Þjóðmál - 01.09.2007, Blaðsíða 24
22 Þjóðmál HAUST 2007
Birgir.Tjörvi.Pétursson
Eignarréttur.á
náttúruauðlindum
Um.nokkurt.skeið.hafa.heitustu.málin.í. þjóðfélagsumræðunni. tengst. nátt-
úruauðlindum. og. umhverfisvernd. með.
einhverjum. hætti .. Því. miður. eru. hug-
myndir. margra. um. þessi. mikilvægu. mál.
ákaflega. afturhaldssamar .. Það. getur. verið.
grátbroslegt.að.fylgjast.með.því.þegar.reynt.
er. að. ná. almenningshylli. á. forsendum.
nútímalegrar.hugsunar.þegar.lausnirnar.eru.
allar.af.gamla.skólanum ..Þ .e ..meiri.opinber.
afskipti.og.minna.svigrúm.einkaaðila .
„Eignarrétturinn. er. friðhelgur .“. Þessa.
afdráttarlausu. yfirlýsingu. um. mikilvægi.
eignarréttarins.er.að.finna.í.72 ..gr ..íslensku.
stjórnarskrárinnar,. í. mannréttindakaflan-
um .. Eignarrétturinn. er. undirstaða. frelsis.
og. lýðræðis,. sem. reynst. hefur. skila. fólki.
mestri. velsæld. og. hamingju .. Það. er. ekki.
tilviljun,. að. eignarrétturinn. hefur. verið.
talinn.til.mikilvægustu.mannréttinda,.enda.
í. mannlegu. eðli. að. vilja. skapa. og. njóta.
ávaxta. sköpunarinnar .. Eignarrétturinn. er.
manninum. í. blóð. borinn .. Sú. staðreynd.
að. önnur. mannréttindi. fá. ekki. staðist.
nema.eignarrétturinn.sé.virtur.verður.ekki.
bara. leidd. af. röklegri. hugsun,. heldur. af.
raunverulegum. dæmum. úr. sögunni .. Þá.
hafa. verið. færð. hagræn. rök. fyrir. því. að.
mikið. velferðartap. leiði. af,. ef. eignarréttur.
er. ekki. verndaður .. Að. sama. skapi. sé.
fólginn.mikill. ábati. fyrir. samfélög. fólks. ef.
eignarréttur. er. skýr. og. þannig. skilgreind-
ur.að.eignir.séu.lifandi.fjármagn ..Tilraunir.
til.að.afnema.eignarrétt.eða.takmarka.hann.
og.til.að.ráðskast.með.svigrúm.eigenda.til.
beitingar.rétti.sínum,.hafa.venjulega.leitt.til.
minni.velferðar.fyrir.almenning.í.besta.falli,.
en.í.sinni.verstu.mynd.til.mikilla.hörmunga.
heilla.þjóða ..
Þrátt. fyrir.þetta. er. stór.hópur. fólks. sem.
hefur. horn. í. síðu. skipulags. einkaeignar ..
Það.kýs.ríkiseign.heldur.og.þar.með.vald-
boð. stjórnmálamanna. og. opinberra. em-
bættismanna. fram. yfir. einkaeign. og. frjáls.
viðskipti.einstaklinga.og.fyrirtækja ..Líklega.
eru. margir. enn. undir. áhrifum. sósíalískra.
hugmynda. um. heiminn,. þrátt. fyrir. botn-
lausa. hít. dæma. um. skaðleg. áhrif. þeirra ..
Auðvitað.fara.ekki.allir.alltaf.vel.með.eigur.
sínar.og.krafa.um.opinber.afskipti.sprettur.
sjálfsagt.oft.af.upplifun.á.undantekningum.frá.
meginreglunni ..Meginreglan.er.sú.að.einka-
aðilar. fara. að. jafnaði. betur. með. verðmæti.
en.opinberir.aðilar ..Betur.fer.á.því.að.sam-
félagið. byggi. á. grunni. meginreglunnar.
heldur.en.undantekningarinnar .