Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.05.2001, Blaðsíða 28

ku^rfur,
ku^rfur -sjÁlfið”
- segir Christopher Johns, aðalfyrirlesari á ráðstefnu á Akureyri
Christopher Johns verður aðal-
fyrirlesari á ráðstefnu sem
haldin verður á Akureyri í júní
og hefur valið að fjalla um
líknarmeðferð. Hann var fram-
kvæmdastjóri Burford
Community Hospital og for-
stöðumaður hjúkrunarþróunar-
deildar Burford. Aðaláhugasvið
hans innan hjúkrunar eru
ígrunduð meðferð, líknarmeðferð og almennt mannleg
umhyggja. Til að kynna hann lesendum Tímarits hjúkrunar-
fræðinga voru lagðar fyrir hann nokkrar spurningar á
netinu. Fyrst var hann spurður hvers vegna hann hefði
valið að fjalla um líknarmeðferð.
„Áður en ég svara þeirri spurningu vil ég koma á fram-
færi mínum bestu vinarkveðjum til allra íslenskra hjúkrunar-
fræðinga. Það er mér mikið tilhlökkunarefni að heimsækja
(sland og vera með minni góðu vinkonu, Sigríði Halldórs-
dóttur, á ráðstefnunni á Akureyri.
Bæði námskeið mitt og aðalfyrirlestur snúast um að
segja frá minni eigin klínísku reynslu af því að vinna á líknar-
heimilum. Með því vonast ég til að varpa Ijósi á ígrundaða
meðferð sem aðferð til nálgunar við annan einstakling á
dauðastundinni sjálfri.
Sögurnar eru líka sögur af líknarmeðferð og sýna fram
á fegurðina og hryllinginn sem finna má hlið við hlið í jafn-
vel hversdagslegustu reynslu daglegs lífs. ígrunduð
meðferð er að veita ýmsum atriðum athygli því þau skipta
máli. Meðferðin ýtir reyndar einnig undir þá hugsun að
margvíslegustu smáatriði skipti máli og stuðlar auk þess
að því að tekist sé á við hina venjubundnu þætti sem
miðað er við í daglegu lífi. Á því leikur ekki vafi að með
hjálp ígrundaðrar meðferðar skynjar fagfólk sjálfið í stöðugt
auknum mæli þegar dauðastundin nálgast. ígrunduð
meðferð dregur fram hið margþætta og að mestu leyti
óræða eðli klínískrar starfsemi þar sem engin einföld svör
er að finna. Það er aðferð til að veita innsýn í þetta
margbrotna eðli og að móta viðbrögð á grundvelli hug-
sæis. Þetta er afar mikilvægt því við þurfum að leiðbeina
hjúkrunarfræðingum um að þróa með sér hagnýta þekk-
ingu þannig að kenningar og niðurstöður rannsókna séu
fremur upplýsandi en að þær feli í sér spár. Æ meiri
áhersla er lögð á hugmyndafræði heilunar í hjúkrun og fag-
lærður starfsmaður verður að læra að beita sjálfum/sjáifri
sér í meðferðinni og að geta tekist á við það með hæfni og
öryggi að bregðast við fólki jafnt á andlegum, tilfinninga-
legum sem geðrænum sviðum tilverunnar. Rekstur
heilbrigðismála byggist að miklu leyti á fjárhagslegum
sjónarmiðum og því verður faglært starfsfólk einnig að
geta látið til sín taka þannig að raddir þess nái að berast til
valdhafanna, það verður að sýna kænsku þegar til
misklíðar kemur. Það kemur ekki á óvart að sú reynsla,
sem margt faglært starfsfólk miðlar við íhygli með leið-
sögn, snýst oft um misklíð. Hjúkrunarfræðingar eru yfirleitt
ekki vissir í sinni sök og þá skortir sjálfsálit. ígrundið
meðferð snýst um valdeflingu. Það er hins vegar áhuga-
vert að velta því fyrir sér hvort yfirstjórn heilbrigðismála og
læknar sem starfsstétt vilji valdeflingu hjúkrunarfræðinga.
Frásagnir mínar draga einnig fram málefni líknarumönn-
unar í stærra samhengi, til dæmis hvernig hægt er að veita
því inntak að sitja yfir deyjandi konu í tvær klukkustundir.
Hvaða hlutverki gegnir andleg umönnun við þær
aðstæður? Hvers vegna eru sumir sjúklingar taldir vera
erfiðir? Hvaða hlutverki gegnir viðbótarmeðferð í líknar-
umönnun? Fela hjúkrunarfræðingar sig bak við tæknina til
að reyna að sniðganga mikilvægustu tilvistarþættina sem
við sjúklingnum blasa? Eru hjúkrunarfræðingar nægjanlega
búnir undir þannig störf? Frásagnirnar stuðla að því að
opinbera þannig málefni en þær eru þó á sinn hátt hug-
lægar og lúta að samhenginu fremur en að þær séu
óhlutbundnar hugmyndir.
Námskeiðið veitir fólki tíma til að kanna þannig málefni
á sínum eigin forsendum.
- En hvað varð til þess að hjúkrun varð lífsstarf þitt og
hvernig gengur karlmanni að vinna starf sem er mótað af
konum?
„Ég hóf hjúkrunarstörf fremur seint eða 27 ára. Áður
var ég birgðaeftirlitsmaður og fannst það lítt spennandi
enda vissi ég alla tíð innra með mér að lífið hlyti að búa yfir
meiri tilgangi en svo. Árið 1974 veikist ég illa af gollurs-
húsbólgu og skildist þá hvað ég yrði að gera, að ég yrði
að verða hjúkrunarfræðingur og verja lífinu í að veita þjón-
ustu. Kannski er það fremur fórnfús hugsun. Ég gekk í
108
Tímarit hjúkrunarfræðinga ■ 2. tbl. 77. árg. 2001