Skólavarðan - 01.03.2001, Blaðsíða 11

Rannsóknir
13
Bandarísk rannsókn
Martin Gardiner við Tónlistarskólann í
Providence, Rhode Island, USA, kannaði
ásamt samstarfsfólki sínu áhrif tónlistar-
kennslu á hóp barna á aldrinum fimm til sjö
ára. Fjórir skólabekkir í tveimur bandarísk-
um skólum voru valdir, samtals 96 nemend-
ur. Þeir fengu, ásamt hefðbundnu námi,
kerfisbundna kennslu í tónlist og listgrein-
um. Samanburðarhópurinn, sem var tveir
bekkir, 48 nemendur, fékk eingöngu hefð-
bundna kennslu. Sjö mánuðum síðar geng-
ust allir nemendurnir 96 undir sérstakt
próf. Niðurstaðan varð sú að þeir, sem nutu
sérkennslunnar í tónlist og listgreinum,
tóku meiri framförum í stærðfræði og lestri
en hinir og héldu því forskoti á meðan á
rannsókninni stóð, en henni lauk ári síðar.
Þetta gerðist þrátt fyrir að í tilraunahópn-
um reyndust vera fyrir almennt slakari
nemendur en í samanburðarhópnum.
Svissnesk rannsókn
Viðamikil rannsókn undir stjórn Walde-
mar Weber, Maria Spychiger og Jean-Luc
Patry á áhrifum tónlistar á námsgetu og
samskipti barna fór fram í Sviss á árunum
1988-1991 og náði til 1200 nemenda á
aldrinum sjö til fimmtán ára. Tilraunahóp-
urinn var tvöfalt stærri en samanburðar-
hópurinn. Tónlistartímum hjá börnum í 70
bekkjardeildum var fjölgað úr einum til
tveimur á viku í fimm, en hafa ber í huga að
kennslustundum í stærðfræði og tungumál-
um var fækkað að sama skapi. Saman-
burðarhópurinn, 35 bekkjardeildir, naut
óbreyttrar, hefðbundinnar kennslu. Enginn
munur reyndist á greindarstigi hópanna.
Þessi tilraun stóð í þrjú ár. Að henni lok-
inni kom í ljós að þeir, sem nutu tónlistar-
námsins, stóðu jafnfætis nemendum í sam-
anburðarhópnum í stærðfræði og voru
þeim fremri í tungumálum þrátt fyrir að
kennslustundir í þessum fögum hefðu verið
skornar niður til að rýma fyrir tónlistar-
iðkuninni. Þá áttu börn úr tilraunahópnum
auðveldara en börn úr samanburðarhópn-
um með að endursegja sögur, sem voru
lesnar fyrir þau, og lýsa atburðum á mynd-
rænan hátt. Yngri börnunum í tilrauna-
hópnum gekk einnig almennt betur í lestr-
arnámi. Að auki reyndust samskipti, bæði
við kennarana og innan tilraunahópsins,
betri en hjá samanburðarhópnum og færri
urðu utanveltu í bekknum.
Kínversk rannsókn
Agnes S. Chan o.fl. við sálfræðideild Kín-
verska háskólans í Hong Kong rannsökuðu
hvort tónlistarnám, sem hefst á unga aldri,
hafi langtíma jákvæð áhrif á orðminni (ver-
bal memory) og sjónminni (visual memory).
Þátttakendur í rannsókninni voru 60 stúlkur
úr háskólanum. Helmingur þeirra hafði
stundað hljóðfæranám í a.m.k. sex ár fyrir
tólf ára aldur en hinar áttu ekkert tónlistar-
nám að baki. Niðurstöður sýndu að stúlk-
urnar með tónlistarnámið mundu orð mun
betur en hinar í þeim prófum sem fyrir þær
voru lögð. Munurinn var marktækur (1%).
Hins vegar kom ekki fram neinn munur á
milli hópanna þegar sjónminni var prófað.
Þetta bendir til að nám og iðkun tónlistar á
barnsaldri kunni að hafa áhrif á hvernig heil-
inn þroskast og starfar.
Þýsk rannsókn
Gottfried Schlaug o.fl. við Heinrich
Heine háskólann í Düsseldorf í Þýskalandi
telja að það sem styður framangreinda til-
gátu Agnesar o.fl. sé að rannsóknir, sem
gerðar hafa verið á heilanum og starfsemi
hans, hafi m.a. sýnt að vinstra heilahvel
mælist stærra í þeim einstaklingum sem
iðka tónlist af kappi. Tilteknir hæfileikar,
s.s. tónlistargáfa, eru álitnir tengjast mis-
mun á gerð og starfsemi hægri og vinstri
heilahvela. Schlaug o.fl. mældu heilastærð
hæfileikaríks tónlistarfólks og báru saman
við heilabú venjulegs fólks. Mælingar þeirra
sýndu að vinstra heilahvel reyndist að jafn-
aði stærra í því tónlistarfólki er hafði það
sem kallað er fullkomið tóneyra, sem kann
að benda til þess að heilinn sé eitthvað
þroskaðri í slíkum einstaklingum.
Lokaorð
Skerpir tónlistin skilninginn? Þeirri
spurningu hefur enn ekki verið svarað til
hlítar. Eigin rannsókn, svo og þær erlendu
rannsóknir á sambandi tónlistariðkunar og
námsgengis, sem hér hefur verið greint
lauslega frá, sanna ef til vill ekkert en fram
hjá samhljóða niðurstöðum þeirra verður
hins vegar ekki litið. Það hefur heldur ekki
verið gert. Í Aðalnámskrá grunnskóla -
Listgreinar segir, að tónlist sé sérstakur
þáttur í mannlegri greind sem hægt sé að
þroska með markvissri kennslu og þjálfun.
Tónmenntarkennsla hafi víðtækt gildi sem
felist í því að efla alhliða þroska nemand-
ans. Þessi viðhorf hefðu tæpast ratað á
þennan stað gegn betri vitund eða sannfær-
ingu þeirra sem treyst var fyrir að semja
þennan hluta námskrárinnar.
Sigríður Teitsdóttir
Sigríður Teitsdóttir er fædd 1946 í S-Þing.
Hún lauk landsprófi 1963, prófi frá
Húsmæðraskólanum Varmalandi 1965,
kennaraprófi frá KÍ 1969, sérkennaraprófi
frá KHÍ 1993 og meistaraprófsnámi í
uppeldis- og menntunarfræðum frá
framhaldsdeild KHÍ 2000. Hún hefur
lengst af starfað sem kennari og kennir
nú við Öskuhlíðarskóla.
Meistaraprófsritgerð Sigríðar Teitsdóttur ber heitið Tónlistarnám og námsgengi grunnskólabarna.
Meginviðfangsefni hennar er að leitast við með tölfræðilegum aðferðum að svara þeirri
spurningu hvort samband sé á milli tónlistariðkunar barna á grunnskólaaldri og
námsgengis í bóklegum greinum.
Spurningar hafa iðulega
vaknað um hvort tón-
listin búi yfir sérstökum
töfrum sem geti nýst eða
haft gildi á einstökum
sviðum.