Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1988, Blaðsíða 58

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1988, Blaðsíða 58
Tímarit Mdls og menningar - en hann viðurkennir hann ekki. Þegar við erum fyrst kynnt fyrir per- sónunni á víkingatímabilinu er margt líkt með honum og Þorgeiri Hávars- syni. En Olafur er ekki þögull og lokaður eins og Þorgeir, hann hefur mál- ið á valdi sínu og er stoltur af því hve vel máli farinn hann er. Hins vegar gerir fossandi ræðusnilld persónunnar lítið annað en lýsa óljósri sjálfsmynd hennar, fátæklegri hugsun og hugtakaruglingi. Þetta kemur einkum fram í ræðum hans um trúarbrögð. Ólafur skilur hvorki hugmyndina um himin né helvíti. Hann skilur hins vegar að kristnir menn þola pyntingar hans betur en heiðnir, að þeir búa yfir styrk eða samkvæmni eða sátt, sem höfð- ar til hans og vekur áhuga hans. Staða Ólafs í her Þorkels Strútharaldssonar er eins vonlaus og verið get- ur. Með réttu eða röngu telur hann sig konungborinn, en faðir hans, kon- ungurinn, er ekki til. I Gerplu er sagt að faðir Ólafs, Haraldur hinn grenski, hafi sagst vera niðji Haralds hárfagra eins og flestir þeir „hleypi- menn“ sem kölluðu til ríkis í Noregi. Haraldur er brenndur inni á kvenna- fari, þegar Ólafur er barn. Faðirinn er þannig fjarverandi fyrir Ólafi og föðurætt hans er sömuleiðis óljós. Stöðu Ólafs í víkingahernum má lýsa með því að hún sé „hvorki -né“ - hann er landlaus, félaus, föðurlaus. Hinir óljósu draumar hans um að vinna Noreg virðast til að byrja með eins konar þrá eftir að finna föður sinn á táknrænan hátt, taka sér stöðu í konungaröðinni, fá viðurkenningu annarra sem konungssonur og konungur. Knúinn áfram af þessari þrá leitar hann til Knúts Sveinssonar Danakonungs og reynir að gera bandalag við hann. Knútur, sem er jafnaldri Ólafs, hæðir hann og setur ofan í við hann eins og pörupilt. Það er engin tilviljun að hann vísar tvisvar til föður síns, Sveins tjúguskeggs, máttar hans og dýrðar, í þeim fáu setningum sem hann segir við Ólaf, fullur af fyrirlitningu. Auðmýking Ólafs er alger; gróteskum klæðaburði hans hefur verið lýst, ódauninum sem leggur af honum og fá- kunnáttu hans í mannasiðum. Hann reynir að vera virðulegur og æðrulaus í orðum en roðnar og fölnar og „piprar allmjög“ um leið og hann segist ekki skjálfa fyrir nokkrum manni. Hann hefur gengið of langt, en skilur það ekki fyrr en eftir á. Ólafur stendur einn á skipsfjöl í nóttinni þegar Grímkell biskup tekur sér stöðu við hlið hans, upplátandi sínu andliti til himins og segir honum hverjar séu afleiðingar gjörða hans, hvað hann eigi að gera næst og hvert skuli markmið hans. Hefndarminnið gægist oft upp í ræðum Grímkels og tengist metnaði hans prýðilega; með því að drepa þá Norðmenn sem ekki vilja skírast, nær hann hámarksárangri í kristniboðinu og vonast til að ná með því sáttum aftur við sinn eigin föður, páfann. Halldór Laxness lætur persónuna Grímkel þannig standa að baki Ólafs 312
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.