Skagfirðingabók - 01.01.1996, Blaðsíða 183
AF SJÓNUM SÉRA PÁLS ERLENDSSONAR
ÖGMUNDUR HELGASON bjð til prentunar
Árið 1845 er tímamótaár hvað varðar söfnun íslenzkra þjóðfræða
í anda Grimmsbræðra, eða með öðrum orðum hinnar svoköll-
uðu rómantísku stefnu, sem var ríkjandi meðal evrópskra mennta-
manna, bæði í skáldskap og hugvísindum framan af 19. öld.
Samkvæmt þeim hugmyndum, sem hér um ræðir, átti slíkt efni
að endurspegla þjóðarandann og geyma ævafornar leifar sam-
eiginlegs sagna- og kvæðaarfs germanskra þjóða, sem nú skyldi
dregið fram í dagsljósið til varðveizlu, rannsókna og útgáfu, til
að gefa sem flestum hlutdeild í þessum mikla andlega auði. Þá
gerðist það tvennt í senn, að þeir Jón Árnason stúdent og Magn-
ús Grímsson nemandi í Bessastaðaskóla ákváðu að hefjast handa
við söfnun áðurnefndra fræða, einkum þjóðkvæða, þjóðvísna og
þjóðsagna, og Hið konunglega norræna fornfræðafélag í Kaup-
mannahöfn samþykkti að hvetja til slíks hins sama hérlendis,
en flestir helztu lærdómsmanna þjóðarinnar bæði þar og hér heima
voru einmitt meðlimir í þessu félagi. Lét Fomfræðafélagið prenta
boðsbréf, sem sent var prestum og sýslumönnum og ýmsum
öðrum „fróðleiksvinum” um allt land í apríl árið eftir, 1846,
þar sem hvatt var til þessarar söfnunar, og mönnum bent á að
senda afraksturinn „Til hinnar Konúnglegu Fornleifa-Nefndar
í Kaupmannahöfn", en þar var Jón Sigurðsson skjalavörður. Var
einkum falazt eftir „fomritum", þ.e. fornum ritum eða upp-
skriftum af þeim, þá staðalýsingum, ekki sízt þess konar efni,
sem hægt var að tengja við fornar sögur eða sögusagnir, og loks
181