Tímarit Máls og menningar - 01.07.1962, Blaðsíða 9

„FRAKKAR YFIRGEFA ALSÍR“
TJ itstjórnargrein með þessum titli birtist í Morgunblaðinu 3. júní síðastliðinn. Rit-
stjórinn ræðir fyrst um þann „hrylling" sem morðverk O.A.S. í Alsír hafi vakið
mönnum, og sé þó „heimurinn orðinn ýmsu vanur“. Því næst er þess reyndar getið að
menn furði sig svo mjög á hryðjuverkum O.A.S. einkum vegna þess að erfitt sé að skilja
að þau „geti haft nokkum tilgang að yfirskini". Þessi vamagli mun sleginn vegna þess að
áður en O.A.S. hóf iðju sína í Alsír, hafði her franska ríkisins stundað þar svipað starf
í sjö ár og drepið að jafnaði allan þann tíma milli 300 og 400 Alsírmenn á dag. Eftir frétt-
um að dæma, þegar þetta er ritað, hefur O.A.S. ekki komið því við að drepa nema 40 til
50 á dag í mesta lagi. Á eftir þessum samúðarríku hugleiðingum segir höfundur að það
muni „þykja góðar fréttir (??), að allur þorri Evrópumanna (í Alsír) virðist nú hafa áttað
sig á því að menn af þeirra kyni hafa fyrirgert því öryggi, sem þeir ef til vill gátu áður
vænzt undir komandi stjóm Araba“.
Síðan kemur aðalefni leiðarans:
En um leiS og Frakkar yfirgefa Alsír, er vert aS minnast þess hvert erindi þeir áttu til
þessa lands, sem þeir hafa stjórnaS hátt á aSra öld. Alsír var öldum saman eitt illrœmdasta
sjórœningjabœli í heimi, alla tíS fram á síSustu öld. ÞaSan komu sem kunnugt er skipin
sem frömdu svokallaS Tyrkjarán á íslandi á 17. öld. Landstjórnarmenn. í Alsír rökuSu
saman auSœfum á vel skipulögSum sjóránum, aSallega í MiSjarSarhafi, og sölu á fólki til
þrœldóms, bceði herteknu fólki úr Evrópu og svertingjum. Má furðulegt heita hversu lengi
EvrópuþjóSir létu þeim haldast uppi allan þann þjófabálk.
Loks tóku Bandarikjamenn sig til og gjöreyddu rœningjaflota Alsír á árunum 1815—16.
En jlotinn var endurbyggSur, og ekki leiS á löngu þangað til skipum var að nýju ekki
vœrt á Miðjarðarhaji fyrir rœningjaskipum frá Alsír. Þá ákváSu Frakkar að ganga milli
bols og höfuðs á þessum barbarahœtti, hertóku Alsír 1830, og stjórnuðu þar upp frá því.
Franskt framtak, tœkni, fjármagn og menning gerbreytti landinu. ÁSur voru sjórán og
mansal aSalatvinnuvegir við ströndina, en inni í landi bjuggu hirðingjar í tjöldum, og
ráku frumstœðan landbúnað og kvikfjárrœkt. Frakkar breyttu stórum órœktarsvœðum í
frjó akurlönd, lögðu vegi og jámbrautir, reistu borgir á ströndinni, komu upp margskonar
iðnaði, juku framleiðslu og verzlun landsins með hverjum áratug.
Ritstjómargreinar dagblaða gleymast fljótlega, blöðin glatast, og fáir fletta þeim í ann-
að sinn. Tímarit Máls og menningar vill stuðla að því að þessi leiðari verði í minnum
hafður, og telur enga þörf að setja við hann útskýringar. Þó má kannski geta þess að rök-
semdir þær sem leiðarahöfundur notar munu nú að mestu hættar að sjást í frönskum
borgarablöðum, nema þá í Aurore og Petit-Parisien, en þau blöð hafa einmitt stutt O.A.S.
af mikilli hreysti fram í rauðan dauðann.
S.D.
199