Iðjuþjálfinn - 01.12.2001, Blaðsíða 14

B.S. verkefni
í iðjuþjálfun frá
Áhrif tölvuiðju á heilsu barna
Urræði iðjuþjálfa
Höfundur: Anna María Malmquist
Leiðbeinandi: Guðrún Arnadóttir
Lykilhugtök: tölvutengd vinnuvernd, heilsa,
grunnskólanemendur, þjónusta iðjuþjálfa.
I þessu nýsköpunarverkefni var tilgang-
urinn tvíþættur. Annars vegar að taka
saman heimildir sem lýstu áhrifum
tölvuiðju og umhverfislegum þátturn
hennar á heilsu grunnskólanema ásamt
vinnuverndarúrræðum sem væru í boði.
Hins vegar að koma með hugmyndir að
nýsköpun í tengslum við iðjuþjálfun
þannig að hægt væri að taka nauðsynleg
skref til að breyta aðstæðum við tölvu-
iðju sem hefðu áhrif á heilsu grunnskóla-
barna. Niðurstöður fræðilegrar saman-
tektar voru þær að nú á tölvuöld sitja
börn langtímum saman við tölvur í skól-
um og heima við vinnuaðstöðu sem yfir-
leitt gengur illa að aðlaga að þörfum
líkamans. Fyrir vikið geta ýmis álags-
einkenni og álagssjúkdómar gert vart við
sig eins og algengt er meðal fullorðinna.
Það var niðurstaða höfundar í nýsköpun-
arhluta verkefnisins að tölvutengd
vinnuverndarþjónusta í grunnskólum sé
nauðsynleg og iðjuþjálfar ættu góð úr-
ræði til að standa að slíkri þjónustu.
Börn, athyglisbrestur og
skólatengd iðja
Höfundur: Hulda Björnsdóttir
Leiðbeinandi: Guðrún Árnadóttir
Lykilhugtök: Athyglisbrestur, grunnskóla-
börn, iSjuþjálfun barna.
Það virðist mörgum börnum með
athyglisbrest þung byrði að takast á við
skólatengda iðju. Ef ekkert er að gert
getur það orsakað kvíða, neikvæða
sjálfsmynd og neikvæða upplifun af
námi hjá þessum börnum. Nýsköpunar-
verkefni þetta fjallar um börn á grunn-
skólaaldri sem glíma við athyglisbrest og
var tilgangurinn með framkvæmd þess
tvíþættur. Annars vegar að taka saman
heimildir um athyglisbrest barna á
grunnskólaaldri sem nýst gætu fag-
aðilum og hins vegar að fræða þá um
hugsanlegar aðgerðir til úrbóta fyrir
þessa nemendur. I umfjölluninni var lögð
sérstök áhersla á gildi iðjuþjálfunar við
að auka færni nemenda með athyglis-
brest við skólatengda iðju, heilbrigði
þeirra og vellíðan. Með verkefninu var
leitast við að svara spurningunni: Hvern-
ig geta iðjuþjálfar stuðlað að aukinni
þátttöku og vellíðan nemenda með
athyglisbrest í skólum? í samantekt á
heimildum kom ýmislegt fram sem
bendir til þess að grunnskólanemar með
athyglisbrest eigi í erfiðleikum með ein-
beitingu, skipulagningu og fylgd leið-
beininga sem komi niður á færni þeirra í
skólanum. Rannsóknir styðja taugalíf-
fræðilegan grunn röskunarinnar og spil-
ar afbrigðileg starfsemi heilasvæða þar
stóran þátt. Skortur var á heimildum
varðandi þjónustu iðjuþjálfa við börn
með athyglisbrest en kenningin um sam-
spil skynsviða hefur haft víðtæk áhrif á
vinnu iðjuþjálfa með börnum. Fáir iðju-
þjálfar hafa starfað innan skólakerfisins
hér á landi en víða erlendis er löng hefð
fyrir stoðþjónustu þeirra. Niðurstöður
höfundar voru eftirfarandi: Sérþekking
iðjuþjálfa á iðju mannsins ásamt góðri
þekkingu á starfsemi miðtaugakerfisins
getur nýst innan grunnskóla við að efla
nemendur með athyglisbrest. Með ráð-
gjöf og fræðslu til foreldra og kennara,
meðal annars um þátt samspils skyn-
sviðanna í röskun á skólatengdri iðju,
geta iðjuþjálfar stuðlað að aukinni þátt-
töku og vellíðan slíkra nemenda í skóla-
starfi. Einnig geta iðjuþjálfar veitt úrræði
á borð við stillandi athafnir og aðlögun á
umhverfi og iðju.
Skóla-Færni-Athugun-
Forprófun
Höfundar: Sara Stefánsdóttir, Signý Þöll
Kristinsdóttir og Sólrún Oladóttir
Leiðbeinandi: Snæfríður Þóra Egilson
Lykilhugtök: þátttaka, sérþarfir, nemendur
Tilgangur rannsóknarinnar var að for-
prófa íslenska þýðingu matstækisins
Skóla-Færni-Athugun (School Function
Assessment). Með forprófuninni var ver-
ið að kanna hvort matstækið greindi
færni íslenskra skólabarna á aldrinum 6-
12 ára. Skóla-Færni-Athugun er banda-
rískt matstæki sem er markbundið og
veitir sértækar upplýsingar um þátttöku
og færni 6-12 ára nemenda með sérþarfir.
Matið nær til mismunandi viðfangsefna
og aðstæðna sem nemendur þurfa að
takast á við í tengslum við skólastarf.
Megindleg rannsóknaraðferð var not-
uð með lýsandi tölfræði. Leitast var við
að svara eftirfarandi spurningu: Hver er
frammistaða íslenskra skólabarna með og
án sérþarfa á mismunandi kvörðum SFA
og hvar liggja styrkleikar þeirra og tak-
markanir við skólatengd verk og at-
hafnir? Notast var við meðaltalstölur til
að gera grein fyrir heildarframmistöðu
hópsins. Gagnasöfnun fór fram með
þeim hætti að starfsfólk skóla sem vel
þekkti til nemenda fylltu út matslista
SFA. Gögnum var safnað í rannsóknar-
og samanburðarhóp. Við val á þátttak-
endum var stuðst við tilgangs- og
hentugleikaúrtak.
14 IÐJUÞJÁLFINN 1/2001