Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.10.2001, Blaðsíða 25

- segir Ellen J. Hahn
Ellen J. Hahn var gestafyrirlesari á ráðstefnu um Fram-
tíðarsýn innan heilsugæsluhjúkrunar. Hún segir í samtali
við ritstjóra Tímarits hjúkrunarfræðinga að hún hafi fengið
áhuga á hvernig hjúkrunarfræðingar geta haft áhrif á
stjórnvöld og stefnumótun eftir að hafa unnið árum saman
við að hafa áhrif á að bæta heilsu fólks sem heilsugæslu-
hjúkrunarfræðingur. „Ég hef kennt heilsugæsluhjúkrun og
lauk doktorsprófi í skólahjúkrun og stefnumótun í
heilbrigðismálum. Árum saman kenndi ég fólki, aðallega
börnum, hvernig það ætti að halda sem bestri heilsu.
Þetta var mjög gefandi starf en mér fannst ég ekki geta
gert þær breytingar né haft þau áhrif sem ég vildi, verksvið
mitt var of þröngt. Til að geta haft meiri áhrif þurfti ég að
öðlast þekkingu á löggjafarvaldinu, t.d. hvað varðar laga-
setningu og stefnumótun.
Ég vissi lítið um stjórnmál og held að það eigi við um
marga hjúkrunarfræðinga. En stjórnmál eru alls staðar,
áhrifa þeirra gætir í vinnuumhverfinu sem og í umferðinni
eða á opinberum stöðum. Ég lærði mjög mikið í doktors-
námi mínu um stefnumótun í heilbrigðismálum og varð
mjög spennt fyrir þeim möguleikum sem eru fyrir hendi
varðandi breytingar á lífi fólks í átt til betri heilsu og þess
að koma í veg fyrir ótímabær dauðsföll."
í fyrirlestri sínum lagði hún áherslu á hve hjúkrunar-
fræðingar innan heilsugæslunnar geta haft mikil áhrif á
stefnumótun og breytingar, bæði hvað varðar einstaklinga
og fjölskyldur og innan samfélagsins. Stefnumótun stjórn-
valda ætti að stuðla að því að fólk velji auðveldustu
lausnirnar þegar það tekur ákvarðanir sem eru jafnframt
þær heilbrigðustu. Stefna stjórnvalda hefur áhrif á hegðun
og sýndi hún dæmi um það m.a. frá Kentucky. Þar er
ræktað mikið tóbak og meira umburðarlyndi gagnvart
reykingafólki en í mörgum öðrum fylkjum Bandaríkjanna.
„Tóbaksframleiðendur selja vöru sína og það á við um
alla framleiðendur, þeir sem framleiða lyf vilja selja þau og
framleiðendur eiga það allir sameiginlegt að vilja hagnast á
sölunni. Við hjúkrunarfræðingar búum yfir mikilli þekkingu
og reynslu sem við eigum að koma á framfæri í ríkara mæli
en við gerum. Við vitum t.d. hvernig sjúklingar bregðast við
mismunandi sjúkdómum og hvernig við getum komið í veg
fyrir sjúkdóma. Almenningur býr ekki yfir þessari vitneskju
né heldur þeir sem setja lögin. Við þurfum að læra að setja
þekkingu okkar í þær umbúðir að fólk fái áhuga á að
kynna sér hana, að þeir vilji vita meira og þeir sem setja
lögin vilji líka gera eitthvað í málunum. Við þurfum því að
læra að nýta okkur fjölmiðla til dæmis og fjölmiðlun þyrfti
að vera á námskrá hjúkrunarfræðinga. Við þurfum að hafa
áhrif á stærri hóp en við höfum. Við þurfum að hafa fleiri
hjúkrunarfræðinga meðal þeirra sem eru á þingi og setja
lögin. Ég er á þeirri skoðun að hjúkrunarfræðingar sem
starfstétt geti komið mjög miklu til leiðar. Við megum ekki
vera hræddar og verðum að vinna eftir fyrirframgerðri
áætlun. Við verðum að taka markmið okkar að bjarga
mannnslífum og stuðla að betra heilbrigði alvarlega og
vera stolt af þeirn."
Hún bætir við að hjúkrunarfræðingar í Bandaríkjunum
séu almennt mjög uppteknir af starfi sínu, sem sé að
hjúkra fólki, en þeir komi oft ekki auga á hvað þeir geti haft
mikið að segja og haft mikil völd. „Þeir geta t.d. haft mjög
mikið að segja varðandi reykingar. Ef við stæðum t.d. upp
og krefðumst þess að tilteknir staðir væru reyklausir þá
yrði hlustað á okkur. Tóbak er mjög hættulegt heilsunni,
líka óbeinar reykingar því í tóbaksreyk eru um 4000
hættuleg efni og það er því álíka hættulegt og arsenik og
asbest.“
Hahn hefur unnið mikið starf varðandi forvarnir, bæði
hvað varðar reykingar og vímuefni, svo sem áfengi. Hvað
hefur virkað best til að draga úr reykingum? „Ég held að
verð á tóbaki skipti höfuðmáli, a.m.k. hjá unga fólkinu. Við
höfum náð því markmiði að minnka reykingar um 20%
249
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 4. tbl. 77. árg. 2001