Alþýðublaðið - 13.08.1924, Blaðsíða 3

s
Eigið fá bánkáns er taíið um
39 milíj. kr. og glzkað á, að tðpin
nenu minst 30—40 milljónum,
en enn er sú ágizkun að mestn
af hasdahófi gerð. Stórbankarnir
hafa tiikynt, að þeir muni lána
50% út á innieignir í bankanum,
og er það vottur þ®ss, að þeir
telja víst, að hann greiði að
mirssta ko?ti svo mikið, hvernig
sem ait veltist. Bankastjórnin
heldur þvf enn fram, að bank*
inn ®igi fyrir skuidum og jafn-
vel nokkuð upp f híutaféð. Þó
er alimikiii uggur og ótti í mðnn-
um og talsverð ókyrð á kaup-
höilinni, því að það hefir þrá-
sinnis sýnt sig þar, að slíkar
yfirlýsingar eru ekki ait af sem
áreiðanlegastar.
Bankahrun þetta hefir orðið
til þess, að alímörg dönsku
blöðin hafa vaitt stórbönkunum
þar þungar átölur; segja þau, að
þeir hafi f stað þess að gera upp
töp sfn til fulls hækkað útláns-
vcxtina og ætll með því að fá
Upp í töpin >af árlegum tekjumc
sínum, láta almenning bera byrð-
ar þær, sem hluthafarnir að réttu
iagi ættn sjálfir að bera, og jafn-
framt, að bankarnir haidi niðri
gengl dönskn krónunnar tii þ?ss
að forða ýmsum hinna stærstu
skuidunauta frá gjaidþrotum og
sér frá þeim töpum, sem af þeim
myndi Ieiða. —
Stjórnin hefir sýnt testu og
einbeittni í máli þessu, gertþað,
sem rétt var og fyrr hefði átt
&ð gerast: sett neínd manna til
að gera upp raunverulegan efna-
hag bánkans, til að gera þar
hreint borð.
AuðvalðS'ðldm.
(Kafli úr ritlnu >Kapltalismens
Gennembrudc eftir hinn kunna
danska sagnfræðing
Gustav Bang.)
Samfélagið er lífrænn líkami,
svo sem lifandi vera, samansett
af fjöldamörgum frumlum, er sín
á milli starfa saman. Framleiðsla
lífsnauísynjanna er sú mikla taug,
sem liggur um allan þenna likama
og tengir alla hina einstöku hluta
Til Þingvalla
leigi óg 1. fl. bifrelðar fyrir
lægra verð en nokknr annar.
Tallð við mlgl
Zopltónias.
Hfisapappi,
panelpappi
ávalt fyrirliggjandl.
Hevlui Glausen.
Sími 89.
hans saman í eina heild. Jafnvel
hin andlegustu ix enningarfyrirbæri
veröa að síðustu rakin þangað.
Hver breyting á þeim hætti, sem
iífsnauðsynjarnar eru framleiddar
á og þeim útbýtt milli ýmsra
hluta samfólágsins, hafa í för meb
»ér breytingu á skipulagi samfé-
lagsins, þ. e. a. b. dálitla þróun.
Öll saga rennur úr þessari upp-
sprettu.
Eins og hver annar lifandi lík-
ami er samfólagið á stöðugri
framför, þróunarskeiði. Alt eftir
því, sem framleiðaluástæður breyt-
ast, fæðast ný ftfl; hægt en ómót-
stæðilega brjótast þau fram; það er
eilíf barátta milli hinsgamla, sem
hverfur, og hins nýja, sem kemur;
ár eftir ár er ónothæfum leifum
frá horfnum tima varpsð til hliðar.
Fannig breytir samfólagið stöðugt
um svip, ekki með skyndilegum
kippum, heldur í vexti stig af
stigi á gömlum jarðvegi.
Nútíminn er ekki brot í bága
við fyrri tíma, heldur afleiðing af
þeim. >Bylting< (revolutioD) og
>breytiþróun< (evolutien) eru í
rauninni tvö orð um sömu hug-
myndina. Til byltingar kemur að
eins, þegar útdauðar leifar liðinna
tíma hafa hrúgast svo til hindr-
unar í farveg hinna nýju afla, að
þær verður ab sprengja burt með
valdi í stað þéss ab flytja þær
burt með lagi.
í þessum eilífa straumi þróun-
arinnar verba á ýmsum tímum
ýmis meginöfl ofi n á í framleiðslu-
i líflnu. Með timi.bilum víkur sá
Mfiliicgarvðrar.
Z nkhvíta, Blýhvíta, Fernis-
olía, Japanlökk. — Að eins
bezta tegandir. — Komið
og athugið verðib áður en
þór gerið kaup annars staðar.
Hf. rafmf. Hfti & L jðs.
Laugavegi 2fl B. — Sími 830.
Smára-'Smjörlfkl
Ekfei er smjörs vant, þá
Smárl er fenginn.
H.f. Smjörlíkisgerðin í Rvík.
framleiðsluháttur, sem þangað til
til heflr verið ríkjandi, fyrir öðrum
nýjum, og þar eð þ&ð er fram-
leiðsla lífsnauðsynjanna, sem kveb-
ur á um allar félagslegar ástæður,
þá bregður um leið nýjum blæ
yflr- alt menningarlíf, hvers eölis
sem það nú er. Nýtt, sögulegt
tímabil hefst.
Það er auðvelt að benda á hin
miklu tímabil í binni fólagslegu
þróunarsögu, en hitt er ógerlegt
að marka skörp skil miili þeirra.
Eitt rennur án þéss, að vart verbi,
yfir í annað. Skyndilega átta menn
sig langt inni í nýjum tíma; án þess
að taka eftir því hafa menn fyrir
löngu farið yfir mörkin. Hvörfin
verba ekki heldur samtímis á öll-
um sviðum. Mitt á einhverju tíma-
bili geta menn hitt fyrir sór bæði
úreltar leifar frá libnum tíma og
vísa til komandi tíðar, en smám
saman hverfa hinar fyrr nefndu
jafnframt því, sem hinir siðar
nefndu vaxa æ meir að mætti og
gildi.
Nú sem stendur erum vér á þvi
sögulega þróunar-skeiði, sem kall-
aat auðvaldsöldin. Fetta nafn er
talandi tákD; í því liggur auðkenn-
ing á hugtakinu, sem því er ætlað
að merkja. Sá háttur, sem lífs-
nauðsynjarnar eru framleiddar á,
J hefir í öllum atriðum orðið auð-
valdlegur, og jafnvel þar, sem ytri
merkja auðvaldsins kennir ekki, er
þó eðli þess fyiir. Beint eða óbeint
gætir þunga auðvaldsins á öllum
sviðum. Áhrif þess speglast í allri
núlegri menningu. Öil saga nýjari