Skólavarðan - 01.06.2001, Blaðsíða 4
Laufey Petrea Magnúsdóttir:
Eru samræmd stúdentspróf fullgild?
Samkvæmt 24. gr. laga um framhalds-
skóla frá 1996 skulu lokapróf úr framhalds-
skóla, svo sem stúdentspróf, vera samræmd
í tilteknum greinum sem nánar er kveðið á
um í reglugerð. Nú hafa fyrstu drög að
reglugerð um samræmd stúdentspróf litið
dagsins ljós og vekja þau ýmsar spurningar.
Ég hef kosið að velta hér fyrir mér spurn-
ingu sem varðar fyrst og fremst hugtakið
stúdentspróf. Í raun er stúdentsprófið sem
slíkt hvergi skilgreint, hvorki í lögum né í
aðalnámskrá. Þar segir einungis að námi á
bóknámsbrautum ljúki með stúdentsprófi.
Ég hef staðið í þeirri trú að við hefðum
nokkuð sameiginlegan skilning á hugtakinu
stúdentspróf en nú, þegar verulega reynir á
þennan sameiginlega skilning, er ég tekin
að efast. Merkir stúdentspróf það sama og
lokapróf, merkir lokapróf það sama og yfir-
litspróf - um hvers konar próf er hér að
ræða?
Sú skólastefna sem boðuð er í nýrri aðal-
námskrá gerir ráð fyrir því að námi í öllum
námsgreinum verði skipt upp í náms-
áfanga. Stúdentspróf er þá í raun viss
prófgráða sem nemendur hljóta þeg-
ar þeir hafa lokið tilteknum fjölda
námseininga samkvæmt þeirri skipan
náms sem námskráin mælir fyrir um.
Stúdentsprófið verður því hvorki
skilgreint sem lokapróf né yf-
irlitspróf heldur einungis sem
safn tiltekinna áfangaprófa. Í
aðalnámskrá segir hins vegar
svo um bekkjaskóla: „Ef skól-
ar kjósa að halda yfirlits-
próf/stúdentspróf þá gildir
eftirfarandi: Nemandi telst
hafa lokið stúdentsprófi þegar
hann hefur gengist undir
lokapróf í öllum námsgrein-
um sínum...“ (bls. 58). Í ljósi
þessa er vert að velta því fyrir
sér hvor skilgreiningin verði
lögð til grundvallar í reglu-
gerð um samræmd stúdents-
próf. Í fyrstu grein draganna
segir: „Með samræmdu stúd-
entsprófi er átt við próf sem
haldið er í lokaáföngum til-
tekinna námsgreina í kjarna
eða á kjörsviði námsbraut-
ar...“ Ef við hugsum okkur
samræmt stúdentspróf sem lokapróf
(próf sem tekið er þegar nemandi
hefur lokið öllum áföngum í við-
komandi grein) þá getur það hugs-
anlega merkt yfirlitspróf þar sem
lokamarkmið náms í viðkomandi
námsgrein eru metin. Ef við hins vegar
skiljum þetta sem tiltekið áfangapróf hljóta
áfangamarkmið viðkomandi námsáfanga að
liggja prófinu til grundvallar. Þar sem loka-
markmið námsgreina eru mun almennari
en áfangamarkmið tiltekinna námsáfanga
þarf öllum að vera ljóst hvaða markmið að-
alnámskrár samræmdum stúdentsprófum
er í raun ætlað að mæla.
Ekki er þó allur vandi úr sögunni. Sam-
kvæmt drögum að reglugerð um samræmd
stúdentspróf er öllum nemendum á bók-
námsbrautum framhaldsskólanna skylt að
þreyta prófin. Þar með verður hugmyndin
um stúdentspróf sem tiltekið lokapróf enn
flóknari. Það stríðir beinlínis gegn skóla-
stefnunni að gera nemendum skylt að
þreyta samræmd próf í áföngum á kjörsviði
þeirra. Þar sem skólastefnan boðar að nem-
endur skuli hafa frelsi til þess að velja kjör-
sviðsgreinar og fjölda áfanga/eininga, um-
fram níu eininga lágmarkið, getur nemand-
inn sjálfur ákveðið hvaða greinar hann vel-
ur og hvenær hann skilgreinir námslok í
hverri þeirra. Samræmd próf geta því ein-
ungis tekið til áfanga í kjarna nema því að-
eins að þau verði valfrjáls. Eftir stendur
spurningin: Eru samræmd próf á bóknáms-
brautum framhaldsskólanna stúdentspróf?
Þorvarður Helgason:
Um drög að reglugerð um fyrirkomu-
lag og framkvæmd samræmdra stúd-
entsprófa
Við fyrsta lestur reglugerðardraganna
kemur gamla og góða landsprófið upp í
hugann. Hér eru framkvæmdaratriði
Umræðan
Þann 10. maí sl. boðaði menntamála-
ráðuneytið til málþings um sam-
ræmd stúdentspróf. Nánar verður
sagt frá málþinginu og eftirmálum
þess síðar, en Skólavarðan fékk Lauf-
eyju Petreu Magnúsdóttur, kennara
við Menntaskólann á Akureyri, og
Þorvarð Helgason, fyrrverandi kenn-
ara við Menntaskólann við Hamra-
hlíð, til að fjalla um málefnið frá ólík-
um sjónarhornum.
Samræmd stúdentspróf
5
„Ég hef staðið í þeirri trú að við hefðum nokkuð
sameiginlegan skilning á hugtakinu stúdents-
próf en nú, þegar verulega reynir á þennan sam-
eiginlega skilning, er ég tekin að efast. Merkir
stúdentspróf það sama og lokapróf, merkir
lokapróf það sama og yfirlitspróf - um hvers
konar próf er hér að ræða?“
„Ásetning slíks prófs hlýtur að leiða hugann að
ábyrgðinni sem með því yrði sett á framhalds-
skólakerfið - sem næst sömu kennslugæði í öll-
um skólunum - án þess væri prófið óréttlátt.“