eru að koma í fyrsta skipti. Chris
Churcher og þær sem hafa verið áður kinka kolli.
„ It helps“{Það getur hjálpað). Fáskrúðsfirðingar
eiga það víst til að ganga of hratt um gleðinnar dyr
á þessum tíma og kunna sér vart hóf þegar hópur
erlendra yngismeyja fyllir heilt hús í þorpinu.
„Lífvörðurinn" er greinarhöfundurinn, Kjartan
Reynisson og er þarna að taka að sér skemmtilegt
starf sem margir öfunda hann af. Það mætti að
vísu einn ölvaður gestur strax á fyrsta kvöldi og
braut rúðu við hlið útihurðar og skarst nokkuð.
Hann hlaut að launum nokkur spor í hönd frá
lækni og ókeypis gistingu í fangageymslu hjá lög-
reglu. Það var jú ekki alveg að ástæðulausu að
það þurfti næturvörð. Gísli vildi að stelpurnar
fengju svefnfrið á nóttunni fyrir gleðipinnum
10
bæjarins svo þær hefðu kraft í
frystihúsvinnuna. Lítið vissi ég
þá en raunin varð sú að þetta
varð ævistarf, því ég er ennþá
að passa eina af þessum stelpum
því að í þessum hópi kvenna
var að finna eiginkonu mína
og lífsförunaut, Esther Brune.
Einnig lýsa þær sterkri upplifun
sinni af því að sjá norðurljósin í
fyrsta skipti í björtu tunglsljósi
með fjöllin í baksýn. Snjórinn
og hálkan kom þeim líka tals-
vert á óvart. Þannig var ekki
Hófur stelpna sem kom árið 1981. Aftari röð frá vinstri: Cbris, Helen, Sally, Marion,
Merle, Esther, Mary. Fremri röð frá vinstri: Jillian, Meg, Janet, Gwen, Karen, Annie,
Marie, Glenda. Myndfrá Chris Churcher.
Á þessu árabili frá 1977 til
1986 komu jafnan hópar
kvenna af þessu tagi til starfa
á Fáskrúðsfirði. Þær voru frá
ýmsum þjóðlöndum, Ástralíu,
Nýja Sjálandi, Suður Afríku,
Englandi, Irlandi, Israel o.fl.
Margar þeirra, sérstaklega þær
frá Suðurhvelinu komu til að
ferðast um Evrópu og hentaði
þeim vel að vinna á veturna
og ferðast síðan um sumarið.
Margar þeirra voru vel menntaðar og voru að leita
á vit ævintýra áður en þær festu ráð sitt aftur í
heimahögum. Nokkrar þeirra fúndu þó íslenska
maka og bjuggu um langt árabil á Fáskrúðsfirði.
Það var ansi margt sem kom þessum konum á
óvart við komuna til íslands. Veðráttan, fólkið,
vinnan o.fl. Denise Nolan skrifaði t.d. í dagbók
sína þegar hún kom með fyrsta
hópnum til Fáskrúðsfjarðar.
„Þegar við gengum umporpið á
fyrsta degi góndifólk á eftir okkur
og aðrir störðu á okkur út um hús-
g/ugga, sumt hálffalið á bakvið
gardínur. A hverju kvöldi komu
strákar til að kasta snjóboltum í
gluggana hjá okkur - venjulega
eftir 10 á kvöldin, en einnig var
nokkuð um að bílum veeri ekið
meðfram Valhöll ogflautað eða
blikkað Ijósum. “
Allar stelpumar Jimmtán úr hópnum sem kom árið 1978. Aftari röð frá vinstri: Kay,
Christine, Susan, Therese, Lesta, Robyn, Lynette, Maggie, Anne, Liz, Ronni, Sandie.
Fremri röðJrá vinstri: Roslyn, Glenda, Galv. Myndfrá Christine Selby.
óalgengt að sjá þær fikra sig eftir klakanum á
Hafnargötunni í átt að Frystihúsinu, haldandi
hver í aðra og dettandi á rassinn í hópum. Sumir
brostu að þessu, sérstaklega þegar Valborg í Kaup-
vangi og fleira af eldra fólki gekk framúr þessum
hópum eins og ekkert væri að færðinni.
Matráðskonur störfuðu í Valhöll fyrstu árin og
elduðu fyrir stelpurnar. Tungumálaerfiðleikar