Skólavarðan - 01.12.2002, Blaðsíða 14
ur tungumálið enn betur og um menningu þjóðarinnar. Þetta kost-
ar mikla vinnu og skipulagningu ef vel á að vera, en því miður
gengur illa að fá styrki til nemendaskipta og þess vegna er ekki
hægt að leyfa öllum árgöngum að taka þátt í slíkum ferðum.“
Erna segist alltaf taka Dönum eða öðrum Norðurlandabúum,
sem koma í heimsókn í skólann, fegins hendi. „Þá fæ ég gestina til
að koma inn í bekki og vera með einhverjar kynningar svo að nem-
endur heyri dönsku eða önnur Norðurlandamál og fái æfingu í að
spyrja og tjá sig. Í september vorum við til dæmis með danskan
farandkennara. Hún fór með í ferð 10. bekkja í Þórsmörk en fékk
það verkefni að tala eitthvað við alla nemendur á dönsku í ferðinni.
Nemendur höfðu mjög gaman af þessu og margir voru ánægðir
með sig þegar þeir áttuðu sig á hversu vel þeim gekk í þessum sam-
tölum. Á síðustu vikum höfum við einnig fengið kennaranema frá
Finnlandi í heimsókn og nokkra danska kennaranema.
Það hefur örugglega mikið að segja að kennari geti talað dönsku
skammlaust. Það er slæmt ef hann finnur fyrir vanmætti í að tala
málið og tekur jafnvel undir athugasemdir um að danska sé leiðin-
leg. Ég hlusta ekki á annað en að danska sé skemmtileg og held því
fram að það að kunna annað Norðurlandamál sé öllum mikilvægt.
Það breytir afstöðu nemanda til greinarinnar og þess vegna allra
námsgreina ef hann finnur yfirburði kennarans, það veitir honum
öryggi um að hann sé raunverulega að læra en ekki sé neitt fúsk í
gangi.“
Finnið þið ekki hvað ykkur fer fram núna?
Erna notar fjölbreyttar kennsluaðferðir og leggur áherslu á að
fitja upp á nýjungum. „Nemendur vilja að það sem þeir læra sé í
takt við tímann og þeir sýna ánægju sína með framtaksemi kennar-
ans í verki. Þeir verða áhugasamir og vinnusamir. Þeir finna fljótt
þegar kennari leggur sig fram um að gæða kennsluna lífi.
Ég vinn alltaf markvisst með orðaforða, m.a.með því að vinna í
þemum. Ég flétta saman alla fjóra færniþættina, þ.e. lestur, hlust-
un, tal og ritun. Ég fer að mestu eftir námskrá erlendra tungumála
en þar er mjög vel útlistað hvernig best sé að vinna að heildstæðu
tungumálanámi. Það er ekki vænlegt til árangurs að slíta þætti
málanáms í sundur og vaða úr einu í annað.
Mér hefur einnig reynst vel að gera nemendur meðvitaða um
hvernig erlend tungumál lærast og útskýri hvers vegna við gerum
þetta eða hitt, til dæmis við lestur. Ég segi oft: Finnið þið ekki
hvað ykkur fer fram núna? Eða: hvað eruð þið búin að læra núna?
Nemendur verða að finna að þeim fer fram og að þeir eru að læra,
það þýðir ekkert að láta þá sitja og „ströggla“ endalaust í því sama.
Margir hafa þá hugmynd að best sé að lesa, þýða og glósa allt. Með
þeirri aðferð komast nemendur ekkert áfram auk þess sem
kennslustundir verða leiðinlegar. Nemendur þurfa að þjálfast í að
beita öllum fjórum lestraraðferðunum, þ.e. hrað-, nákvæmnis-, yf-
irlits- og leitarlestri og ég ræði alltaf við nemendur um hvernig á
að lesa hvaða texta, þ.e. hvaða aðferð eigi að beita hverju sinni. Ég
hef lagt mikla áherslu á að nemendur lesi hraðlestrarbækur og að
þeir standi skil á innihaldi með einhvers konar könnun. Það er
alltaf gaman að sjá hve nemendum fer hratt fram strax eftir fyrstu
hraðlestrarbók í 8.bekk.
Ég læt dönsk unglingablöð liggja frammi í stofunni og nemend-
ur geta gripið í þau þegar laus stund gefst eða fengið þau lánuð
heim. Þessi blöð eru mjög vinsæl.“
Erna ítrekar að það skipti höfuðmáli að kennarinn kunni sitt fag,
sé sveigjanlegur og kennslan sé í takt við tímann. „Það er í höndum
okkar kennara að móta afstöðu nemenda til námsins og það gildir
um dönsku eins og önnur fög að kennarinn þarf að sýna nemend-
anum hvað fagið er gagnlegt og að nám getur verið skemmtilegt.
Mér er reyndar gjörsamlega hulin ráðgáta af hverju krakkar eru
ekki látnir byrja fyrr að læra tungumál,“ segir Erna og þyngist á
henni brúnin. „Það er skemmtilegast að kenna litlum krökkum
tungumál, þau eiga svo auðvelt með að tileinka sér þau og eru svo
fljót að ná framburðinum.“
Talmál er mikilvægt
Erna notar mikið myndbönd með verkefnum frá Námsgagna-
stofnun sem ætluð eru til dönskukennslu og ennfremur reynir hún
að verða sér úti um nýjar danskar myndir og sýna þær og lána.
„Núna erum við komin með DVD spilara og getum sýnt danskar
myndir með dönskum texta sem er alveg frábært. Það er líka mjög
almennt að fjölskyldur séu komnar með breiðbandið og þá er hægt
að taka upp danska þætti sem eru margir hverjir mjög góðir. Fólk á
ekki að horfa of stíft á námsbókina. Þess vegna væri hægt að kenna
mikið til bara á Netinu,“ segir Erna.
En hvað með talmál?„Talmál er mikilvægt. Það er þýðingarmeira
núna en nokkru sinni fyrr. Til hvers að læra erlend mál ef maður
getur svo ekkert sagt? Tungumál verður að vera lifandi og fólk á að
geta látið í ljós óskir sínar og skoðanir í samskiptum við annað fólk.
Þetta á auðvitað við um öll tungumál. Það er ekki hægt að bjóða
nemendum upp á að læra erlent mál í mörg ár og að þeir geti svo
ekki tjáð sig um einfalda hluti við innfædda. Það eru til margar
góðar aðferðir til að láta nemendur tala. Ég legg áherslu á að láta
alla nemendur segja eitthvað á dönsku í öllum tímum og notast
einnig við alls konar talæfingar. Þeim mun betri sem nemendur
eru í að tala því betri verða þeir um leið í öllum hinum færniþátt-
Tungumálakennsla
16
Ég leyfi aldrei umræðu um að danska sé óþörf eða leiðinleg,“ segir Erna
Jessen, „slíkar athugasemdir eru aðal óvinur dönskunnar. Það er mjög
auðvelt að koma í veg fyrir svoleiðis tal þegar maður er sjálfur jákvæður
gagnvart faginu.“