Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.1992, Blaðsíða 121

Tímarit Máls og menningar - 01.03.1992, Blaðsíða 121
Egill gáði í spegil. Músum brynnir, másar: — Mamma, pabbi, amma ... ! Anginn féll í öngvit, enda var hann kenndur. Óðfluga er afskaplega skemmtileg bók, en það er erfitt að gera grein fyrir því hvað gerir hana svona fyndna. Skemmtilegt efni erkannski ekki til eitt og sér. Fyndnir orðaleikir eru leiðigjamir ef þeir eru ekki um neitt. En hér fer þetta saman: Góðar sögur eða sniðugar aðstæður, hugvitsam- leg meðhöndlun og barnslegur sjónarhóll. Hvert kvæði fær sína opnu og myndskreytingu í fullum litum eftir Sigrúnu Eldjám. Fyrsta kvæði bókarinnar er gott dæmi um aðferðir skálds og myndlistarmanns. Það heitir „Maður og mús“ og fjallar um fræðimennsku, skoplega en ótvírætt eins og börn gera. Tveir fræðimenn eru sýndir að starfi, karlmaður sem er músasérfræðingur og mús sem er mannfræð- ingur. Orðalag er einfalt og teiknar skýrt upp aðstæður: „Það er gata, það er hús, / það er maður inni. / Það er veggur, það er mús / þar í holu sinni.“ Rímið gerir næstu vísu fyndna. Maron Briem er látinn ríma á móti Huldu Sím og músasérfræðingur á móti mannfræðingur. Myndin bætir við umhverfi, teikningum af mannspörtum inni hjá músinni, mynd af mús í yfirstærð hjá manninum og bókum í bókaskáp hans með titlum eins og „Mýs og menn“, „Mús- limir“ og „Músikk'*. í þriðju vísunni er það andstæðan út og inn sem leikið er á: ÚT að skoða merkan mann, músin stefnir þangað. INN í músarholu hann hefur alltaf langað. Hver getur ekki tekið undir það. Hversdagsleikinn er ekki hversdagslegur í þessari bók. Hann er það ekki í ungum augum. Bent er á að fötin komast ekkert án okkar, frakkinn er „fótalaus með engan haus“ en neyð- ist til að elta okkur hvert sem við kjósum svo- lítið eins og bam fullorðinn. Ungur maður upplifir lífshamingjuna meðan hann pissar í gras: hann sér skyldleikann með lauftnu sem gægist úr bruminu og tippinu sem gægist út úr buxnaklaufinni, blómin tala við hann og hann heyrir ánamaðkinn hlæja. En ormur er einnig í þessari paradís: „Óð fluga nálgast óðfluga, / ætli það sé góð fluga?" Það er einmitt flugan sem flýgur svo óð um allar bókarsíður. Bílar sjást í nýju ljósi þegar okkur er bent á að þeir eru „sófasett á hjólum / með sófa og tveimur stólum / og með þeim mælaborð.“ Og kýrin Klara gerir merkar athuganir á gráti mannsbama og fiska. Margoft notarÞórarinn tækifærið til að kynna lesendum nýja hlið á tungumálinu, nota fátíð orð eins og þegar Sögull segir reiður við Þögul: „Þitt sálarlíf er hrumt.“ Leika sér að samsetn- ingum, eins og í „tanngómatangó“. Búa til ný orð (og fyrirbæri), eins og „orðasuguhólk“. Setja gömul orð og orðatiltæki í nýtt samhengi. Ferðalag á bíl getur endað „úti í mýri, / ekki síst ef það er köttur undir stýri.“ I kvæðinu „Rú og tjá“ lifna orðin hreinlega við: Fyrst komu belgurinn og biðan, þá byijaði skriðan: Rúið rauk í stúið, sem roð í hundskjaft snúið og svo ffamvegis! Og í „Amma sín“ fær orða- tiltækið „að kalla ekki allt ömmu sína“ bók- staflega merkingu. Gömul saga verðurný í Óðfluga. Þorgeirsboli getur ekki lengur hrætt konurnar á bæjunum, þær sjá bara mat í flegnum skrokknum. Aum- ingja Ingólfur Arnarson þvælist um ofan í fjöru og finnur enga súlu, hann hefur komið of seint: „HANN ER í RÉTTRI REYKJAVÍK / Á RÖNGUM KOMUTÍMA.“ Og hvað gerir hann þá? Ja, hvað gera menn uppi á Amarhól? Besta dæmið um sjónarhorn bamsins í bók- inni er lokaljóðið, „VÖggumaggarugga". Á myndinni vinstra megin á opnu er mamma að svæfa Magga og Maggi er næstum því sofnaður með vinstra auga og á andlitinu er þessi lævísi engilssvipur sem hefur platað foreldra í árþús- undir. Ljóðið er vögguþula í syfjulegum takti TMM 1992:1 111
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.