Iðjuþjálfinn - 01.12.2001, Blaðsíða 6

Ingibjörg
Pétursdóttir
IÐJUÞJÁLFI
6 IÐJUÞJÁLFINN 1/2001
Hláturinn bt
-byggt á fyrirlestri sem höfundur hélt
Flestir ern sannfærðir um að hlátur ogjákvætt
Uugarfar sé af hinu góða og að hlátur geti
verið slakandi og bæti andlega líðan. A síð-
ustu árum hafa æ fleiri aðhyllst þá skoðun að
hlátur liafi einnig æskileg áhrif á ýmsa
líkamsstarfsemi. Auk þess geti hæfilegur
skammtur af húmor auðveldað okkur að
takast á við ýmis vandamál bæði stór og smá
og hjálpað okkur að ráða við tilfinningar eins
og óöryggi, ótta, reiði og sorg. Síðast en ekki
síst er það staðreynd að húmor og jákvætt
hugarfar liðka fyrir samskiptum manna á
milli.
Athygli lækna og fleira heilbrigðisstarfs-
fólks hefur í auknum mæli beinst að
því að hlátur og jákvætt hugarfar hafi
heilsubætandi áhrif og geti jafnvel flýtt fyrir
lækningu á ýmsum sjúkdómum. Niðurstöður
margra rannsókna renna stoðum undir þessa
kenningu.
Hvað er húmor?
• Húmor er hæfileikinn til að skilja, skynja,
meta og tjá það sem er fyndið, skemmtilegt
og fáránlegt.
• Húmor er dýpra og breiðara hugtak en
hlátur, fyndni eða kátína.
• Húmor getur verið beitt í meðferðarskyni
(therapeutic humour) til að stuðla að betri
líðan, flýta fyrir lækningu og auðvelda fólki
að takast á við áföll eða erfiðar aðstæður.
Jákvæð áhrif hláturs
Til eru heimildir sem benda til þess að trúin á
heilsubætandi áhrif hláturs hafi lengi verið til
staðar. A 13. öld skrifaði Henri de Mondeville
skurðlæknir: „Ættingjar og sérstakir skemmti-
legir vinir skulu heimsækja sjúklinginn og
hressa hann við með því að segja honum
brandara". Því hlýtur að vera eðlilegt að álykta
að læknirinn hafi trúað því að gamansemi
hefði heilsubætandi áhrif þó varla hafi verið
neinar vísindalegar sannanir fyrir því þá.
Dr. William Fry er bandarískur geðlæknir
sem stundað hefur hláturrannsóknir síðan
1953 og einn af frumherjunum á þessu sviði.
Hann leggur áherslu á að húmor sé ekki bara
brandari. Hann stuðli að betri geðheilsu, gefi
breiðari og dýpri lífssýn og hafi þannig áhrif á
upplifun okkar á umhverfinu. Síðast en ekki
síst leggur Dr. Fry áherslu á að húmor liðki
fyrir öllum samskiptum.
Þekkt er saga Norman Cousin sem árið 1964
greindist með Spondylitis Ancylopoetica öðru
nafni hryggigt. Þetta er kvalafullur sjúkdómur
sem ágerist þannig að batahorfur Cousins
þóttu ekki miklar. Hann þekkti óæskileg við-
brögð líkamans við álagi og eyðileggjandi
áhrif neikvæðra hugsana. Honum fannst lík-
legt að jákvæðar tilfinningar gætu öfugt við
neikvæðar haft heilsubætandi áhrif á
líkamann. Cousin tók því málin í sínar hendur,
lokaði sig inn á hótelherbergi, horfði á grín-
myndir og las fyndnar bækur og blöð. Auk
þess tók hann stóra skammta af C vítamíni.
Cousin uppgötvaði að hann gat sofið ágætlega
eftir vissan skammt af hlátri og þegar hann
hafði hlegið hjartanlega í 10 mínútur gat hann
verið verkjalaus í 2 klukkustundir eða meira.
Blóðprufur voru teknar fyrir og eftir hláturs-
köstin og það mældust greinilegar jákvæðar
breytingar sem slógu á einkenni sjúkdómsins.
Eftir nokkurra mánaða baráttu hafði Cousin
læknað sig af þessum erfiða sjúkdómi, sneri
aftur til vinnu sinnar, ferðaðist síðan um og
hélt fyrirlestra um reynslu sína. Hann var
gestaprófessor við Kaliforníuháskóla UCLA
síðustu 10 æviár sín og skrifaði bókina
„Anatomy of Illness" sem fjallar um hvernig
hann losnaði undan viðjum sjúkdómsins.
Einnig má geta þess að Cousin fékk birta grein
í The New England Journal of Medicin. Það
þótti mjög athyglisvert á sínum tíma að
leikmaður skyldi fá birta grein í svo virtu
læknablaði sem gerði strangar kröfur um
vísindalega nálgun og efnistök.
Streita og áhrif hennar
Það leikur enginn vafi á því að viðvarandi
streituástand getur valdið sjúkdómum. Þrátt
fyrir að neikvæð áhrif streitu séu flestum kunn
vega þau þungt í lífi margra. Á hinn bóginn er
mikilvægi gleði og hláturs í daglegu lífi oft