Tímarit Máls og menningar - 01.04.1959, Blaðsíða 34

BRYNJÓLFUR BJARNASON
„Stökkið mikla44 í Kína
ÉG KOM til Kína með íslenzkri sendinefnd árið 1956. Ég kom þangað aftur
ásamt konu minni í september síðastliðnum. Aldrei hafði mig órað fyrir
því, að land og þjóð gæti tekið slíkum stakkaskiptum á tveimur árum. Það
sem áður þurfti aldir til, gerist nú á fáum árum.
Ég ætla að byrja á því að skýra frá nokkrum staðreyndum og tölum. Það er
ótrúleg saga. Síðan mun ég reyna að gefa nokkra skýringu á að slík undur geta
gerzt.
Árið 1956 var hinni sósíalisku byltingu á efnahagssviðinu að mestu lokið
og verkið fullkomnað á árinu 1957. Mestallur iðnaður landsins hafði verið
þjóðnýttur, í eigu einstaklinga var ekki eftir nema 0,1%. 96% bændanna
höfðu verið skipulagðir í samyrkjubúum og enn fleiri í landbúnaðarsam-
vinnufélögum. Hagkerfið hafði verið umskipulagt frá grunni á sósíaliska vísu.
Þar með voru sköpuð skilyrði fyrir nýju átaki, nýjum áfanga í þróuninni.
Ilann hófst með fimm ára áætluninni, sem nú er verið að framkvæma, og verð-
ur að tröllauknu átaki, sem öll þjóðin sameinast um, með samþykkt Kommún-
istaflokksins í maímánuði fyrra árs. Þetta er það, sem Kínverjar kalla „stökkið
mikla“. Kjörorð þessarar miklu hreyfingar eru orð Maos forseta á framhalds-
Jjingi Konnnúnistaflokksins síðastliðið vor, og hljóða svo: „Framkvæmum
scsíalismann með því að gera vort ýtrasta og einbeita kröftum vorum til þess
að ná meiri, hraðari, betri og hagkvæmari árangri.“
Það var eins og við manninn mælt. Hinar 650 miljónir hlýddu kallinu. Og
hvílíkur árangur.
Samkvæmt annarri fimm ára áætluninni var gert ráð fyrir að iðnaðarfram-
leiðslan mundi verða tvöfölduð á árunum 1958—1962, að þjóðartekjurnar
mundu hækka um 50% á sama tíma og að tekjur verkamanna og bænda
mundu hækka um 35%. En nú þegar á fyrsta ári voru allar þessar tölur orðn-
ar stórlega úreltar. Þegar á árinu 1958 jókst iðnaðarframleiðslan um meira
en 50%, stálframleiðslan tvöfaldaðist, rafmagnsframleiðslan jókst um 42%,

24