Skírnir - 01.01.1942, Blaðsíða 219
Skírnir
Ritfiegnir
21T
og gert nokkra grein fyrir Þingeyrafeðgum. Bókin er myndum
prýdd, en prófarkir hafa eigi verið nógu vandlega lesnar, þótt fátt
sé um meinlegar prentvillur að undanskildu því, að Anastaðir á
Vatnsnesi eru nefndir „Árnastaðir“ á 107. bls. Útgáfan er annars
allra góðra gjalda verð og bókin mikill fengur þeim, er unun hafa
af góðum og skemmtilegum fi'ásögnum um liðna menn og atburði,
Jón Jóhannesson.
Árni Tryggvason og Bjarni Bjarnason: Formálabók. Reykjavík
1941. Útgefandi ísafoldarprentsmiðja h.f. 448 bls.
Alþýðleg rit um lögfræði daglegs lífs eru mjög þarfleg öllum
almenningi. Við samningsgerðir og önnur skipti manna á milli
þurfa þeir oft á að halda nokkurum fróðleik um löggjöf landsins.
Er þá ekki alltaf tími eða tilefni til að leita lögfræðings, og því
handhægt að geta gripið til slíkra rita, sem hafa að geyma fræðslu
um hinar helztu réttarreglur og fyrirmyndir um formála og for-
sagnir.
Nokkur slík rit hafa verið gefin út hér á landi, orðið vinsæl og
komið almenningi að miklum notum. Frá seinni ártugum má
nefna formálabók þá, er þeir Magnús Stephensen landshöfðingi og
L. E. Sveinbjörnsson háyfirdómari gáfu út 1886. 25 árum síðar,
árið 1911, gaf Einar Arnórsson, núverandi hæstaréttardómari, út
„nýja lögfræðislega formálabók“, og nú, þegar liðin eru 30 ár frá
útkomu þeirrar ágætu bókar, kemur enn út formálabók, samin af
tveim fulltrúum lögmannsins í Reykjavík, þeim Áma Tryggvasyni
og Bjarna Bjarnasyni.
Löggjöfin breytist ár frá ári fyrir setningu nýrra laga, og fyrir
nýjar og breyttar réttarhugmyndir, réttarvenju og dómvenju. Þótt
margar meginreglur lögfræðinnar haggist lítt frá ári til árs, hafa á
þeim þrem tugum ára, sem liðnir eru síðan Formálabók Einars
Arnórssonar kom út, verið settir stórir nýir lagabálkar, og þess
vegna orðin full þörf á því að gefa út nýja formálabók.
Formálabók Árna og Bjarna skiptist í sjö aðalkafla, og er í
hverjum þeirra greinargerð um helztu réttarreglur og sýnishorn
hinna nauðsynlegustu formála.
I. kaflinn, sem er langstytztur, fjallar um leyfisbréf og umsóknirr
undanþágur þær frá lögum, sem heimilt er að veita.
II. kafli er um persónuréttarmál. Þar er lýst reglunum um lög-
ræði, sem greinist að lögum í fjárræði og sjálfræði, um sviptingu
lögræðis og um lögráðamenn. Ennfremur um mannanöfn, um ríkis-
borgararétt, í hverju hann sé fólginn og hversu menn geta öðlazt
hann og misst. Loks um náðun, uppreist æru og um rétt manna til
framfærslustyrks.
III. kafli er um sifjaréttarmál. Þar er lýst lagareglum um festar