Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1965, Blaðsíða 57

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1965, Blaðsíða 57
tónasamböndum. Þetta mátti einnig læra af Schönberg.“ Sem kunnugt er, lagði Schönberg ekki tólftónakerfið til grundvallar í kennslu sinni, heldur skilning á meisturum fortíðarinnar. Og sú staðreynd, að það tók hann og nemendur hans heilt ár, að því er Eisler segir, að rýna Kunst der Fuge eftir Bach, er meðal annars til vitnis um, hve slík grandskoðun samhliða tónsmíðakennslunni var gagngerð. Að vísu rakti Eisler þann skilning á verkum sígildra meistara, sem hann fann hjá Schönberg í svo ríkum mæli, ekki eingöngu til yfirburðahæfileika meistara síns, heldur þekkingar, sem gengið hafði mann frá manni, allar götur aftur frá Schönberg til Zemlin- sky, Brahms og Schumanns og ennþá lengra. Þeirri þekkingu, auðgaðri nýjum athugunum sjálfs sín, miðlaði Eisler aftur nemendum sínum og vin- um, og hún varð þeim ógleymanleg reynsla. Af þessu skilst hin óttablandna virðing Eislers fyrir þessum manni, sem bar ekki aðeins umhyggju fyrir nemanda sínum í kennslustundum, heldur var honum stoð árum saman og kenndi honum meistaratök á list sinni. Það var þó annað en léttur leikur, að því er Eisler telur, svo þver- lundaður hafi hann verið á þeim ár- um. Það sem hann gat ekki lært af Schönberg, kemur síðar til umræðu. En einmitt þess vegna ber ekki að dyljast þess, er nú var sagt. Því þessi Eisler og Schönbcrg hlið málsins getur einnig skýrt að nokkru hið flókna ósamþykki Eislers og kennara hans, sem bryddi að vísu á þegar á námsárunum, en kom ekki til fulls í ljós fyrr en síðar. Árið 1922 fær Schönberg fjárhæð frá sér ókunnri velgerðarkonu til styrktar gáfuðum en fátækum nem- endum sínum. Gefandinn er augsýni- lega geðtruflaður og áttar sig ekki á verðfallstímunum, ])ví að fúlgan er nær einskis virði. Schönberg ritar henni þakkarbréf og kveðst hafa af- hent féð þeim Eisler og Rankl, tveim- ur bráðgáfuðum lærisveinum sínum. (Það er sá Rankl, sem Schönberg biður skömmu fyrir dauða sinn að færa verk sitt „Jakobsstigann“ í hljómsveitarbúning, þar sem hann kenni sig ekki lengur mann til þess). Hann skýrir Eisler frá þessu og heitir á hann að skrifa nú velgjörðarkonu þessari, sem auðsjáanlega sé mjög sjúk, afarkurteislegt og hlýlegt bréf, svo að hún megi njóta draums síns. Drög að bréfinu vill hann fá að sjá, áður en frá því sé gengið. Það er komið allt fram á árið 1942, er Bertolt Brecht, sem Eisler kemur í kynni við Schönberg, fer nokkrum orðum um „harðstjórann“ i skiptum við nemendur sína gamla, sem sjálfir eru þá teknir að hærast. Honum er skemmt, er hann sér, að Eisler er ekki laus við skjálfta, þegar hann gengur á fund Schönbergs, og gerir sér rellu út af því, hvort háls- 167
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.