Þjóðmál - 01.09.2008, Blaðsíða 97
Þjóðmál HAUST 2008 95
Leiðsögn.frá.‘68.til.
samtíðar
Einar.Már.Jónsson:.Maí ‘68 – frásögn ..
Ormstunga,.Reykjavík.2008,.228.bls .
Eftir.Björn.Bjarnason
Frönsk. stjórnmál. eru. sérstök .. Þegar. ég.átti.þess.kost.í.nokkur.skipti.að.dveljast.
meðal.Frakka.og.kynnast.viðhorfum.þeirra.
til.stjórnmálamanna,.fann.ég.strax,.að.löng.
leið.er.milli.hins.venjulega.manns.og.þeirra,.
sem.með.völdin.fara ..Síðan.hef.ég.oftar.en.
einu.sinni.setið.fundi.í.París.á.skrifstofum.
franskra.ráðherra.eða.í.þinginu ..Þá.blasir.við,.
að.ráðherrarnir.sitja.í.gömlum.höllum.eða.
hefðarhúsum. aðalsmanna .. Þótt. skrifstofur.
þeirra.séu.í.miðri.París,.er.eins.og.heimsótt.
sé. kyrrlátt. sveitasetur. með. fögrum. garði,.
þegar. inn. í. ráðuneyti. er. komið .. Múrar.
umlykja.garðinn.og.aðeins.sérstakir.gestir.fá.
að.aka.inn.í.hann .
Þessi. fjarlægð. hins. pólitíska. valds. kom.
mér. í. huga,. þegar. ég. las. lýsingar. Einars.
Más. Jónssonar. á. stúdentaóeirðunum.París.
í.maí.1968.í.bók.hans.Maí 68 – frásögn..Ég.
minntist.þessara.frásagna,.þegar.þær.birtust.
upphaflega. í. Þjóðviljanum. fyrir. 40. árum ..
Frásagnirnar. standast. tímans. tönn. eins. og.
sjá.má.í.bókinni.og.er.fengur.að.því.að.eiga.
þær.nú.á.bók ..
Einar.Már.er.hófstilltur.í.frásögn.sinni,.
þegar.hann.dregur.upp.ljóslifandi.mynd.af.
ástandinu.á.götum.Parísar.og.í.Sorbonne.
háskóla.á.þessum.örlagaríku.dögum ..Fyrir.
okkur. Íslendinga. er. nokkurs. virði,. að.
þessum.atburðum.sé. lýst.með. íslenskum.
augum ..Frakki.mæti.þá.vafalaust.á.nokkuð.
annan.hátt.auk.þess.sem.hann.hefði.ekki.
lagt. sig. jafnmikið. fram. við. útskýringar.
og. Einar. Már .. Auðveldar. það. þeim,.
sem. hvorki. er. staðkunnugur. í. París. né.
hefur.kynnst. frönskum.stjórnmálum.eða.
menningar-.og.menntamálum,.að.átta.sig.
á.gangi.mála ..
Bókin.skiptist.í.tvo.meginhluta ..
Hinn. fyrri. ber. fyrirsögnina:. Maí. 1968.
og.gefa.kaflaheiti.hans.glögga.mynd.af.efn-
inu:. Uppþotin. hefjast. –. Óeirðirnar. breið-
ast.út.–.Nótt.götuvígjanna.–.Bylting.í.há-
skólanum.–.Frakkland.í.lamasessi.–.Krepp-
an.nær.hámarki.–.Að.kosningum.loknum.
–.Eftirmáli:.París.um.áramót .
Síðari. hlutinn. ber. fyrirsögnina:. Sjón-
arhornið.víkkað.og.kaflaheiti.hans.er:.Horft.
af. kögunarhóli .. Í. þessum. hluta. bókarinn-
ar.lítur.Einar.Már.40.ár.til.baka.og.skoðar.
atburðina. 68. í. ljósi. þess,. sem. síðan. hefur.
gerst .
Þá.eru.tveir.viðaukar.í.bókinni ..Viðauki.
I. hefur. að. geyma. viðtal. við. rithöfundinn.
Alain. Robbe-Grillet,. sem. tekið. er. hér. á.
Íslandi ..Í.viðauka.II.er.birtur.annáll.ársins.
1968.í.heiminum.og.er.þar.að.finna.mikinn.
fróðleik.um.tíðaranda.og.atburði.ársins .
Daniel. Cohn-Bendit. var. helsti. leiðtogi.
stúdentanna.í.París ..Einar.Már.var.á.fundi,.
þar.sem.hann.flutti.ræðu.og.lýsir.því.svo:
„Ég. hafði. aldrei. séð. „Daníel. rauða“.
áður.þótt.hann.væri.athafnasamastur. leið-
toganna .. Þetta. reyndist. vera. þrekvaxinn.
strákur,. í. meðallagi. hár,. rauðbirkinn. og.
með.eldrauðan.hárlubba ..Hann.var.mikill.
ræðumaður,. með. voldugan. talanda. og.
orðaði.hugsanir. sínar. skýrt.og. einfaldlega ..
Þegar. hann. kom. að. aðalatriðum. málsins.
gerði.hann.oft.nokkurt.bil.milli.orða.til.að.
gefa.hverju.þeirra.meiri. þunga ..Hann. átti.
aldrei. í.vandræðum.með.að.fá.hljóð.þegar.
hann.talaði,.og.varð.það.ekki.sagt.um.marga.
aðra.sem.tóku.þarna.til.máls .“
Blaðamennska.á.borð.við.þá,.sem.birtist.
í. greinum. Einars. Más. er. því. miður. úr.
sögunni.hér.á.landi ..Blöð.leggja.ekki.lengur.
sömu.áherslu.og.áður.á.að.segja.lesendum.
sínum.nákvæmlega,.af.þekkingu.og.ritleikni.
frá.því,.sem.er.að.gerast.á.alþjóðavettvangi ..