Þjóðmál - 01.06.2011, Blaðsíða 88

86 Þjóðmál SUmAR 2011
kúgunin og hræðsla þeirra við yfirvaldið
var slík að þau þorðu aldrei að nefna hvort
við annað að þau efuðust um Kil Il­Sung
eða þær hugmyndir um umheiminn sem
Norður­Kóreubúum var skipað að trúa . Þau
treystu hvort öðru samt betur en nokkrum
öðrum en harðstjórnin var svo yfirþyrmandi
að ekki var óhætt að segja skoðanir sínar
upphátt við nokkurn mann .
Í öllum sögunum, eins ólíkar og þær
eru, hreyfir dugnaður og áræðni íbúanna
sterkt við lesandanum . Norður­Kórea
taldist til þróaðra ríkja á sjötta og sjöunda
áratugnum og eldri Norður­Kóreubúar
muna hvernig það var að eiga sjónvarp,
mat í búrinu og föt til skiptanna . En eftir
fall Sovétríkjanna urðu íbúarnir að leita
sér matar þar sem þeir gátu . Mæður, með
börnin bundin á bakinu, gengu ofar og
ofar í fjöllin í leit að ætu grasi sem þær
máttu svo sjóða í margar klukkustundir
til að börnin gætu borðað og melt grasið .
Fólk klifraði upp í rafmagnsstaura, klippti
niður koparvír og seldi á svörtum markaði
til að eiga fyrir mat . Fólk hirti ómelt
korn úr húsdýraskít . Hafnarverkamenn
skröpuðu botninn á lestum skipa sem
fluttu mat, breiddu leðjuna á gangstéttir,
þurrkuðu hana í sólinni og tíndu hrá
hrísgrjón og annað matarkyns upp úr
henni . Hæðartakmark í herinn var lækkað
úr 160 cm í 150 cm þegar þjóðin tók að
minnka vegna vannæringar .
Þýðing Elínar Guðmundsdóttur er góð,
lát laus og þægileg og kemur beinskeyttum
stíl höfundar vel til skila .
Engan þarf að öfunda er bók sem fyrst og
fremst segir sögur af fólki . Sögur af erfið­
leikum og lífi sem er svo fjarri okkur hér í
okkar veruleika að lesandanum líður jafnvel
eins og hann sé að lesa um eitthvað sem
gerðist fyrir hundrað árum .
En þrátt fyrir erfiðleikana og vonleysið
sem virðist alltumlykjandi í sögunum verður
lesandinn ávallt var við vonarglætu, ljós sem
lýsir fólkinu leiðina út úr eymdinni . Drif­
kraftur allra er viljinn til að lifa . Og sá vilji
verður að lokum sterkari en allt, sterkari
en óttinn við stjórnvöld, sterkari en óttinn
við hið óþekkta í suðri, sterkari en óttinn
sjálfur .
Eftir að bókinni er lokað er erfitt að
gleyma fólkinu í Norður­Kóreu . Enda
megum við ekki gleyma þeim . Ljósunum
öllum í norðri .
Vel heppnuð handbók
um íslensku
Handbók um íslensku . Ritstjóri: Jóhannes
B . Sigtryggsson, Forlagið og Stofnun Árna
Magnússonar, Reykjavík 2011, 401 bls .
Eftir Björn Bjarnason
Allir sem vinna við ritstörf reka sig fyrr eða síðar á eitthvað sem þeim
er óljóst við frágang eða ritun texta . Nú
hefur Stofnun Árna Magnússonar í ís­
lensk um fræðum sent frá sér Handbók um
íslensku undir ritstjórn Jóhannesar B . Sig­
tryggssonar . Þar geta textasmiðir fengið
svör við spurningum sem vakna við störf
þeirra og lúta að handbragðinu .
Þegar ég starfaði við blaðamennsku á
Morgunblaðinu á níunda áratugnum hitt­
umst við blaðamenn á erlendri fréttadeild
blaðsins reglulega á svonefndum gæða­
fundum . Þar ræddum við efnistök í blaðinu .
Þá hefði oft verið gott að hafa handbók við
hönd ina með reglum sem auðvelduðu mönn­
um að komast að niðurstöðu um hvernig
taka ætti á álitamálum . Morgunblaðið bjó
ekki, svo ég vissi, að neinum slíkum reglum
um málnotkun .