Iðjuþjálfinn - 01.06.2002, Blaðsíða 6

Gunnhildur
GIsladóttir
Iðjuþjálfun á Islandi
- Viðhorfþekking og samvinna
Tilgangur þessarar könnunar var að fræðast um
viðhorf og þekkingu fjögurra nemendahópa í heil-
brigðisgreinum á iðjuþjálfun á íslandi. Iðjuþjálfun
erfagstétt sem ekki er rnjög þekkt á Islatidi. Skort-
ur á þekkingu annarra fagstétta á iðjuþjálfun getur
valdið erfiðleikum í samrætningu þjónustu skjól-
stæðinga. Því er forvitnilegt að vita hversu mikið
aðrar fagstéttir vita utn iðjuþjálfun og hvort upp-
lýsingar um iðjuþjálfun sé liður í námi annara heil-
brigðisstétta.
I könnuninni tóku þátt 101 nemi í heilbrigðis-
greinum, 83 konur og 18 karlar. Nemamir vom í
læknisfræði, hjúkrunarfræði, sjúkraþjálfun og fé-
lagsráðgjöf við Háskóla Islands, allir á lokaári.
Viðhorf og þekking nemanna á iðjuþjálfun á ís-
landi var könnuð með spumingalistum, fyrir og
eftir lestur staðreyndablaðs. Staðreyndablaðið
innihélt upplýsingar utn iðjuþjálfun; fræðilegan
bakgmtin fagsins, fæmi, hlutverk og vinnusvæði
iðjuþjálfa, innan stofnana og utan.
Niðurstöður sýndu að nemendahópamir fjórir
höfðu fengið upplýsitigar um iðjuþjálfun t náttti
stnu, annað hvort t kennslustundutn eða í verk-
námi, í heimsóknum á iðjuþjálfadeildir. Viðhorf
nemanna gagnvart samvinnu við iðjuþjálfa reynd-
ist jákvætt. I heild vom niðurstöður þær að upp-
lýsingar fettgttar af staðreyndablaði könnunarinn-
ar ollu marktækum mun á viðhorfi og þekkingu
nemattna varðandi iðjuþjálfun á íslandi.
Inngangur
/
gegnum tíðina hafa iðjuþjálfar viljað halda jafn-
vægi á milli samstarfs og sjálfstæðis gagnvart öðr-
um fagstéttum í heilbrigðisgeiranum (Coleman,
1992) Aðilar í meðferðarteymi geta ekki unnið mark-
visst og heildrænt í þágu skjólstæðings ef vitneskja
um eigið fagsjálf og sérfræðiþekkingu samstarfsaðila
er ekki til staðar. Fagaðilar þurfa að geta unnið náið
saman án þess þó að yfirtaka hlutverk og skyldur
hvors annars. í teymisvinnu auðgar hver fagstétt sam-
starfið með sinni einstöku sýn á meðferð skjólstæð-
ingsins (Yerxa, 1995; Gage, 1995).
Iðjuþjálfun er ung fagstétt á íslandi og lítt þekkt.
Heilbrigðisstéttir á íslandi eru almennt ekki fróðar um
hlutverk iðjuþjálfa og um það hvernig hátta skuli sam-
starfi við iðjuþjálfa. Þessi skortur á þekkingu annarra
fagstétta á iðjuþjálfun getur valdið erfiðleikum í sam-
ræmingu þjónustu við skjólstæðinga (Pálmadóttir,
1996; Gage, 1995).
Nemar í heilbrigðisstéttum verða faglegir vegna
þekkingar um innihald, leikni og gildi eigin stéttar og
einnig annarra fagstétta (Hayden, 1995). Yrði sam-
vinna heilbrigðisstétta og þjónusta við skjólstæðinga
betri ef nemarnir hefðu fleiri tækifæri til að vinna sam-
an, fengju upplýsingar um sérkenni hverrar stéttar og
mynduðu tengsl strax í skóla? Til að svara þessu er
nauðsynlegt að kanna hversu mikið fagstéttirnar vita
hver um aðra.
Viðhorf til iðjuþjálfunar
Mjög fáar rannsóknir hafa verið gerðar til að greina þá
vitneskju sem heilbrigðisstéttir hafa hver um aðra.
Niðurstöður þeirra fáu rannsókna benda þó til þess að
vitneskja um iðjuþjálfun sé takmörkuð og að það gæti
nokkurs misskilnings um fagið. Fyrsta skrefið í þá átt
að auka skilning annarra stétta á iðjuþjálfun er að
kanna hver núverandi vitneskja er (Chakravorty,
1992, Kaur, et. al., 1996).
Kaur, Seager og Orrell (1996) gerðu könnun á
þekkingu og viðhorfi heilbrigðisstétta til iðjuþjálfun-
ar. Spurningalistar voru sendir til fagstétta sem unnu
á geðdeild á almennu sjúkrahúsi. Fagstéttirnar voru;
geðlæknar, sálfræðingar, félagsráðgjafar, hjúkrunar-
fræðingar og sjúkraliðar. Af 89 fagaðilum svöruðu 64,
sem er 72% svörun. Könnunin sýndi að 86% svarenda
töldu helsta hlutverk iðjuþjálfa vera að auka sjálfstæði
og aðlögunarhæfni skjólstæðinga sinna. Næst mikil-
vægasta hlutverk iðjuþjálfa (59%) var talið vera að
byggja upp trúnað og félagslega hæfni skjólstæðinga.
Sextán svarendur (25%) töldu kennslu í leikni, svo
sem matreiðslu og listum vera helsta hlutverk iðju-
þjálfa. Tíu (16%) töldu mikilvægasta hlutverk iðju-
þjálfa vera að koma í veg fyrir eða trufla skjólstæðing-
Með því að opna huga sinn, sýna áhuga og
spyrja spurninga getur fagstétt öðlast talsverð-
ar upplýsingar um hlutverk annarra fagstétta.
inn í að sökkva sér í vandræði sín, 5% svarenda töldu
iðjuþjálfa vinna að því að minnka geðræn einkenni
skjólstæðinga og 3% svarenda töldu það vera að draga
úr leiðindum og einmanaleika (Kaur, et. al., 1996). Að-
eins 14 svarendur (22%) í þessari sömu könnun töldu
að iðjuþjálfun skaraðist ekki við aðrar fagstéttir. Geð-
læknar, félagsráðgjafar og sálfræðingar töldu iðju-
þjálfun skarast við aðrar stéttir en sína en hjúkrunar-
fræðingar töldu iðjuþjálfun skarast við sína fagstétt. í
heildina töldu 81% svarenda að hjúkrunarfræðingar
6 - IÐJUÞJÁLFINN 1 /2002