Skírnir - 01.01.1963, Blaðsíða 218

206
Ritfregnir
Skírnir
Islendinga. Það hefur því verið honum nokkur hugsvölun í ellinni að
gera upp reikningana við samferðamennina, enda fá þeir sumir hverjir
vel mældan skammt. Svipaðan hátt hafði Þorvaldur Thoroddsen haft á
í Minningabók sinni, sem prentuð var fáum árum áður en Hannes ritaði
endurminningar sínar. Dómgirnin hefur stundum borið dómgreind þess-
ara merku visindamanna ofurliði.
Eftir að Hannes lét af ritstjóm, sneri hann sér af alefli að íslenzkum
fræðum, einkum persónusögu, þar sem enginn stóð honum á sporði. Af
verkum hans ber hæst Ævir la;rSra manrta í 66 bindum. En eflaust verð-
ur hið á, að verk þetta verði prentað, til þess er það of óaðgengilegt og
skortir festu í vinnubrögðum. Til að mynda hefur Hannes þar sums stað-
ar ritað efniságrip einstakra bréfa, sem virðast valin af handahófi úr
tugum bréfa, sem orðið hafa á vegi hans. Þegar þess er gætt, hve þaul-
kunnugur hann var handrita- og skjalasöfnum, er eftirsjá að þvi, að hann
skyldi ekki fremur taka saman heimildaskrá um ævi hvers manns en
slitrótt drög að ævisögum manna.
Bókin er hið sæmilegasta úr garði gerð. Einhver tilgerðarkeimur er að
því að kalla Ijósmyndir augnabliksmyndir, eins og sums staðar er gert.
Þá er það og annarlegt, að bókarheitið skuli vera nafn höfundar eitt sam-
an, þótt undirtitill sé að visu á titiblaði. Loks mætti benda Almenna bóka-
félaginu á, að víðast hvar þykir það sæma að geta um útgáfustað bóka
þeim til hægðarauka, sem kynnu að vitna í bækurnar.
Gunnar Sveinsson.
ÞjóSsögur og sagnir. SafnaS hefur og skráS Torfhildur Þorsteins-
dóttir Hólm. Finnur Sigmundsson bjó til prentunar. — Almenna bóka-
félagið. Bók mánaðarins. Marz 1962.
Býsna miikð er það orðið að vöxtum, sem út hefur komið af þjóð-
sögum og skyldu efni, frá því er tekið var að sinna sliku fyrir rúmri öld.
Þar skipa þjóðsögur Jóns Ámasonar sérstakan heiðurssess, en vandaðri
heildarútgáfu þeirra er nýlega lokið. Jóni tókst með söfnun sinni að vekja
áhuga margra á þessari grein þjóðlegra fræða. 1 þeim hópi hefur Torf-
hildur Hólm sjálfsagt verið. Hún fluttist til Vesturheims liðlega þrítug
árið 1876, og fyrstu tvö árin þar vestra skrifaði hún það safn, sem hér
birtist i útgáfu Finns Sigmundssonar landsbókavarðar. Hann skrifar inn-
gang um Torfhildi og verk hennar. 1 stuttu máli hefur honum tekizt að
bregða upp afar skýrri mynd af skáldkonunni, meðal annars með því að
taka upp ýmsa smákafla úr dagbókum hennar. Þannig gefst lesandanum
kostur á að skyggnast inn í hugarheim hennar, kynnast áhugamálum
hennar og tilfinningum.
Þetta safn Torfhildar er ekki ýkjamikið að fyrirferð, en þó fjölbreytt
að efni. Sögurnar skrifaði hún ýmist eftir sögumönnum úr ýmsum hér-
uðum landsins eða eftir eigin minni. Þær eru vel skrifaðar og í hefð-
bundnum sagnastíl Bitun þeirra hefur verið Torfhildi góð æfing, áður en