Þjóðmál - 01.09.2007, Blaðsíða 80
78 Þjóðmál HAUST 2007
Bókadómar
_____________
Lofsverð. viðleitni. —. en.
æði.margt.gagnrýnivert
Ólafur.Páll.Jónsson:.Náttúra, vald og verðmæti,
Hið.íslenska.bókmenntafélag,.Reykjavík.2007,.
201.bls .
Eftir.Atla.Harðarson
Bókin.Náttúra, vald og verðmæti.eftir.Ólaf.Pál.Jónsson.heimspeking.er.15.sjálfstæð-
ir.kaflar.þar. sem.fjallað. er.um.viðfangsefni.
á. sviði. stjórnmálaheimspeki. og. siðfræði. frá.
sjónarhóli.náttúruverndar ..Höfundur.kemur.
fram.sem.eindreginn.talsmaður.grænna.gilda.
og.bókin.er.að.minnsta.kosti.öðrum.þræði.
tilraun. til. að. rökstyðja. verðmætamat. og.
lífssýn. náttúruverndarsinna .. Hún. er. samt.
ekki. áróðursrit. í. venjulegum. skilningi. því.
Ólafur.Páll.setur.fram.vönduð.rök.fyrir.máli.
sínu.og.glímir.við.ýmis.vandamál.og.gagn-
rök.með.heiðarlegum.og.yfirveguðum.hætti ..
Mér.finnst.því. full.ástæða.til.að.mæla.með.
bókinni.við.alla.þá.sem.hafa.áhuga.á.heim-
spekilegum. ráðgátum. sem. tengjast. gildis-
mati,.umhverfismálum.og.pólitísku.valdi .
Kaflarnir.í.bókinni.eru.afar.ólíkir.að.lengd.
og.misjafnlega.efnismiklir ..Nokkrir.af.þeim.
styttri.virðast.hafa.verið.skrifaðir.sem.innlegg.
í.deilur.um.vatnsaflsvirkjanir.við.Kárahnjúka.
og.í.Þjórsá ..Þetta.á.til.dæmis.við.um.kaflana.
„Hvað. kosta. Þjórsárver?“,. „Um. vit. fram“.
og. „Vald. og. víðerni“ .. Þessir. stuttu. kaflar.
bæta.litlu.við.efni.bókarinnar,.en.þeir.hjálpa.
lesanda.ef.til.vill.að.átta.sig.á.höfundinum,.
að.hann.er.ekki.hlutlaus.fræðimaður.heldur.
talsmaður.umdeildra.skoðana .
Lengstu.kaflarnir.í.bókinni.eru.hins.vegar.
umhugsunarverð. innlegg. í. heimspekilega.
umræðu.um.stjórnmál.og.bak.við.þá.eru,.að.
mér.sýnist,.býsna.merkilegar.pælingar ..Þetta.
á.til. .dæmis.við.um.kaflana.„Undir.hælum.
athafnamanna“,.„Staður,.náttúra,.umhverfi“,.
„Verðmæti.og.mælikvarðar“,.„Prútt.eða.rök.
og.réttlæti“.og.„Lýðræði.og.umhverfismál“ ..
Um. tvo. þá. síðasttöldu,. sem. báðir. eru. um.
lýðræði,.mun.ég.fjalla.nánar.hér.á.eftir ..En.
áður.en.ég.sný.mér.að.umfjöllun.um.lýðræði.
ætla.ég.að.fara.örfáum.orðum.um.hugmynd.
sem.gægist.upp.á.yfirborð.textans.hér.og.hvar.
í.bókinni ..Ólafur.Páll.tæpir.á.henni.í.fyrstu.
efnisgrein.formálans.þar.sem.hann.segir:
Góði.dátinn.Svejk.sagði.að.á.stríðstím-
um.væru.mannslíf. lítils. virði ..Á. stríðs-
tímum.eru.mannslíf.bara.kostnaðarliður.
—.og.það.sem.gerir.þau.svo.átakanlega.
lítils.virði.er.að.þessi.kostnaður.er.ekki.
færður.til.gjalda.í.bókum.stríðsherranna ..
Þeir.sem.verða.fyrir.kostnaðinum.fá.líka.
að. bera. hann .. Þannig. er. það. líka. með.
náttúruna. á. uppgangstímum .. Hún. er.
lítils.virði.og.henni.er.auðfórnað,.og.þeir.
sem.verða. fyrir.kostnaðinum.fá. líka.að.
bera.hann ..(Bls ..9 .)
Hér. er. breytingum. á. landslagi. líkt. við.