Öldrun - 01.02.2003, Blaðsíða 4

4 ÖLDRUN – 21. ÁRG. 1. TBL. 2003
RAI er skammstöfun á ensku sem
stendur fyrir „Resident Assessment
Instrument“ sem hefur verið þýtt á
íslensku sem „Raunverulegur aðbún-
aður íbúa“. Annað heiti er MDS sem
stendur fyrir „Minimum Data Set“ en
með því er átt við að þær lágmarks
upplýsingar sem þarf til þess að ná
þeim markmiðum sem sett hafa verið
mælitækjunum.
Upphafið
RAI þróunin hófst í Bandaríkjunum 1986, þegar
kallað var eftir víðtæku, skilgreindu matskerfi, sem
gæti bætt gæði á hjúkrunarheimilisþjónustu. Verklag-
inu við þróun mælitækisins er lýst í töflu 1 og hefur því
verklagi verið haldið í þróun afleiddra mælitækja.
Mælitækið hefur þrjá aðalþætti: Fyrst er umtals-
verður fjöldi af stöðluðum breytum, the minimum data
set – MDS, til þess að meta styrkleika og veikleika vist-
manna og umönnun á elli- og hjúkrunarheimilum, sjá
töflu 21.
Annar þáttur tækisins eru svokallaðir matsferlar
sem leiðbeina um það hvernig best sé að setja upp
hjúkrunarferli til þess að mæta vandamálum, áhættu
og greina leiðir til umbóta. Um er að ræða átján sér-
staka þætti sem greindir eru með matinu, sjá töflu 3.
Sérhvert matsferli hefur flögg í matinu, þannig að
ef merkt er við þessi flögg, þá er matsaðila beint inn á
að meta einstaklinginn nánar með hliðsjón af viðkom-
andi vandamáli, áhættu eða möguleika á umbótum.
Ferlinu er lýst í töflu 4. Sem dæmi má nefna að ef
merkt er við svima á matinu, þá er bent á leiðbeiningar
fyrir byltuvarnir. Á þennan hátt gefa matsferlarnir
umönnunaraðilum kerfisbundna aðferð til þess að ná
bestu leið til þess, að greina og áætla umönnun marg-
víslegra flókinna vandamála, sem aldraðir á hjúkrunar-
heimilum standa frammi fyrir.
Einn mikilvægasti eiginleiki RAI mælitækjanna er
að þau hafa margvíslegt notagildi. Grunnmatið verður
forsenda fyrir hjúkrunarferlum, fjármögnun, gæða-
vísum og fleiru, sjá töflu 5.
Frá því á árinu 1991 er skylda að meta alla á hjúkr-
unarheimilum í Bandaríkjunum með RAI mælitækinu.
Samkvæmt reglugerð er einnig skylda að meta alla á
Íslandi.
Mælitækið hefur verið þýtt og staðfært í yfir 20
löndum. Sýnt hefur verið fram á að áreiðanleiki mats-
RAI fjölskyldan á Íslandi
Pálmi V. Jónsson,
dósent í öldrunarlækningum,
sviðsstjóri lækninga á
öldrunarsviði LSH.
Greind voru mikilvægustu klínísku viðfangsefnin
Fundnar voru lykilbreytur sem auðkenna hvert
viðfangsefni
Sett voru upp greiningar- og umönnunarferli fyrir
hverja breytu
Gildi og áreiðanleiki mælitækjanna var sannreynt
Annað notagildi var síðan þróað:
Gæðavísar
Greiðsluviðmið
Framkvæmd klínískra rannsókna
Innleiðsla í klíniskt starf
Mælitækin eru í viðvarandi þróun í ljósi reynslunnar
Tafla 1; Tilurð RAI mælitækjanna