Lögmannablaðið - 01.06.2014, Blaðsíða 30

Lögmannablaðið - 01.06.2014, Blaðsíða 30
30 LÖgmannaBLaðið TBL 02/14 Aðsent efni steinDÓr DAn Jensen, löGfræðinGUr miKiL VeRðmÆTi FeLAST í góðu léni og verða þau reglulega tilefni deilna. Í þannig málum háttar oftar en ekki svo til að eigandi vörumerkis telji rétthafa léns brjóta gegn vörumerkjarétti sínum með skráningu og notkun á léninu. Í deilumálum um lén er sóknaraðili því jafnan vörumerkjaeigandi, en varnaraðili rétthafi léns. nokkrar leiðir eru færar til úrlausnar slíkrar deilu og reynir í þeim efnum á mismun andi reglur fyrir mismunandi úrskurðar aðilum. udrp Alþjóðlegt yfirbragð og landamæraleysi netsins valda því að deilur innan þess geta orðið ærið þungar í vöfum vegna álitaefna er lúta að lögsögu. udRP (Uniform domain name Dispute Reso- lution Policy) er stefna, eða kerfi, sem ætlað er að sporna við þess háttar erfiðleikum hvað varðar deilur um lén. Kerfinu svipar að mörgu leyti til fyrirkomulags gerðardóma. Flest hinna stærstu höfuðléna, þar með talin .com, .org og .net, eru aðilar að udRP, og gangast rétthafar sjálfkrafa undir stefnuna samhliða skráningu léns undir þessum höfuðlénum. Á heims vísu er udRP sá farvegur sem langflest deilu- mál um lén feta, en árlega er leyst úr þúsundum mála fyrir udRP-úrskurðar- nefndum. Sóknaraðili að udRP-máli þarf að færa sönnur á þrennt. Í fyrsta lagi, að hið umdeilda lén sé nákvæmlega eins eða ruglingslega líkt vörumerki (e. trademark) eða þjónustumerki (e. service mark) í eigu sóknaraðila. Í öðru lagi, að varnaraðili eigi hvorki rétt til lénsins né lögmætra hagsmuna að gæta varðandi það. Í þriðja lagi, að lénið hafi verið skráð og það notað í vondri trú. Af framkvæmd má ráða að hugtökin í fyrsta liðnum eru túlkuð rúmt og krafan um ruglingshættu talin auðuppfyllt. Þá eru vægar kröfur gerðar til sönnunar annars liðarins og má því fullyrða að mest mæði á hinum þriðja, um að lén hafi verið skráð og notað í vondri trú. Raunar sýnir tölfræðin að sóknaraðilar bera sigur úr býtum í 85-90% allra udRP-mála og hefur kerfið verið gagnrýnt fyrir að vera helst til hliðhollt vöru merkjaeigendum á kostnað rétthafa léna. Þess skal getið að ekki verður leyst úr deilum um .is-lén fyrir udRP- úrskurðarnefnd. Íslenskir deiluaðilar geta eigi að síður nýtt sér udRP-leiðina, til að mynda ef deila þeirra lýtur að .com-léni. deilur um .is­lén Þegar leysa þarf úr deilu milli vöru- merkjaeiganda og rétthafa .is-léns koma einkum þrjár leiðir til greina. Fyrst er að nefna úrskurðarnefnd léna, sem starfar samkvæmt iX. kafla reglna internets á Íslandi hf. (iSniC) um lénaskráningu. Í 40. gr. reglnanna er að finna þríliðaða efnisreglu, keimlíka þeirri sem lýst var í umfjölluninni um udRP að ofan. nokkur blæbrigða munur er þó á reglunum, einkum hvað snertir fyrsta skilyrðið, en reglur iSniC gera þá kröfu að lén sé „eins og skrásett vörumerki sem orðmerki hjá einkaleyfastofu, sem skráð var áður en lénið var skráð“. Veldur þessi munur því öðru fremur að mál eru sóknaraðilum torsóttari fyrir úrskurðarnefnd léna en gengur um udRP-úrskurðarnefndir. Í annan stað leysir neytendastofa úr deilum um lén á grundvelli laga um eftirlit með viðskiptaháttum og markaðssetningu nr. 57/2005. Ákvæði 5. gr. og 15. gr. a. laganna eru þau sem til helstrar skoðunar koma og hafa lénadeilur sérstaklega verið taldar eiga undir 2. ml. 15. gr. a., sem hljóðar svo: „enn fremur er sérhverjum bannað að nota auðkenni, sem hann á tilkall til, á þann hátt að leitt geti til þess að villst verði á því og öðru einkenni sem annað fyrirtæki notar með fullum rétti.“ Af framkvæmd má ráða að sóknaraðila að máli fyrir neytendastofu sé mikil- vægast að sanna að hann hafi átt rétt til þess merkis sem léni svipar til áður en lénið var skráð, að merkið hafi ríka aðgreiningareiginleika og að aðilar málsins beini vöru eða þjónustu að einhverju leyti að sama markhópi. Í þriðja lagi má fá leyst úr deilum af þessu tagi fyrir almennum dóm- stólum, en þar koma helst til skoðunar lög um vörumerki nr. 45/1997, einkum hin almenna meginregla um vöru- merkjavernd sem fram kemur í 1. mgr. 4. gr. laganna. Í reglunni felst að öðrum en eiganda vörumerkis er óheimilt að nota í atvinnustarfsemi tákn sem eru eins eða lík merkinu, að því gefnu að notkunin taki til eins eða svipaðrar vöru og vörumerkjarétturinn nær til og að hætt sé við ruglingi. getur rétthafi léns því eigi brotið gegn vörumerkjarétti annars aðila nema að þeim grunnskilyrðum uppfylltum að hann noti lénið í atvinnustarfsemi og að notkunin taki til eins eða svipaðrar vöru eða þjónustu og vöru merkjarétturinn verndar. að lokum Þótt á mismunandi reglur reyni eftir úrlausnaraðilum gilda í öllum tilvikum tvö grundvallarsjónarmið. Hið fyrra er meginreglan um prior tempore, potior jure, eða fyrstur kemur, fyrstur fær, sem almennt er viðurkennt að gildi um lénaskráningar. Að auki er skráning og notkun léns er ákveðið form tjáningar og nýtur sem slíkt verndar tjáningarfrelsisákvæða. Þegar rétthafi er sviptur rétti sínum til skráningar léns er gerð undantekning frá prior tempore meginreglunni og rétthafinn um leið skertur frelsi sínu til tjáningar. Því þurfa veigamikil rök að styðja slíka niðurstöðu. Ber þeim, sem úrskurða í deilumálum um lén, að hafa þetta hugfast. af deilum um lén

x

Lögmannablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögmannablaðið
https://timarit.is/publication/1132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.