Þjóðmál - 01.06.2010, Blaðsíða 123

Þjóðmál - 01.06.2010, Blaðsíða 123
 Þjóðmál SUmAR 2010 121 ur . og ástríður, sem einkenndu málflutning beggja fylkinga á dögum kalda stríðsins . En á móti kemur að sagnfræðingar og sérfræðingar yngri kynslóða geta horft á þessa atburði úr meiri fjarlægð og kannski lagt á þá kaldara og tilfinningasnauðara mat . Bók Gunnars Þórs Bjarnasonar um síðasta kaflann í þessari sögu kom út fyrir tæpum tveimur árum . Þar er atburðarás síðustu ára rakin nokkuð ítarlega, þótt vafalaust eigi eftir að gera það af meiri dýpt síðar meir, þegar frekari heimildir verða aðgengilegar um samskipti bandarískra og íslenzkra stjórnvalda á þessum árum . Upp úr stendur, að frá því að fyrstu vís bend ingar komu fram um áform Banda ríkja manna um að draga úr umsvifum á Keflavíkurflug velli og jafnvel loka varnar stöðinni á árinu 1993 verður lítil breyting á afstöðu Bandaríkja manna annars vegar og íslenzkra stjórnvalda hins vegar . Þau áform komu illa við stjórnvöld hér á þeim tíma sem og fréttaflutningur Morgunblaðsins af þeim . Afstaða Íslendinga í tæpan einn og hálfan áratug var sú, að hér yrði að vera einhvers konar bandarísk viðvera, sem mark yrði tekið á . Sjónarmið Bandaríkjamanna var að hægt væri að tryggja öryggi Íslands með öðrum hætti og að okkur beindist engin sérstök ógn, þegar hér væri komið sögu . Undir lok bókar sinnar segir Gunnar Þór Bjarnason: Þeirri kennslustund í öryggis­ og varnarmál­ um, ef svo má kalla, sem hófst þann 15 . mars 2006 er hvergi nærri lokið . Innan við tvö og hálft ár eru síðan Nicholas Burns upplýsti Geir H . Haarde um áform Banda­ ríkjastjórnar varðandi herstöðina á Miðnes­ heiði . Íslendingar eru enn staddir í einhvers konar millibilsástandi í öryggis­ og varnar­ málum . Nokkur ár munu án efa líða þar til þeir verða búnir að marka sér skýra stefnu . Sú skýra stefna hefur enn ekki verið mörkuð . Stefna okkar í utanríkis­ og öryggismálum er enn í lausu lofti . Við höfum ekki fundið okkur fótfestu, sem hald er í frá því að varnarsamstarfinu við Bandaríkin lauk . Hvert er framlag okkar til Atlantshafs­ bandalagsins? Það fram lag, sem máli skipti var að leggja fram land undir bandaríska herstöð hér, sem gegndi mikilvægu hlutverki í kalda stríðinu . Nú er það framlag ekki lengur til staðar . Hvert er okkar framlag þá? Ekki höfum við yfir að ráða hersveitum, sem eru að berjast í Afganistan . Tilraunir okkar til að inna af hendi önnur störf þar í landi voru klaufalegar og enduðu í einu tilviki með ósköpum . Það er athyglisvert, að engar pólitískar umræður hafa farið fram síðustu árin um stöðu okkar á vettvangi Atlantshafsbandalagsins og hvaða hlutverki við höfum að gegna þar . Þetta verður að teljast vanræksla af hálfu stjórnmálamanna . Í lýðræðisþjóðfélagi ber að efna til slíkra umræðna um grundvallarmál . Við höfum heldur ekki rætt og svarað þeirri spurningu, hvernig við sem þjóð lítum á stöðu okkar í varnar­ og öryggismálum . Hér eru eng ar áþreifanlegar varnir, þótt varnarsamningur inn við Bandaríkin sem slíkur sé til staðar og skal ekki gert lítið úr þýðingu þess . Hvað ætli valdi því hversu lítið er um þetta rætt? Kannski er skýringin sú, að enginn stjórnmálaflokkanna veit, hvernig hann vill taka á þessum málum og svara lykilspurningum í því sambandi . Höfundur segir í bók sinni: Fram til þessa hefur jafnan verið sagt, að samstarf Íslands við önnur ríki í öryggis­ og varnarmálum hvíldi á tveimur stoðum eða hornsteinum, varnarsamningnum við Bandaríkin og aðildinni að NATO . Færa má rök fyrir því, að Evrópusamstarfið sé í raun orðið að þriðju stoðinni . Það er einkum vegna mikilvægis Schengen­samstarfsins fyrir íslenzk öryggismál samhliða vaxandi áherzlu á borgaralegt öryggi . Ört vaxandi samstarf
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Þjóðmál

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðmál
https://timarit.is/publication/1175

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.