Þjóðmál - 01.06.2008, Blaðsíða 45
Þjóðmál SUmAR 2008 43
Spurð. um. afstöðu. Íslands. til. sjálfstæðis-yfirlýsingar. Kósóvó. í. Morgunblaðinu.
hinn. 17 .. febrúar. 2008. sagði. utanríkisráð-
herra. að. hún. hefði. ekki. tekið. „formlega.
afstöðu. til. þessa. máls. en. á. næstunni. yrði.
metið.hvað.Ísland.gerði. í.þessu.tilliti ..Hins.
vegar. myndi. Ísland. ekki. skera. sig. úr. al-
þjóðasamfélaginu.og.því.sem.Evrópa.gerði.í.
þessum.efnum“ ..Þessi.yfirlýsing.ráðherrans.og.
sú.staðreynd.að.ríkisstjórnin.hafði.samkvæmt.
fréttum.ekki.tekið.afstöðu.til.málsins.tveimur.
dögum.síðar.og.beið.í.11.daga.með.að.lýsa.
formlega. yfir. vilja. til. þess. að. viðurkenna.
sjálfstæði.Kósóvó.eru.áhugaverðar.fyrir.tvær.
sakir .. Annars. vegar. vegna. þess. að. gengið.
var. í.berhögg.við.þann.hornstein.íslenskrar.
utan-ríkisstefnu.að.vera.leiðandi.í.stuðningi.
við. sjálfsákvörðunarrétt. þjóða .. Hins. vegar.
þar.sem.ráðherrann.virtist.gera.ráð.fyrir.því.
að.„alþjóðasamfélagið“.eða.„Evrópa“.myndi.
komast. að. sameiginlegri. niðurstöðu. sem.
Ísland.gæti.fylgt.vandræðalaust ..Fyrir.vikið.fór.
því.lítið.fyrir.þeirri.sjálfstæðu.utanríkisstefnu.
sem. forsvarsmenn. Samfylkingarinnar. köll-
uðu.ítrekað.eftir.í.stjórnarandstöðu.—.nema.
utanríkisráðherra. telji. fylgispekt. við.Evrópu.
betri.en.ætlaða.fylgispekt.við.Bandaríkin .....
Árið. 1960. sagði. þáverandi. fastafulltrúi.
Íslands. hjá. Sameinuðu. þjóðunum. að. við.
Íslendingar.kynnum.„(vegna.reynslu.okkar.af.
erlendum.yfirráðum).að.meta.kosti.þess.fyrir.
hverja.þjóð.að.ráða.sínum.málum“.og.að.„á.
vettvangi. Sameinuðu. þjóðanna. [hefðum].
við.því.jafnan.verið.fylgjandi.sjálfsákvörðun.
smáþjóða,.án. tillits. til.þess,.hvaða. stórveldi.
sáu.ástæðu.til.að.standa.í.vegi.fyrir.frelsi.og.
sjálfstæði“ .1.Þessi.yfirlýsta.stefna.Íslands,.allt.
frá. stofnun. lýðveldisins,. var. forsenda. þess.
að. við. stóðum. með. Kýpurbúum. gagnvart.
Bretum.og.íbúum.norður-afrískra.nýlendna.
gagnvart. Frökkum. á. sjötta. áratug. síðustu.
aldar .. Við. studdum. einnig. frelsisbaráttu.
Afríkuríkja. sem. börðust. gegn. nýlenduoki.
og. sóttust. eftir. sjálfstæði. um. áratugaskeið ..
Á.þessum.árum.varð.afstaða.Íslands.ítrekað.
til. þess. að. stefna.okkar. gekk. í. berhögg.við.
afstöðu. annarra. Norðurlandaþjóða. og. að-
ildarríkja. Atlantshafsbandalagsins .. Íslensk.
stjórnvöld. voru. jafnvel. reiðubúin. að. styðja.
ekki.Dani.þegar.rætt.var.um.málefni.Græn-
lands.á.allsherjarþingi.Sameinuðu.þjóðanna.
þegar. Grænland. var. gert. óaðskiljanlegur.
hluti.danska. ríkisins.árin.1953–1954 ..Árið.
1991. varð. Ísland. svo. fyrst. ríkja. til. þess. að.
viðurkenna. endurheimt. frelsi. Litháens. frá.
undiroki.Sovétríkjanna.og.myndaði.þar.með.
grundvöll. mikillar. velvildar. í. garð. Íslands.
1..Valdimar.Unnar.Valdimarsson,.Ísland í eldlínu alþjóða-
mála,.Háskóli.Íslands.–.Alþjóðamálastofnun,.Reykjavík.
1993,.bls ..170 .
Tómas.Brynjólfsson
Kósóvó.og.grundvöllur
utanríkisstefnunnar