Þjóðmál - 01.03.2009, Blaðsíða 87

Þjóðmál VOR 2009 85
svör við öllum spurningunum og því
ályktar hann að bókinni, sem textabrotin
eru hluti af, mistakist ætlunarverk sitt.
Dul hyggjutúlkunin kemst næst því
að veita fullnægjandi svör, samkvæmt
texta fræðingnum, þar sem hún stenst
prófraun fyrstu þriggja spurninganna.
Hún brýtur hins vegar í bága við skilyrði
fjórðu spurningarinnar, því að hún styðst
óneitanlega við það sem er handan marka
tungumálsins.
Í greinargerð sinni um ritgerð frænda síns
notast Jóhannes Commentarius talsvert
við skrif Coru Diamond og James Conant,
sem eru þekktir Wittgenstein-fræðingar.
Hann hrósar Philologusi fyrir sumt, en
gagnrýnir vissar hugmyndir hans og dregur
í efa þær forsendur sem hann gefur sér.
Eins og áður segir er Stigi Wittgensteins ekki
hefðbundið fræðirit og ég óttast að skaða
upplifun hugsanlegra lesenda bókarinnar
með því að gera umfjöllun ritskýrandans
ítarleg skil. Til að gera langa sögu stutta ver
hann Wittgenstein gegn gagnrýni og leggur
til nýjan túlkunarmöguleika sem lík ist
niðursöllunarleiðinni. Eftirmáli Jóhannesar
Commentariusar upplýsir um hugsunina að
baki ritskýringu hans og er að mörgu leyti
afar for vitnilegur. Verk hans er að mörgu
leyti sama marki brennt og Tractatus og
endurspeglar þannig bókina sem textabrotið
er hluti af.
Logi á hrós skilið fyrir Stiga Wittgensteins.
Bókin er ekki löng, aðeins 112 blaðsíður,
en hún veitir samt sem áður gott yfirlit yfir
mikilvægt efni í fyrstu bók Wittgensteins,
sem valdið hefur lesendum hans ómældum
heilabrotum. Persónur Loga glíma við
áleitnar spurningar um merkingu og
merkingarleysi á frjóan og athyglisverðan
hátt. Uppbygging og form bókarinnar er
greinilega úthugsað og er tilefni til ýmiss
konar vangaveltna.
Um annað held ég að ég verði að þegja.
Verðug verðlaunabók
Þorvaldur Kristinsson: Lárus Pálsson leikari,
JPV útgáfa, Reykjavík 2008, 375 bls.
Eftir Sigríði K. Þorgrímsdóttur
Þegar ég var í BA-námi í sagnfræði á ní unda ára tugnum sat ég eitt sinn
nám skeið hjá Helga Þorlákssyni þar sem
hann kenndi okkur nánast allt sem laut að
útgáfumálum. Meðal annars lærðum við
að rýna í leturgerðir, útlit kápu, mynda,
myndatexta, læra á umbrot o.s.frv. Þetta var
mjög hagnýtt námskeið og hefur oft gagnast
mér vel. Ekki síst þegar skal ritdæma bæk-
ur – því bók er svo miklu meira en inni hald
textans.
Ævisaga Lárusar Pálssonar leikara eft ir
Þorvald Kristinsson, sem hér er til um fjöll-
unar, er mjög flott út frá öllum þeim þáttum
sem ég lærði um í áður nefndu námskeiði,
auk þess að vera hið fróðlegasta og læsilegasta
rit. Það er ekki að ástæðulausu að höfund-
ur hennar fékk bókmenntaverðlaunin í
flokki fræðirita. Bókin er mjög smekkleg
og falleg að útliti. Leturgerð og uppsetning
er sömuleiðis smekkleg. Engar villur fann
ég í bókinni að heit ið gat. Myndir og
myndatexti eru til fyrirm ynd ar og bæta við
efni bókarinnar. Eins og höf und ur orðar
svo ágætlega í eftirmála: „Lítil ljósmynd
segir stundum sögu sem engin leið er að
færa í orð“. Skrár eru margar, tilvísana- og
heimildaskrá, myndaskrá, nafnaskrá og skrá
yfir verkefni Lárusar á leiklistarferlinum.
Höfundur valdi þá leið að hafa tilvísanir
aftast en ekki neð an máls, sem yfirleitt þykir
gera megintextann læsilegri, þótt sitt sýnist
hverjum um það, en vissulega geta þeir sem
endilega vilja vita hvaðan höfundur hefur
efni sitt flett aftast í bókina. Höfundur
hefur víða leitað fanga um heimildir.
Lýsing Þorvaldar á tíðarandanum er ná-