Peningamál - 01.08.2003, Blaðsíða 5

4 PENINGAMÁL 2003/3
Þróun og horfur í efnahags- og peningamálum1
Efnahagsbati er hafinn en verðbólga verður undir
verðbólgumarkmiði fram eftir næsta ári
I Þróun efnahagsmála
Hagvöxtur tók við sér á fyrsta fjórðungi ársins, eink-
um vöxtur einkaneyslu, eins og skýrar vísbendingar
höfðu verið um. Ýmislegt bendir til eitthvað minni
vaxtar einkaneyslu á öðrum fjórðungi ársins og út-
flutningur virðist hafa verið dræmur. Afli það sem af
er árinu hefur verið minni en í fyrra sem nemur um
fimmtungs samdrætti í afla uppsjávarfisks. Afli var
hins vegar góður í júnímánuði bæði af botnfiski og
uppsjávarfiski. Viðskiptakjaraþróun hefur verið
fremur óhagstæð og olíuverð hefur að jafnaði haldist
hátt á þessu ári. Alþjóðleg efnahagsþróun gefur jafn-
framt vart tilefni til mikillar bjartsýni, nema hvað
hún felur í sér að horfur eru á áframhaldandi lágum
vöxtum á erlendum skuldum þjóðarinnar. Nokkur
slaki virðist enn vera á flestum sviðum þjóðar-
búskaparins og árstíðarleiðrétt atvinnuleysi hefur
heldur aukist áfram. Gengi krónunnar styrktist
nokkuð í maí, en hefur síðan lækkað u.þ.b. í þá stöðu
sem það var í um áramót. Eftir að hafa aukist tíma-
bundið frá ársbyrjun dró úr verðbólgu á ný í maí, júní
og júlí. Verðbólga skýrist af hærra húsnæðis- og
þjónustuverði en vöruverð hefur lækkað og er
Æ fleiri vísbendingar eru um að efnahagsbati sé hafinn og flest bendir til að uppsveifla muni færast í
aukana á komandi vetri. Enn er þó nokkur slaki í hagkerfinu. Þá eru ekki skýr merki um að viðsnúning-
ur sé orðinn á vinnumarkaði og árstíðarleiðrétt atvinnuleysi hefur enn ekki minnkað. Leiðandi vísbend-
ingar eins og vöxtur útlána og áform fyrirtækja um mannahald benda hins vegar sterkt til frekari aukn-
ingar eftirspurnar á næstunni. Þegar auknar aflaheimildir á nýju fiskveiðiári, meiri opinberar fram-
kvæmdir og stóriðjuframkvæmdir bætast við má búast við að hagvöxtur geti orðið nokkuð þokkalegur á
árinu. Spá bankans er að hann verði 2¾%. Það er þó undir vexti framleiðslugetu og því mun slaki
aukast lítillega frá árinu 2002. Á næsta ári er hins vegar gert ráð fyrir að hagvöxtur verði nokkuð um-
fram vöxt framleiðslugetu, eða 3½%. Spenna gæti því byrjað að myndast þegar líður á það ár.
Verðbólga verður þó undir verðbólgumarkmiði Seðlabankans fram á síðasta ársfjórðung næsta árs
samkvæmt spánni. Það skýrist af því hversu verðbólga er lítil um þessar mundir, þeim slaka sem er til
staðar og gengisstyrkingu undanfarinna mánaða. Litið tvö ár fram í tímann er hins vegar spáð að
verðbólga verði lítillega yfir verðbólgumarkmiðinu. Þrátt fyrir það er ekki enn tilefni til vaxtabreytinga.
Er þá einnig tekið tillit til verðbólgu um þessar mundir og áhættumats verðbólguspár. Eftirspurnaráföll
gætu hins vegar fært verðbólgu enn neðar en hér er spáð en líkur á verðhjöðnun eru þó afar litlar. Að
þeim möguleika frátöldum mun stefnan í ríkisfjármálum og húsnæðismálum hafa mikil áhrif á umfang
og tímasetningar vaxtahækkana.
1. Í þessari grein eru notaðar upplýsingar sem tiltækar voru þann 25. júlí
2003. Athygli er vakin á því að í viðauka við þessa grein er að finna
umfjöllun um samanburð á verðbólguskýrslum verðbólgumark-
miðslanda sem framkvæmd var af rannsóknarstofnunum í Genf og
London. Þar fá Peningamál góða einkunn.