Skólavarðan - 01.03.2008, Blaðsíða 3

3
FORMANNSPISTILL
Formaður og varaformaður KÍ og formenn aðildarfélaga KÍ skiptast á um að skrifa
formannspistla í Skólavörðuna. Félögin á bak við formannspistlana eru: Félag
framhaldsskólakennara (FF), Félag grunnskólakennara (FG), Félag leikskólakennara
(FL), Félag stjórnenda í framhaldsskólum (FS), Félag tónlistarskólakennara (FT),
Skólastjórafélag Íslands (SÍ).
SKÓLAVARÐAN 2.TBL. 8. ÁRG. 2008
Kristinn Breiðfjörð Guðmundsson
Formaður SÍ
Lj
ós
m
yn
d
f
rá
h
öf
un
d
i
Í vetur hafa fréttir af starfsmannaeklu í leik- og grunnskólum ekki
farið framhjá landsmönnum. Reyndar hefur staðan á landsbyggðinni
verið bærilegri en á suðvesturhorninu þar sem álag á starfsfólk
skólanna hefur verið mikið og starfsmannavelta aukist. Þetta bitnar
illa á nemendum sem finna til óöryggis og samfella í námi getur
raskast vegna tíðra kennaraskipta. Til eru dæmi um bekki sem hafa
verið með þrjá til fjóra umsjónarkennara á skólaárinu. Haft er eftir
nemanda í 10. bekk í Reykjavík að hann sé búinn að hafa jafn marga
umsjónarkennara og borgarstjóra í vetur. Af tvennu illu taldi hann
borgarstjóraskiptin skárri!
Um langt árabil hefur Skólastjórafélag Íslands (SÍ) óskað eftir
að ríkið og síðan sveitarfélögin gerðu sérstakan kjarasamning við
félagið. Félag grunnskólakennara (FG) er einnig þeirrar skoðunar
að samningar og atkvæðagreiðsla eigi að vera aðskilin hjá
þessum félögum. Þráfaldlega hefur slíkum óskum verið hafnað af
viðsemjendum okkar á þeirri forsendu að um sömu starfsstétt sé
að ræða. Í tveimur lögfræðiálitum, sem stjórn KÍ lét gera, kemur
einnig fram sú skoðun að torvelt sé að knýja fram aðskilda samninga
fyrir SÍ og FG á forsendum gildandi laga. Til að hafa möguleika á
að breyta þessum forsendum þarf að ná fram breytingu á texta
frumvarps um menntun og ráðningu kennara og skólastjórnenda
sem nú liggur fyrir Alþingi. Kveða þarf á um að til þess að verða
ráðinn aðstoðarskólastjóri eða skólastjóri skuli viðkomandi hafa,
auk starfsheitis grunn-skólakennara, menntun á sviði stjórnunar
og kennslureynslu á grunnskólastigi en ekki annað hvort eins
og frumvarpið gerir ráð fyrir. Fulltrúar menntamálaráðuneytis
og Sambands ísl. sveitarfélaga í starfshópnum sem vann frum-
varpsdrögin vildu ekki fallast á auknar faglegar kröfur til stjórnenda
jafn afdráttarlaust og til kennara.
Þrátt fyrir þessa forsögu hefur Launanefnd sveitarfélaga (LN)
fallist á að aðskilja kjarasamninga SÍ og FG í þeim viðræðum sem
nú standa yfir og atkvæðagreiðslu um þá nú á vormánuðum. Hvort
slíkt fyrirkomulag verður til frambúðar er óráðið en mun væntanlega
ráðast af reynslunni og hvernig samskipti samningsaðila þróast á
næstu árum, en þar hefur orðið veruleg breyting til batnaðar frá því
að gengið var frá samkomulagi um gr. 16.1 í kjarasamningi okkar
fyrir ári. Þar vegur einna þyngst að gott samkomulag tókst um vinnu
tveggja starfshópa í kjölfar samkomulagsins og staðið hefur verið
við tímasetta áætlun um framgang verkefna til að undirbúa þær
samningaviðræður sem nú standa yfir.
Í byrjun árs gaf Ríkisendurskoðun út stjórnsýsluúttekt á Jöfnunar-
sjóði sveitarfélaga og grunnskólanum þar sem jöfnunarhlutverk
sjóðsins er fyrst og fremst skoðað, m.a í ljósi rannsókna OECD.
Margt athyglisvert kemur þar fram og sumt mjög sláandi. Þar má
nefna að sveitarfélög á landsbyggðinni þurfa að auka framlög sín
um 12% á nemanda til að standast höfuðborgarsvæðinu snúning
þegar rekstur skóla með fleiri en 350 nemendur eru skoðaður (þá er
innri húsaleiga ekki reiknuð með). Samkvæmt úttektinni samsvarar
þetta því að 31 m. kr. vanti í rekstur skóla á landsbyggðinni með
500 nemendur (bls. 32). Þó er ekki talið hægt að fullyrða að þessi
munur skýri mun á námsárangri á samræmdum prófum (einkum
pilta) landsbyggðinni í óhag (bls. 35-36).
Í vetur hefur mikið verið rætt og ritað um niðurstöður PISA könn-
unarinnar, m.a. með hliðsjón af rannsóknum OECD á kostnaði og
skilvirkni grunnskólans. Í áður nefndri stjórnsýsluúttekt er bent á
mikinn kostnað við rekstur grunnskólans þótt árangur sé í meðallagi.
Engu að síður eru laun kennara fremur lág í alþjóðlegum saman-
burði. Einnig er vitnað til annarrar úttektar OECD þar sem bent er á
að meðal þess sem hindri skilvirkni íslenska grunnskóla-kerfisins sé
takmarkað ákvörðunarvald skólastjórnenda (bls. 45).
Af þessu má ráða að stærsta verkefni samningsaðila í yfirstand-
andi kjaraviðræðum er að finna leiðir til að bæta kjör kennara og
stjórnenda í grunnskólanum jafnframt því sem skapa þarf kjara- og
rekstrarumhverfi sem stuðlar að meiri skilvirkni og jöfnuði í rekstri
grunnskólanna.
Kristinn Breiðfjörð Guðmundsson
Betra kjara- og rekstrarumhverfi
stærsta verkefni samningsaðila