Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1965, Blaðsíða 60

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1965, Blaðsíða 60
Tímarit Máls og mcnningar bergs, og má geta sér til um hvers efnis þau hafi verið. En sá hinn sami gerði sér lítið fyrir og flutti Schön- berg. Að því er Zemlinsky bar, hafði Eisler sagt meðal annars, að hann fjarlægðist æ meir þessi tízkufyrir- bæri, hefði lítið dálæti á tólftóna- verkum og teldi þau ekki góða tónlist, ef tónlist skyldi þá kalla. Schönberg og Eisler skiptast nú á löngum bréfum og er mikið niðri fyrir. Schönberg ber honum svik á brýn og segir, að „hann vilji láta gera mikið veður út af skoðunum sín- um, enda þótt þess verði enn ekki vart í verkum hans, að hann hafi tek- ið neinum sinnaskiptum, sem sé, þótt tónsmíðastíll sá, sem ætti að bera vitni um sinnaskiptin, sé enn hvergi sýnilegur . . .“ „Ég hef samið í öðr- um stíl en Mahler og Zemlinsky,“ segir hann í öðru bréfi, „en aldrei fundið neina þörf á að standa í and- ófi gegn þeim. Og því aðeins, að um andstæður sé að ræða, getur talizt nauðsynlegt að sýna lit á þennan hátt í tæka tíð.“ Bréfinu, þar sem Schönberg stað- festir svo að segja djúpið á milli sín og Eislers, lýkur annars á þessum drengilegu og átakanlegu orðum: „Og ef ég gæti rétt yður hjálpar- hönd með einhverjum hætti, þá meg- ið þér vita, að það væri ný yfirsjón gagnvart mér, ef þér segðuð mér ekki frá því.“ Að einu leyti verður að viðurkenna að Schönberg hafi haft rétt fyrir sér. Raunin er sú, að sannfærandi vitnis- hurður um sinnaskipti Eislers verður ekki fundinn í verkum hans árið 1926. Þess var að vísu skammt að bíða, og jafnframt að enn skýrar kæmi í ljós, að það, sem á milli bar, væri enn meira í grundvallaratriðum en ágreiningsefni forsprakka fyrir mismunandi stefnum í borgaralegri tónlist. Og merki þess má raunar finna þá þegar, ef verk Eislers eru rýnd með síðari þróun hans í huga, að hann var tekinn að leita nýrra leiða. En um það verður síðar rætt. í Berlín varð Eisler önnum kafinn á vegum hinnar róttæku verklýðs- hreyfingar. Um 1927 hefst hið frjóa samstarf hans og þeirra Weinerts, Brechts og litlu síðar einnig Buschs og annarra róttækra listamanna. Hann rýnir og skilgreinir sem marx- isti þær ógöngur, sem borgaraleg tón- list er komin í vegna liins almenna öngþveitis og kreppu auðborgara- þjóðfélagsins. Hann leggur stund á rannsóknir í sögu, heimspeki, hag- fræði og tónlistarsögu; ekki síðar en upp úr 1927 gerir hann í skörpu máli grein fyrir skoðunum sínum á hinu borgaralega tónlistarlífi og hlutverki nýrrar róttækrar listar í blaðagrein- um, ritgerðum, listdómum og fyrir- lestrum. Næstu áratugi gerði hann þeim æ fyllri skil, sérgreindi þær, leiðrétti í ýmsu og dýpkaði. Margt kemur þar nú kunnuglega fyrir. Því 170
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.