Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1993, Blaðsíða 108

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1993, Blaðsíða 108
velviljaða Guðbrandi, sem ferst, og svo hins vegar hinum illa Katli sem í sögulok er kannski eina persónan í sögunni sem ekki hefur beðið sálarlegt tjón af atburðum hennar. Afinn Geir er að ýmsu leyti hliðstæða Sigurbjarnar (og Bjarts!), eins og best sést á því að þeir leika svipað hlutverk gagnvart Sunnevu. Geir er samt sterkari, hefurannan bakgrunn en Sigurbjöm og brotnar ekki við mótlætið. Það er athyglisvert að þótt Geir sé þessi harðhaus sem erfitt er að hafa samúð með, er hann sá eini sem Tóti talar vel um í sínum drungalegu dagbókarfærslum eftir atburðinn. Kannski vegna þess að Geir er sá eini sem lætur eins og ekkert hafi gerst, kemur eins fram við Tóta.Tóti er annars einstak- lega vel gerð persóna og sannferðug. Unglings- luntinn og viðkvæmnin koma vel fram og oft þegar höfundur skýlir sér bak við Tóta blómstrar húmor sögunnar, sem er mikill þrátt fyrir harm- rænt eðli hennar og hroðalega atburði. Eiginkonan Sunneva er mjög mikilvæg pers- óna og minnir á köflum á rismiklar kvenhetjur íslendingasagna. Hún er frá upphafi á móti Vóruhúsinu og draumar hennar og hugleiðingar eru mikilvægir forboðar hörmunga. Það er Sunneva sem fyrst hefur orð á því að eiginmað- ur hennar sé orðinn hættulegur umhverfi sínu og hún er líka andsnúin byssunni sem Sigur- björn gefur Ragnari, enda verður hún að lokum Helga að fjörtjóni. Hún er því eins konar sam- viska sögunnar, eins og margar kynsystur henn- ar til foma, og kannski mestur þolandi þegar allt kemur til alls. Summa af höfundarverki Þannig mætti lengi halda áfram að velta vöng- um yfir persónum og siðferðilegri umræðu Tröllakirkju, vegna þess að höfundur forðast einfaldar og ódýrar lausnir í þeim efnum, sem svo oft hafa riðið raunsæisskáldsögum á slig. Tröllakirkja er ekki bara mesta verk Ólafs Gunnarssonar hingað til, heldur finnst mér líka eins og sagan sé summan af öllu hans höfund- arverki. í Tröllakirkju er mætt til leiks hin stór- karlalega aðalpersóna sem rambar á mörkum hins normala, rétt eins og í Milljón prósent mönmtm og Heilögum anda og englum vítis. Hér er heimur geðveikinnar einnig mikilvægur eins og í Gaga, og líkt og í þeirri prýðilegu stuttsögu er því lýst í Tröllakirkju hvemig mistúlkanir á raunveruleikanum og umhverfmu geta leitt til hörmulegra atburða. Ekki síst má greina í Tröllakirkju sterk tengsl við Ljóstoll. Hér, eins og þar, er lýst hinum harkalega heimi, veröld miskunnarleysis þar sem hinir ungu og óreyndu verða að gjalda sakleysi sitt dýmm dómi. Það er dálítið merkilegt að lesa skáldsögu eins og Tröllakirkju í dag, en tímanna tákn. Fyrir rúmum áratug hefði hún líklega þótt „gamal- dags“ í því að vekja upp siðferðileg spursmál og vera skrifuð í hreinum og klámm raunsæisstíl. Ólafur hefur hins vegar sýnt það áður að honum lætur einna best að skrifa í anda hins klassíska raunsæis, kannski ekki síst vegna þess að eins og hinir stóm höfundar þeirrar stefnu virðist hann aðhyllast þá skoðun að rithöfundar eigi að vera sam viska hverrar þjóðar, skoðun sem sann- arlega er góðra gjalda verð. Mikilvægast er þó að Ólafur Gunnarsson gleymir því aldrei að hann er að skrifa bókmenntir og forðast mjög farsællega þær djúpu gryfjur freistinga sem maður ímyndar sér að hljóti að verða á vegi höfundar með samvisku og meiningar. Þess vegna hefur honum tekist að skrifa stórt raun- sæisverk sem um leið em góðar bókmenntir. Páll Valsson Hugtakið módernismi Ástráður Eysteinsson: The Concept of Modemism. Cornell Universi ty Press, Ithaca & London 1990,267 bls. I Þessi bók er doktorsrit Astráðs Eysteinssonar sem hann varði við Iowa háskóla árið 1987. Það er á ensku, en hér verða tilvitnanir þýddar. Svo sem titillinn gefur til kynna er þetta rit Ástráðs ummódemisma íyrstogfremst umfjöllun •• 106 TMM 1993:2
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.