Iðjuþjálfinn - 01.05.2007, Blaðsíða 16

1 • IÐJUÞJÁLFINN 1 / 2007
Í janúar árið 2000 hófst starfsemi
Janusar endurhæfingar ehf. Undir­
búningur hafði staðið lengi yfir eða
allt frá árinu 1996. Á þessum árum
var mikil umræða í gangi í þjóðfélaginu
um vaxandi fjölda öryrkja og úrræða­
leysi í þeirra málum. Að frumkvæði
þáverandi framkvæmdastjóra Samein­
aða Lífeyrissjóðsins var ákveðið að
leita leiða til að koma á fót atvinnu­
endurhæfingu fyrir þá sem höfðu
verið lengi frá vinnumarkaði en höfðu
samt vilja til að freista þess að komast
aftur inn á þann markað. Það voru
iðjuþjálfar sem undirbjuggu starfið og
mótuðu hugmyndafræðina. Frá upp­
hafi var gert ráð fyrir að starfsemin
yrði staðsett fyrir utan hefðbundnar
endurhæfingarstofnanir og færi fram í
beinni tengingu við samfélagið. Litið
var þannig á að innviðir samfélagsins
nýttust vel í endurhæfingu þátttakenda
en þessa innviði þyrfti að sameina svo
atvinnuendurhæfingin heppnaðist
sem best. Þetta var og er gert í sam­
ræmi við eðli atvinnuendurhæfingar
en hún stefnir að virkri samfélags­
þátttöku skjólstæðinga. Janus endur­
hæfing hefur náð að útfæra þessa hug­
myndafræði á síðastliðnum árum.
Hinsvegar er þróunarvinnunni engan
vegin lokið þrátt fyrir að starfsemin sé
orðin föst í sessi enda tekur útfærsla á
hugmyndafræði sem þessari í raun
aldrei enda.
Nýtt ,,líkan” í atvinnuendurhæfingu
Þegar Janus endurhæfing tók til
starfa stóð atvinnuendurhæfing á
Íslandi á byrjunarreit. Til voru vernd­
aðir vinnustaðir og örfáir staðir þar
sem fólk átti kost á starfsþjálfun. Flestir
þessara staða voru á vegum Svæðis­
skrifstofu um málefni fatlaðra. Með
tilurð Janusar endurhæfingar komu
nýir straumar inn í málefni atvinnu­
endurhæfingar. Lykillinn að starfsem­
inni var samstarf heilbrigðis­ og
menntakerfis. Atvinnuendurhæfingin
var því staðsett úti í þjóðfélaginu í,
einum stærsta framhaldsskóla landsins,
Iðnskólanum í Reykjavík. Einnig hófst
áður óþekkt samstarf við hina ýmsu
lífeyris­ og sjúkrasjóði, banka og Ráð­
gjafastofu um fjármál heimilanna svo
eitthvað sé nefnt. Þessi nýja hugsun og
framkvæmd varð til þess að hægt var á
áður óþekktan hátt að vinna með
heildrænum hætti að æskilegum lausn­
um málefna þátttakenda Janusar endur­
hæfingar og gefa þeim þannig færi á að
fóta sig á öruggari hátt að nýju inn á
atvinnumarkaðinn.
Janus endurhæfing og mennta­
kerfið.
Janus endurhæfing hefur frá upphafi
haft samstarf við Iðnskólann í Reykja­
vík um framkvæmd atvinnuendurhæf­
ingarinnar. Það gefur auga leið að það
var ekki gert í einu vetfangi að fá tvö
stór kerfi, heilbrigðis­ og menntakerfið
til að starfa saman að ákveðnu verkefni.
Það tók tíma fyrir báða aðila að skilja
áherslur hvors annars og þá miklu
möguleika sem fólust í samstarfinu.
Þarfir þátttakenda atvinnuendurhæf­
ingarinnar voru oft þess eðlis að erfitt
var fyrir menntakerfið að koma til
móts við þær þrátt fyrir góðan vilja.
Dæmi um þetta er til að mynda að þátt­
takendur í atvinnuendurhæfingunni
þurftu og þurfa ,,sérhæfða“ kennslu.
Fólk var og er með misjafnan bakgrunn
í námi enda inntaka í endurhæfinguna
byggð á allt öðrum forsendum en inn í
menntakerfið. Í samstarfi iðjuþjálfa og
kennara skólans var lagður grunnur að
því hvaða fög og efni skyldi kenna í
atvinnuendurhæfingunni sem og sú
nálgun sem höfð yrði að leiðarljósi í
kennslunni. Það var ákveðið að engin
próf yrðu viðhöfð en í þeirra stað yrðu
ákveðin verkefni og þátttakendur færu
í gegnum atvinnuendurhæfinguna/
námið hver á sínum hraða. Út frá at­
vinnuendurhæfingarsjónarmiði var
einnig ákveðið að starfsmaður Janusar
■ Kristín Siggeirsdóttir
iðjuþjálfi, MSc. framkvæmdastjóri
Janusar endurhæfingar ehf.
Janus endurhæfing ehf.
Atvinnuendurhæfing, þróun í þjóðfélagsins þágu
■ Guðrún Áslaug Einarsdóttir
iðjuþjálfi og guðfræðingur,
sviðsstjóri hjá Janusi
endurhæfingu ehf.
■ Unnur Stefanía Alfreðsdóttir
iðjuþjálfi Janus endurhæfinga ehf.
Með tilurð Janusar
endurhæfingar komu nýir
straumar inn í málefni
atvinnuendurhæfingar.
■
LykiLorð: Atvinnuendur­
hæfing, atvinnulegendur­
hæfing, starfsendurhæfing,
heilbrigðiskerfi, menntakerfi
■