Tímarit Máls og menningar - 01.12.1948, Blaðsíða 60

HRÓÐMAR SIGURÐSSON:
„Gnyðja mundu grísir^
Ég hef oft velt því fyrir mér, hvort þeir menn, sem rita, þýða og
gefa út barnabækur á íslenzku, séu allir á réttri leið. A undanförn-
um árum hefur útgáfa slíkra bóka aukizt í sífellu, svo að íslenzk
börn hafa nú úr meiri bókakosti að velja en nokkru sinni fyrr í
sögu þessarar þjóðar. En ég held, að segja megi um margar þess-
ara bóka, að verr hafi verið af stað farið en heima setið.
Sú skoðun hefur verið mjög ofarlega á baugi, að þær bækur,
sem ætlaðar væru börnum, yrðu að vera sérstaklega skrifaðar fyrir
þau á einhvers konar væminni tæpitungu, sem kölluð hefur verið
„barnamál“. Ég skal nefna lítið dæmi. Ævintýri eins og Öskubuska,
Þorsteinn þumall, Þyrnirós o. fl., sem ég og mínir jafnaldrar drukk-
um í okkur, þegar við vorum nýfarnir að stauta okkur fram úr
myrkviði bókstafanna, hafa nú verið gefin út í útþynntri gerð, rétt
eins og þau séu ofvaxin skilningi barnanna í sinni upprunalegu
mynd. Og þó hef ég margfalda reynslu fyrir því, að nútímabörn
njóta þessara ævintýra í upphaflegri gerð sinni á sama hátt og
íslenzk börn gerðu fyrir 20—30 árum, og þessi sömu börn láta sér
fátt um finnast, ef þau lesa útþynninginn. Svo langt hefur þessi
hringavitleysa gengið, að menn rembast jafnvel eins og rjúpa við
staur við að gefa út bækur handa 8—-10 ára börnum og aðrar
handa 10—12 ára börnum, rétt eins og því sé slegið föstu, að öll
börn á sama aldursstigi séu á sama þroskastigi. Ég skal nefna eitt
dæmi enn. Ég heyrði einu sinni þrautreyndan skólamann lýsa því
yfir, að „Bernskan“ eftir Sigurbjörn Sveinsson mundi vera orðin
o/ þungt lestrarefni handa kaupstaðabörnum.
Hver er svo afleiðingin af öllum þessum tæpitungufaraldri? Hún
er sú, að greindir unglingar skilja nú ekki frekar en latínu aragrúa
íslenzkra orða, sem voru munntöm íslenzkri alþýðu fyrir 10—15