Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.10.2001, Blaðsíða 5

Formannspistill
Allt sem við viljum er
friður á jörð
Herdís Sveinsdóttir
Tæpur mánuður er liðinn frá því að
World Trade Center turnarnir hrundu
af völdum hryðjuverka og þúsundir
manna þiðu þana. í dag, 7. október,
hófu Bandaríkjamenn árás á
Afganistan. Flestar ef ekki allar þjóðir,
sem séð hafa sönnunargögn Banda-
ríkjamanna gegn bin Laden, telja
sannanirnar á hendur honum full-
nægjandi. Við íslendingar höfum lýst
því yfir ásamt öðrum þjóðum innan
Atlantshafsbandalagsins að þjóðir,
sem hýsi hryðjuverkamenn, séu
samsekar hryðjuverkamönnunum
sjálfum. Bush, Bandaríkjaforseti,
greindi frá miklum stuðningi þjóða
víðs vegar um heim við aðgerðir
Bandaríkjamanna í Afganistan. Víst
er að ekki eru allir þegnar þessara
þjóða á eitt sáttir um aðgerðir. Flestir
spyrja sig grundvallarspurninga um
hvað sé rétt og hvað rangt. Fólk sér
fyrir sér annars vegar rjúkandi rústir
turnanna í New York og hins vegar
eyðilegginguna í Afganistan og
fólksflóttann þaðan. Er eitthvert
réttlæti í því að aðgerðir gegn hryðju-
verkamönnum bitni á saklausum
borgurum? Fivaða áhrif hefur stríð
gegn Afgönum á samskipti múslima
og kristinna og þar með á heiminn
allann og samskipti fólks? Hvað
verður um rétt einstaklingsins, um
mannréttindin? Brýst út heilagt stríð
eins og bin Laden boðar svo stíft? Af
hverju var árásin á World Trade
Center turnana gerð? Bera
Bandaríkjamenn ekki einhverja
ábyrgð vegna aðgerða sinna? Á
netinu hefur að undanförnu gengið
undirskriftalisti þar sem skorað er á
Bush, forseta Bandaríkjanna að leita
friðsamlegra leiða í aðgerðum sínum
gegn hryðjuverkamönnum. En er rétt
að grípa ekki til aðgerða? Hverju
hefur aðgerðaleysi og umburðarlyndi
áorkað? Hafa vestrænar þjóðir í
grandaleysi verið uppeldisstöðvar
hryðjuverkamanna? Köllum við yfir
okkur ótta, óöryggi og hræðslu ef
hryðjuverkum er ekki svarað af fullri
hörku? Leggjast ferðalög af í þeirri
mynd sem við þekkjum þau vegna
þess að fámennir hópar öfgamanna
koma til með að halda heiminum í
herkví? Hvað kostar friðurinn?
Sú kynslóð, sem óx úr grasi í
vestrænum ríkjum á síðari hluti 20.
aldarinnar, hefur ekki tekist á við
tilvistarspurningar af þessu tagi í fullri
alvöru. Svörin eru augljóslega ekki
einföld en Ijóst er núna að stríð er
hafið. Afleiðingarnar eru ófyrirsjáan-
legar og spurning hvort á endanum
muni nokkur geta kallað sig sigur-
vegara.
Alþjóðasamtök hjúkrunarfræðinga
(ICN) fordæmdu árásina á Banda-
ríkin. í yfirlýsingu frá þeim eru leið-
togar heimsins hvattir til að gera allt
sem í þeirra valdi stendur til að koma
í veg fyrir stigmögnun ofbeldis í
heiminum. Christine Hancock, forseti
ICN, sagði að löngunina til hefnda
yrði að hemja með þeirri vitneskju að
aukið ofbeldi muni einungis auka
þjáningu heimsins en ekki leiða til
lausna. Hún minnir hjúkrunarfræð-
inga jafnframt á að megin-fagábyrgð
þeirra sé að veita umönnun þeim
sem á henni þurfa að halda án tillits
til kynþáttar og trúarbragða.
í siðareglum Félags íslenskra
hjúkrunarfræðinga segir að frum-
skylda hjúkrunarfræðingsins sé að
virða velferð og mannhelgi skjól-
stæðings síns. í því fjölþjóðasam-
félagi, sem íslenskt þjóðfélag er
orðið, er mikilvægt að hver og einn
þjóðfélagsþegn gæti réttinda
samborgara sinna. Vegna starfa
sinna eru hjúkrunarfræðingar líklegir
til að hitta fulltrúa hinna ýmsu
trúarflokka og kynþátfa. Félag
íslenskra hjúkrunarfræðinga hvetur
hjúkrunarfræðinga til að taka
jafnóðum á fordómum og misrétti
sem byggja á trú eða kynþætti hvar
sem þeir rekast á þá í starfi.
Gerber
Því lengi býr að fyrstu gerð
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 4. tbl. 77. árg. 2001
229