Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.07.1996, Blaðsíða 15

Barnavernd
Arangur af
vímuefnameðferð
unglinga á Tindum
Til að meta árangur meðferðarstarfsins sem fram fór á Tindum á Kjalarnesi,
meðferðarlieimili fyrir unglinga í vímuefnavanda, rekið á vegum vlmuefnadeildar
Unglingaheimilis rtkisins, var sumarið 1994 gerð könnun á árangrinum. Könnunin náði til
120 fyrstu unglinganna sem komu á Titula og foreldra þeirra en fyrsti unglingurinn kom
þangað til dvalar 2. janúar 1991 og ífebrúar 1994 voru þeir orðnir 120 sem komið höfðu til
meðferðar. Könnunin, sem var tvíþœtt póstlistakönnun og stmaviðtalskönnun, leiddi í Ijós að
rúmur helmingur (54%) þeirra sem lauk meðferð neytti engra vímuefna fyrsta árið eftir
meðferð. Þegar meðferðarárangur er metinn á grundvelli breytinga á líðan, hegðun og
samskiptum við fjölskyldu náðu 76% þeirra sem luku meðferð góðum árangri. Af foreldrum
tóku 74% þátt t stmaviðtalskönnuninni og 89% þeirra foreldra sem tóku fullan þátt í
Jjölskyldudagskrá Tinda sögðu þátttöku stna hafa stuðlað að betri líðan. 51 % sagði hana
hafa leitt til nánari samskipta milli sín og maka og 53% milli sín og barna sinna og er þá
unglingurinn sem var í meðferð undanskilinn.
Páll Biering hjúkrunar-
fræðingur lauk B.Sc. námi í
hjúkrunarfræði frá Háskóla
íslands árið 1989. Hann
starfaði sem aðstoðardeildar-
stjóri á Tindum frá árinu
1990 en hóf mastersnám í
geðhjúkrun um áramót 1995
við Texasháskóla í Austin,
Bandaríkjunum.
1 indar, vímuefnadeild Unglingaheimilis ríkisins (UHR),
tók lil starfa f ársbyrjun 1991. Vistunarrými var fyrir 12
unglinga á aldrinum 13 til 18 ára. Nýting vistunarýma var alla
tíð óstöðug og árið 1991 var hún svo slök að ákveðið var að
leggja Tinda niður sem sólarhringsstofnun og hefja starfsemi
dagdeildar. Á meðan Tindar voru sólarhringsstofnun tók full
meðferð 6 til 12 vikur og fór lengd hennar eftir þörfum hvers
unglings. Meðferðin skiptist í tvö tímabil; greiningu og
formeðferð sem tók 2 til 4 vikur og hina eiginlegu vímuefna-
meðferð sem stóð í 4 til 8 vikur. Meðferð Tinda telst til
svonefndra „12-spora meðferða", þar sem aðlögun vímuefna-
neytandans að vímuefnabindindi er byggð á 12 reynslusporum
A.A. samtakanna (Gifford 1991 & Robertson 1988). Heildræn
sjónarntið voru höfð að leiðarljósi og auk 12-spora meðferðar-
tnnar var leitast við að styrkja unglingana á sem flestum
sviðum. Áhersla var lögð á hollt mataræði, hreyfingu og útivist.
I uppeldisskyni, og til að skapa jákvæðan starfsanda, ríkti
strangur agi á Tindum og var atferlismótun einkennandi þáttur
meðferðarinnar. Unglingamir voru hvattir og studdir til að
takast á við tilfinningalegan vanda sinn hvort heldur sem hann
var alleiðing vímuefnaneyslunnar eða varð til áður en neyslan
hófst.
Á Tindum var, og er enn, boðið upp á umfangsmikla
íjölskyldudagskrá en nú em Tindar reknir í formi dagdeildar að
Hverfisgötu 4a. í formeðferðinni tók fjölskyldan þátt í að gera
unglinginn móttækilegan fyrir áframhaldandi meferð. Eftir að
henni lauk voru haldnir vikulegir fjölskyldumeðferðarfundir og
jafnframt var boðið upp á vikulanga fjölskyldudagskrá með
fyrirlestrum og fjölskyldumeðferð. Eftir að meðferð lýkur
stendur unglingum á Reykjarvíkursvæðinu, og fjölskyldum
þeirra, til boða eftirmeðferð í allt að eitt ár.
Árin 1992 og '93 komu fram í Félagsmálaráðuneytinu, og
í stjórnarnefnd Unglingaheimilis ríkisins, hugmyndir um
gagngerar breytingar á rekstri Unglingaheimilis ríkisins og
annama stofnana er heyrðu undir stjórnarnefndina. I kjölfarið
fylgdi ítarleg umræða meðal starfsfólks og stjórnarnefndar og
samstarfsaðila um æskilegar breytingar á meðferðarstarfi fyrir
unglinga sem og um leiðir til að ná fram þeim breytingum.
Umræðan leiddi í Ijós að lítið er vitað um árangur þess
meðferðarstarfs sem unnið er með fslenskum unglingum og að
ekki hefur á kerfisbundinn hátt verið aflað upplýsinga um þá
unglinga sem dvalið hafa á þeim stofnunum sem umræðan náði
til. Af þessum sökum voru breytingartillögur annars vegar
byggðar á „hagkvænmi“ sjónarmiðum og hinsvegar á
„skoðunum“ starfsfólks og annarra aðila sem unnu að upp-
eldis- og meðferðarmálum. I ljósi þessa var lagt af stað með þá
árangurskönnun sem hér birtist en tilgangur hennar er
þríþættur: 1) að kanna árangur af starfi Tinda, 2) að afla
upplýsinga sem leggja má til grundvallar mati á styrkleika og
veikleika meðferðarstarfsins á Tindum, 3) að afla þekkingar á
þeim þáttum í reynslu og umhverfi unglinga sem áhrif hafa á
árangur þeirra f vímuefnameðferð.
I þessari grein verður eingöngu fjallað um fyrsta þáttinn,
þ.e. árangurinn af meðferðarstarfi Tinda. Leitast verður við að
svara eftirfarandi spurningum:
1. Hætta unglingar vímuefnaneyslu eftir meðferð á
Tindum?
2. Dregur meðferð á Tindum úr vanda unglinga öðrum
en vímuefnavanda, s. s. andlegri vanlíðan, hegðunar
vandamálum og afbrotum, og ná þeir betri árangri t
skóla og í vinnu?
3. Hvaða áhrif hefur fjölskyldudagskrá Tinda á líðan
foreldra og samskipti og tengsl innan fjölskyldunnar?
TÍMARIT HJÚKHUNARFRÆÐINGA 3 . tbl. 72. árg. 1996