Peningamál - 13.05.2015, Blaðsíða 17

ALÞJÓÐLEG EFNAHAGSMÁL OG VIÐSKIPTAKJÖR
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
5
•
2
17
í stað milli ára í aprílmánuði samkvæmt bráðabirgðamati eftir fjögurra
mánaða verðlækkunarskeið (mynd II-5) en útlit er fyrir að verðbólga á
evrusvæðinu verði lítil um langa hríð. Í marsspá ECB er gert ráð fyrir að
verðlag standi í stað á þessu ári og að verðbólga verði undir 2% mark-
miði bankans a.m.k. fram til ársins 2017. Í Bretlandi var verðlag einnig
óbreytt milli ára í mars, annan mánuðinn í röð, og í Bandaríkjunum
lækkaði verðlag um 0,1% frá fyrra ári. Lægra olíu- og matvælaverð
hefur verið mikilvægur orsakaþáttur lítillar verðbólgu í helstu iðn-
ríkjum en Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn telur olíuverðslækkunina almennt
hafa minnkað verðbólgu um 1 prósentu. Undirliggjandi verðbólga
mælist einnig lítil. Verðbólga án orku- og matvælaverðs var 1,8% í
Bandaríkjunum og um 1% í Bretlandi en einungis 0,6% á evrusvæðinu.
Undirliggjandi verðbólga hefur þó víða þokast upp á við að undanförnu.
Verðbólga í helstu viðskiptalöndum Íslands var að meðaltali
0,4% á fyrsta fjórðungi ársins og hefur ekki verið minni frá árinu
2009. Gert er ráð fyrir að hún verði 0,6% á árinu í heild eða 0,2
prósentum minni en spáð var í febrúar. Horfur fyrir spátímabilið hafa
einnig verið endurskoðaðar niður á við.
Langtímavextir í Evrópu hafa aldrei verið lægri og vaxandi munur
er á taumhaldi peningastefnu meðal þróaðra ríkja ...
Fjöldi seðlabanka, bæði í þróuðum ríkjum og nýmarkaðsríkjum, hefur
lækkað vexti undanfarið eða bætt í skuldabréfakaup til að bregðast
við hjöðnun verðbólgu og verðbólguvæntinga og lakari hagvaxtar-
horfum eða til að verja fastgengismarkmið sitt. Meginvextir þriggja
seðlabanka, auk innlánsvaxta ECB, voru orðnir neikvæðir í byrjun maí.
Seðlabanki Japans tilkynnti um aukin skuldabréfakaup í október sl.
og ECB hóf stóraukin skuldabréfakaup í mars sl. sem beinast bæði að
skuldabréfum fyrirtækja og ríkissjóða. Fjármálaleg skilyrði á evrusvæð-
inu hafa því batnað og dregið hefur úr samdrætti útlána (mynd II-6).
Langtímavextir ríkisskuldabréfa í Evrópu hafa aldrei verið lægri
og í sumum tilfellum eru þeir orðnir neikvæðir (mynd II-7). Lækkun
langtímanafnvaxta meðal þróaðra ríkja er bæði talin endurspegla
væntingar um minni verðbólgu til lengri tíma en einnig væntingar um
viðvarandi lága raunvexti. Væntingar um lága raunvexti til lengri tíma
gætu bent til aukinnar svartsýni um hagvaxtarhorfur en einnig er talið
að álag á skammtímavexti sem til þurfi til að fá fjárfesta til að festa fé í
langtímaskuldabréfum (e. term premia) hafi lækkað. Samkvæmt fram-
virkum vöxtum vænta markaðsaðilar að Seðlabanki Bandaríkjanna
hækki vexti á seinni helmingi ársins og Englandsbanki í byrjun árs
2016 sem er heldur seinna en þeir gerðu áður. Framvirkir vextir benda
sem fyrr til þess að fjárfestar vænti þess að vöxtum verði haldið lágum
á evrusvæðinu um fyrirsjáanlega framtíð (mynd II-8).
... sem komið hefur fram í óvanalega miklum hreyfingum á gengi
gjaldmiðla
Í kjölfar hrinu vaxtalækkana hefur fjármagn leitað í áhættumeiri
fjárfestingu og frá löndum þar sem vextir eru lágir og hagvaxtar-
horfur slakar til landa þar sem von er á betri ávöxtun fjármagns.
Hlutabréfaverð hefur hækkað víða eftir nokkra lækkun í desember og
janúar sl. og gengi gjaldmiðla hefur sveiflast nokkuð. Bandaríkjadalur
1. Fyrirtæki (önnur en fjármálafyrirtæki) og heimili.
Heimild: Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn.
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd II-6
Þróun útlánaaukningar í Bandaríkjunum
og á evrusvæðinu1
1. ársfj. 2006 - 4. ársfj. 2014
Bandaríkin
Evrusvæðið
Spánn
Ítalía
-10
-5
0
5
10
15
201420132012201120102009200820072006
Heimild: C. Salmon (2015). Financial market volatility and liquidity -
a cautionary note. Ræða 13. mars 2015.
Jákvæðir
Neikvæðir
Mynd II-7
Vextir á evrópskum ríkisskuldabréfamörkuðum
Líftími í árum
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Bretland
Noregur
Ítalía
Spánn
Svíþjóð
Frakkland
Belgía
Danmörk
Austurríki
Þýskaland
Finnland
Holland
Sviss
1. Framvirkir vextir byggjast á 6 mánaða OIS (Overnight Index Swaps).
Heilar línur sýna framvirka ferla frá 11. maí 2015 en brotalínur frá
30. janúar 2015.
Heimildir: Bloomberg, Macrobond.
%
Mynd II-8
Seðlabankavextir og framvirkir vextir í
Bandaríkjunum, Bretlandi og á evrusvæðinu1
Daglegar tölur 1. janúar 2008 - 8. maí 2015,
ársfjórðungslegar tölur 2. ársfj. 2015 - 2. ársfj. 2018
Bandaríkin
Bretland
Evrusvæðið
‘08 ‘09 ‘10 ‘11 ‘12 ‘13 ‘14 ‘15 ‘16 ‘17
-1
0
1
2
3
4
5
6