Öldrun - 01.09.2001, Blaðsíða 14

14 ÖLDRUN – 19. ÁRG. 2. TBL. 2001
Friederich (Fritz) Heinrich Lewy var
gyðingur, fæddur í Berlín árið 1885
(1). Hann lauk læknanámi 1910 í
heimborg sinni og sérhæfði sig síðan í
taugalæknisfræði, taugameinafræði og
einnig í sálfræði. Meðal kennara hans
voru margir af þekktustu mönnum á
þessum sviðum svo sem Alzheimer,
Oppenheim og Kraepelin. Hann flutt-
ist til Bandaríkjanna árið 1933 vegna
stjórnmálaástandsins heimafyrir og bjó
þar til dauðadags, árið 1950.
Helsta áhugasvið hans voru Parkinsonssjúkdómurog aðrir sjúkdómar er valda utanstrýtueinkennum
og stundaði hann bæði rannsóknir og kennslu í tauga-
sjúkdómum með aðaláherzlu á þessa sjúkdóma. Þekkt-
astur hefur hann verið fyrir að hafa lýst sérstökum
útfellingum í heila Parkinsonssjúklinga en það gerði
hann mjög snemma á ferli sínum eða árið 1913. Á
næstu árum gerði hann nákvæmari rannsóknir á dreif-
ingu þessara útfellinga og kom fram með tilgátur um
þýðingu þeirra en lýsingar hans beindust eingöngu að
útfellingunum í Parkinsonsjúkdómi, en þar er þær að
finna í djúpkjörnum heilans. Eins og títt var áður fyrr
fengu útfellingarnar nafn hans og hafa lengi verið eitt
af helztu meinafræðilegu skilmerkjum sjúkdómsins.
Það var svo ekki fyrr en Japaninn Kosaka lýsti sjúk-
lingum í heimalandi sínu árið 1987 (2) með Parkinson-
lík einkenni og heilabilun að farið var að tala um sér-
stakan Lewy sjúkdóm. Þessir sjúklingar reyndust hafa
Lewy útfellingar (Lewy bodies) á víð og dreif um heila-
börkinn en þar er þær ekki að finna í Parkinsonsjúk-
lingum. Á næstu árum voru ýmsar útgáfur á sjúkdóms-
heitinu notaðar: Diffuse Lewy Body Dementia, Dem-
entia of Lewy Body Type, Dementia with Lewy Bodies
o.s.frv. Á íslenzku er einfaldast að tala um Lewy sjúk-
dóm.
Algengi
Ekki eru til faraldsfræðilegar rannsóknir á Lewy
sjúkdómi eins og Alzheimers sjúkdómi og í flestum til-
vikum hafa menn áætlað tíðnina út frá upplýsingum frá
sérstökum móttökum sem sérhæfa sig í taugasjúk-
dómafræði eða heilabilun. Ástæða þessa er auðvitað sú
að svo stutt er síðan sjúkdómnum var vel lýst og enn
styttra síðan menn komu sér saman um skilgreiningar
sem er grundvöllur þess að hægt sé að skoða nýgengi
og algengi. Þótt sjúkdómurinn sé orðinn allvel þekktur
hefur hann þó ekki ratað inn í alþjóðlegu sjúkdóms-
greiningaskrána, ICD-10, þannig að strangt til tekið er
ekki hægt að setja þessa greiningu ef stuðst er við
hana! Þær tíðnitölur sem þó eru nefndar eru æði mis-
jafnar. Drach og félagar (Göthe háskólinn í Frankfurt
1993) fundu að meðal 273 aldraðra sem komu til krufn-
ingar voru 1,5% með sjúkdóminn, en 4,5% meðal þeirra
sem voru með heilabilun eða ruglástand (3). McKeith,
Jón Snædal
öldrunarlæknir
Lewy sjúkdómur