Þjóðmál - 01.03.2013, Blaðsíða 46

Þjóðmál voR 2013 45
Bergþór Ólason
Langar skýrslur og
lestrarhestar
Fáein orð um vinnubrögð
Undanfarin ár hefur mjög færst í auk-ana að ákvarðanir hins opinbera séu
færðar úr höndum stjórnmálamanna til
manna sem enginn hefur kosið til nokkurs
hlutar, sem gjarnan eru nefndir fagmenn .
Þetta þykir mörgum mikil framför, enda
margir sem trúa því að stjórnmálamenn séu
spilltir en „fagmenn“ séu heiðríkjan ein .
Hafa þó stjórnmálamennirnir þann kost að
hafa lýðræðislegt umboð en enginn hefur
hins vegar kosið „fagmanninn“ . Stjórn-
málamaðurinn veit einnig að hann þarf
að verja ákvarðanir sínar fyrir pólitískum
andstæðingum og fjölmiðlum, en aðhald
hverra ætli „fagmaðurinn“ þurfi að óttast
þegar hann tekur sínar ákvarðanir?
En þrátt fyrir að í raun mæli ýmis rök með
því að mikilvægar opinberar ákvarðanir um
meðferð opinbers fjár taki lýðræðislega
kjörn ir einstaklingar, þá hefur þeim sem
enginn hefur kosið verið fært mikið vald á
síðustu árum . Fyrirtæki sem vilja sameinast
eiga þau áform sín undir andlitslausum
mönnum hjá Samkeppniseftirlitinu . Þeir
sem vilja hefja ýmsar framkvæmdir eiga
mikið undir mönnum hjá Skipulagsstofn-
un . Ákvarðanir um mannaráðningar eru
nú æ oftar í raun teknar af nefndum sem
enginn hefur kosið til neins og engum
þurfa að standa skil á neinu . Nú síðast var
slíkri nefnd manna í raun fært allt vald
um mannaskipanir í íslenska dómstóla,
þá mikilvægu grunnstoð þjóðfélagsins, og
þró unin er eflaust rétt að hefjast . Þegar svo
er komið er ástæða til að menn velti fyrir
sér hverjir líti eftir störfum slíkra manna
sem enginn hefur kosið til neins . Tveir
hópar koma í hugann: Fjölmiðlamenn og
stjórnmálamenn . Hvernig ætli þeir sinni
því hlutverki sínu?
Þegar þeir sem enginn hefur kosið birta
ákvarðanir sínar þá er það yfirleitt gert í afar
löngu máli . Birt er gríðarlöng skýrsla eða
álitsgerð, hugsanlega hundrað blaðsíð ur,
þar sem málavextir, staðreyndir og ýmsar
upplýsingar eru raktar í afar löngu máli .
Í lokin kemur svo niðurstaða þeirra sem
enginn kaus, hvort sem einstaklingarnir
sem ákveða hana eru þar kallaðir stofnun,
úr skurðar nefnd, dómnefnd eða eitthvað