Skólavarðan - 01.04.2007, Blaðsíða 5

5
SKÓLAVARÐAN 3.TBL. 7. ÁRG. 2007
GESTASKRIF
Ég hef verið að láta mér detta í hug að
líta við hjá lífeyrissjóðinum mínum og
athuga með eftirlaunin. Hver ætli þau
verði? Tíminn er sem sagt að renna út,
skiladagurinn rétt ókominn, bara eftir
að taka til eftir sig. Lítið var en lokið
er. Hvað var það aftur sem ég átti að
gera, var það eitthvað sem ég ætlaði að
gera?
Ég á þess kost að ganga út fyrir dyrnar
og út á Arnarhól og svipast um. Skyldi
ég sjá til blettsins framan við gamla
skólann minn þar sem ég sagði Elínu
Pálmadóttur að ég ætlaði að verða
kennari „eins og pabbi minn“? Nei, það
sést bara í gluggann á T-stofunni þar
sem ég tók fyrsta efnafræðiprófi ð mitt
hjá Halldóri Grímssyni upp á einn eða tvo
fremur en núll. Hulinn þar handan við er
Kvennaskólinn þar sem ég átti ævistarfi ð.
Tel víst að hann sé þar þótt hann sjáist
ekki, fremur en starfi ð, jafnvel ekki þótt
greinar trjánna séu enn naktar. Vorið er
ekki alveg komið.
Tíu ára byrjaði ég í barnaskólanum á
Núpi hjá Svövu Thoroddsen. Tvö ár stóð
hann, héraðsskólinn önnur tvö. Ég held
að föður mínum, skólastjóranum á Núpi,
hafi komið á óvart þessi kennarayfi rlýsing
í Morgunblaðinu 17. júní 1959 og um
haustið á tröppunum heima sagði hann:
„Ef þú ætlar að verða kennari skaltu fara
í guðfræðideildina, þú færð ekki betri
kennaramenntun, - nema ef vera skyldi
lögfræði, hún er húmanískari.“ Ég hafði
eitthvað verið að tala um ensku og sögu.
Árinu seinna var ég aftur kominn vestur
að Núpi til þess að kenna landafræði
og dönsku. Yngri deildinni með 50
nemendum í einum hópi, eldri deildinni
með eitthvað yfi r 30, landsprófi nu með
allt að 30. Danskan var frá Bodil Sahn
og Einari Magnússyni en landafræðin
mín var nú hvorki af framhaldsskóla- né
háskólastigi, ekki það árið eða lengi síðar.
Undirliggjandi slíku tali má enn
greina stærilæti sveitamannsins, nú er
hann hættur að reyna að fela það, það
tókst hvort eð er aldrei. Þarna var sem
sagt byrjað á öfugum enda. Kenndi fyrst
landafræðina, lærði hana svo. Kenndi
fyrst, lærði það svo, eða hvað?
Fyrsta raunverulega háskólaárið mitt
varaði viku og stóð á Kleppjárnsreykjum,
löngu seinna. Það var vinnuvika í sam-
félagsfræðihópnum. Þar kynntist ég Wolf-
gang Edelstein, Ingvari Sigurgeirssyni,
Erlu Kristjánsdóttur og Sigríði Jónsdóttur
og þvílíkur skóli og upplifun. Allt í einu
varð ég sáttur inn að beini við að vera
kennari. Það var svo sem ekki að sökum
að spyrja, - ört dró eftir það úr kennslunni
og skömmu síðar var ég alveg hættur að
kenna. Það átti aldrei fyrir mér að liggja
að verða almennilegur kennari, fagmaður
í raun. Til þess kom þetta háskólanám of
seint.
Það var með verri mistökum í íslenskri
skólasögu þegar horfi ð var frá samfélags-
fræðiáætlun í grunnskólunum, frá því
að ganga skipulega til verks í því að
kenna nemendum að hugsa. Af því gat
náttúrulega leitt gagnrýna hugsun, það
var hættan, ef ekki kommúnisminn upp-
málaður.
Menntaskólinn minn var mér heldur
vondur skóli af því að hann iðkaði ekki
kapp að öðrum markmiðum en þekk-
ingarmarkmiðum. Hann kenndi mér fátt
af því sem ég seinna hef séð að ég hefði
helst þurft á að halda. Ekki gagnrýna
hugsun, ekki ól hann á siðgæðisþroska
eða þjálfaði tjáningu, heimildaleit eða
safnanotkun. Tilgáta, staðreynd, ályktun
og skoðun biðu annars tíma. Sem betur
Á síðustu metrunum
Það var með verri mistökum í íslenskri skólasögu þegar
horfið var frá samfélagsfræðiáætlun í grunnskólunum, frá
því að ganga skipulega til verks í því að kenna nemendum
að hugsa. Af því gat náttúrulega leitt gagnrýna hugsun,
það var hættan, ef ekki kommúnisminn uppmálaður.
Aðalsteinn Eiríksson