Skólavarðan - 01.08.2004, Blaðsíða 5

5
GESTASKRIF
Það er ekki hægt að segja að kennsla
sé eins og hver önnur daglaunavinna,
vissulega er vinnudagur kennarans upp-
fullur af hversdagslegum atburðum,
eins og hjá öðrum stéttum, múrarinn
dregur steypu eftir húsvegg, píparinn
seilist eftir rörtöng, verðbréfasalinn
svarar í símann, þetta er allt sami hlutur-
inn, fólk að störfum, en jafn staglkennd
og hversdagsleg og kennslan getur ver-
ið, þá er varla til óvenjulegra starf.
Því sá sem kennir er ekki eingöngu að
miðla þekkingu til nemenda, staðreynd-
um, leiða þá í gegnum námsbækur, hann
er eða getur líka verið uppalandi og áhrifa-
valdur. Kennarastarfið er mun viðameira
og margslungnara en námsáætlanir gefa
til kynna.
Kennsla er vinna, daglaunastarf, skóli
er vinnustaður, þetta er alveg rétt en þó
ekki nema hálfur sannleikur. Við eigum
flest okkar bernskuskóla og það gerist eitt-
hvað í hvert sinn sem við förum framhjá
honum, hjartað tekur kipp, birtan breyt-
ist í kringum okkur. Skóli og þroski hvers
einstaklings eru ofin saman, það verður
ekki slitið í sundur, maður finnur lyktina
af skólagöngunum í draumum, man hljóð-
ið í sandölum kennaranna. Á einum stað
stendur að enginn fái sigrað sinn fæðing-
arhrepp. Það gæti hvarflað að manni að
setja bernskuskólann í staðinn fyrir hrepp-
inn, því skóli er ekki bygging heldur ver-
öld í veröldinni, þú nefnir nafn barnaskóla
míns og ég finn fyrir gleði og kvíða, vináttu
og hatri, það er allur skalinn. Veröld stút-
full af eftirminnilegum persónum, maður
fylgist með sigrum og ósigrum gamalla
skólafélaga í fjarlægð, man kennara, sum-
ir lifa í minninu eingöngu vegna leiðinda,
aðrir vegna þess að þeir gáfu eitthvað af
sér og reyndu, meðvitað eða ómeðvitað,
að auka birtumagnið í tilverunni.
tvö
Ég man kennslustund í Álftamýraskóla
fyrir þrjátíu árum. Kennarinn kornungur
maður, ég átta mig á því núna, en í þá
daga skiptist veröldin hinsvegar í þrennt;
börn, unglinga og hina - kennarinn til-
heyrði auðvitað hinum. Mig minnir að
hann hafi verið afleysingakennari, kenndi
kannski bara þennan eina tíma, kannski
tíu eða þrjátíu, minnið er ekki ýkja áreið-
anleg heimild þegar kemur að naglföstum
staðreyndum. En ég man þessa kennslu-
stund nú þrjátíu árum síðar; líklega landa-
fræði því kennarinn dró niður Íslandskort-
ið en í stað þess að halda sig við bókina og
staðlaðar kennsluaðferðir, tók hann bekk-
inn með sér í rútuferðalag. Eða eins og seg-
ir í vísunni; ég er kominn upp á það, allra
þakka verðast, að sitja kyrr í sama stað og
samt að vera að ferðast. Hann ók með okk-
ur út úr Reykjavík, þumlungaðist upp Ár-
túnsbrekkuna, gegnum Mosfellssveit, inn í
Hvalfjörð og áfram, rútan þræddi vegina,
við horfðum út um gluggann og maul-
uðum námsefnið, landafræðina, eins og
sælgæti. Þetta var einföld, áhrifarík leið,
dæmi um lifandi og frjósama kennslu.
Löngu síðar var þessi maður samkennari
minn við Fjölbrautaskóla Vesturlands, og
nú er hann skólameistari þar.
Skóli og þroski hvers einstaklings eru of in saman, það verður ekki slitið í
sundur, maður f innur lyktina af skólagöngunum í draumum, man hljóðið
í sandölum kennaranna.
SKÓLAVARÐAN 6.TBL. 4. ÁRG. 2004
Að breyta líf i Jón Kalman Stefánsson