Skírnir - 01.01.1957, Blaðsíða 254
252
Ritfregnir
Skímir
ula o. s. frv. Hér er ekki hægt að nefna fleiri dæmi, en til þess að ganga
úr skugga um, að öll þau dæmi, er höf. nefnir, finnist aðeins í norrænu
og alemannisku, hefir hann orðið að fara yfir orðabækur allra germanskra
mála. Hann nefnir 119 þýzkar orðabækur, 7 hollenzkar, 11 frísneskar, 14
enskar, 39 norrænar og 3 gotneskar. Auk þess 48 ritgerðir og handbækur.
Mann sundlar við tilhugsunina um alla þá vinnu, er liggur að baki þess-
arar bókar, og vil ég óska mínum unga vini, að hann reisi sér ekki hurð-
arás um öxl. Þótt uppskeran sé nokkur í þessari bók, er álitamál, hvort
menn megi sóa hæfileikum sínum og vinnu við jafnerfitt viðfangsefni.
A.J.
Journal de bord de Saint Brendan á Ia reclierche du Paradis, prés-
enté et commenté par Robert-Yves Creston. Editions de Paris. 1957.
Robert-Yves Creston er annar þeirra frakknesku manna, sem hingað
komu árið 1952 í tilefni af því, að reistur var minningarsteinn, helgaður
franska visindamanninum dr. Charcot, sem fórst með skipi sínu “Pourquoi
Pas?” fyrir Mýrum árið 1936. Creston er afkastamikill fræðimaður, höf-
undur margra bóka á sviði þjóðfræða í Bretagne, en í því landi á hann
heima. Áður fyrri var hann sjómaður um borð í „Pourquoi Pas?“ og hef-
ur síðan ást og áhuga á siglingum um norðurhöf og löndunum, sem þar
liggja-
Síðasta bók Crestons, sú er ber ofangreindan titil, er í rauninni fyrst og
fremst útgáfa hins fornfræga sagnabálks um heilagan Brendan (eða Bran-
danus) og ævintýralegar siglingar hans og munka hans um höfin í leit
að Unaðseyjum, landinu, sem fyrirheitið er drottins útvöldu.
Heilagur Brendan er talinn hafa verið uppi á árabilinu um 500—578,
og á þeim tíma eiga sjóferðir þær, sem við hann eru kenndar, að hafa
gerzt. En elzta handrit helgisagnanna er frá 9. öld, og fer því vitanlega
fjarri, að þar sé um frumtexta að ræða. Þetta er bálkur sagna með sér-
stöku helgisögulegu efni og hefur smátt og smátt hlaðið á sig í ótöluleg-
um afskriftum og umskriftum, því að frásagnirnar um siglingar Brendans
voru að því skapi skemmtilegar og spennandi sem þær voru uppbyggi-
legar, svo að vinsældir þeirra voru miklar. Texti sá, er Creston birtir, er
settur saman með hliðsjón af mörgum útgáfum og jafnvel óprentuðum
handritum. Hefur hann snúið honum öllum í fyrstu persónu og lagt hann
í munn munkinum Seaghan, sem hann lætur vera einn af skipverjum
Brendans. Fyrir þá sök verða sögumar persónulegri og innilegri, ekki
sízt þar sem munkur þessi er rækilega kynntur í inngangskafla. Þessa
persónu hefur Creston skapað. Hann lýsir með hnitmiðaðri frásögn upp-
vexti drengsins í fátæklegu og að mörgu leyti furðulegu menningarum-
hverfi á eynni Aranmor fyrir vesturströnd Irlands, þangað til guð kall-
ar hann til að leita klausturs heilags Brendans. Sú menningarmynd, sem
Creston bregður upp í þessum inngangskafla, er gerð af fræðimannlegri