Ólafía : rit Fornleifafræðingafélags Íslands. - 01.03.2006, Blaðsíða 71

Ólafía : rit Fornleifafræðingafélags Íslands. - 01.03.2006, Blaðsíða 71
„Um siðfar áa vorra Haugfé, kyngervi og íslensk kynjafornleifafræði SandraSif Einarsdóttir „Fornleifafræði er stöðug barátta við að grafa fram okkar eigin fordóma og ómeðvitaða afstöðu“ (Pearson, 1999, bls. 96).1 Inngangur Ariö 1962 fannst kuml á Öndverdamesi í Snæfells- og Hnappadalssýslu. Haugfé þess samanstóð af sverði, spjóti, skjaldar- bólu, hníf og beinprjóni, auk nokkurra ógreindra jámmola og beinagrindar af 14 áradreng (Þorkell Grímsson, 1966, bls. 78-83). Frá upphafi var greinilegt að kumlið féll illa að þeirri mynd sem sett hafði verið fram af fræðimönnum um tengsl á milli aldurs fólks og haugfjár, vegna óvenjulega ungs aldurs þess sem he\gður var á Öndverdamesi með ríkulegu haugfé. Seinni tíma rannsóknir á beina- grindinni hafe svo flækt málið enn ffekar, en þær hafa leitt í ljós að erfitt sé að kyngreina hana út frá líffræðilegum atriðum. Hávaxin og fingerð, bæði með einkenni karla og kvenna, virðist þessi manneskja hafa skorið sig úr því samfélagi sem hún bjó í. Kumlið á Öndverðamesi vekur í þessu samhengi upp spumingar um hina stöðluðu ímynd sem hefur veriö dregin upp af hlutverkum kynjanna á landnámsöld og birtingamiyndum þeirra í kumlum. Vom það afrek hins látna eða hugmvndir samtímamanna sem réðu því hvernig haugfé hann hlaut? Getur ætterni eða fjölskyldutengsl haft hér áhrif? Kumlið á Öndverðarnesi getur enn fremur varpaö ljósi á stöðu kynja- fomleifafræði á Islandi í dag. Tværgreinar hafa verið skrifaðar um kumlið og þess er getið í nýrri útgáfú Kumls og haugfjár. I því sem birst hefúr á prenti um kumlið, hefúr þó á engan hátt verið reynt að fjalla um það á kynjafomleifafræðilegan hátt þó svo að efniviðurinn bjóði augljóslega upp á slíka nálgun. Revnt verður að leita skýringa á því hér af hverju svo sé. Þó svo að aðeins eitt kuml muni væntanlega ekki bre>ta hugmyndum fólks varðandi kyngervi landnámsaldar og birtingar- myndir þeirra, þá er það engu að síður umhugsunarefni hvers vegna kurnl sem kallar fram margar flóknar spumingar varðandi kyngervi landnámsaldar sé hunsað. Spumingin er hvort rannsóknir á kumlinu kristalli ekki stöðu k>njafom- leifafræði hér á landi, sem virðist hvorki hafa þróast samhliða samfélagslegunr bre\tmgum. né [xim sem hafa átt sér stað í kennilegri fomleifafræði. Endurvinnsla á eldri rannsóknum er br\'n til að fá ferska innsýn inn í fortíðina og til að forða því að Island dragist enn meir aftur úr í þróun greinarinnar en þegar hefur gerst. 1 „Archaeology ís a continuous struggle to excavate our own preconceptíons and unacknowledged assumptions' (Pearson, 1999, b!s. 96) (Þyðing. höf). 69
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104

x

Ólafía : rit Fornleifafræðingafélags Íslands.

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ólafía : rit Fornleifafræðingafélags Íslands.
https://timarit.is/publication/1111

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.