Norðurslóð - 20.02.1985, Blaðsíða 7

Anna Arnfríður Stefánsdóttir
F. 1. des. 1909, d. 29. jan. 1985
Minning
Enn hefur brostið hlekkur í
keðjunni sterku, sem tengir
saman ættmenn og vini. Enn
hefur stórt skarð verið brotið í
frændgarðinn Anna er dáin.
Hún frænka mín, sem frá
fyrstu bernsku minni hefur
verið í sjónmáli. Oft greiddi
hún götu mínaáeinn ogannan
hátt og margar kærar minning-
ar tengjast henni.
Stutt var milli bernsku-
heimilanna. Faðir minn bjó
með fjölskyldu sinni á Brautar-
hóli í Svarfaðardal. En á næsta
bæ, í Gröf, bjó systir hans og
mágur, foreldrar Önnu. Túnin
lágu saman og vináttan var
óvenju traust. Mörgverk voru
unnin í félagi, og börnin voru
eins og einn systkinahópur. í
bernsku fannst mér heimili
mitt vera á báðum bæjunum,
enda nefndi ég föðursystur
mína mömmu í Gröf. Þessa
samstöðu og kærleika fengu
börnin í arf, Anna þó líklega
öðrum fremur. Hún barsterkt
svipmót ættar sinnar og upp-
runa. En auk þess tók hún og
eiginmaður hennar við búsfor-
ráðum í Gröf af foreldrum
hennar. Hún var því lengi á
næstu grösum við okkur á
Brautarhóli.
Þegar ég var 18 ára að aldri
var ég eitt sumar hjá þeim
hjónum. Síðar, er þau voru
nýflutt í Böggvisstaði við
Dalvík, bjó ég á heimilinu
heilan vetur. Og enn seinna var
ég næstum daglegur gestur
þeirra, er ég árlangt var við
störf á Dalvík. Heimilið og
heimilishættir þekkti ég því vel
og á margar indælar minningar
þaðan.
Anna var greind, fróð,
skemmtileg og mjög trygglynd
en þó dul á eigin tilfinningar.
Hún hafði til að bera mikinn
persónuleika en var jafnframt
hlý og elskuleg. Ég vissi vel, að
skap hennar var talsvert, eins
og hún átti ætt til, en þess varð
aldrei vart. Hún var alltaf í
jafnvægi, róleg og traust.
Heimilið var stórt, þar sem
börnin urðu 9 talsins. Þar að
auki tóku þau hjónin að sér
einstæðinga og gamalmenni,
sem voru á vegum þeirra til
endadægurs. Hús þeirra var
ætíð opið gestum og gangandi.
Oft líktist það mest hóteli,
þegar nætur- og dvalargestir
komu þangað úr ýmsum áttum.
Allir fundu, að þeir voru
velkomnir. Glaðværð og gest-
risni húsráðenda laðaði fólk
líka að.
Húsmóðirin á þessu stóra
heimili átti því oft annríkt.
Þrátt fyrir það gaf hún sértíma
til að hafa í heiðri þá gamal-
grónu íslensku menningu, sem
kvöldvökurnar á sveitaheimil-
um voru löngum. Anna var
mjög góður upplesari. Enda
dró hún að sér bæði gesti og
heimafólk, þegar hún á vetrar-
kvöldum tók sér bók í hönd og
las upphátt fyrir þá, sem hlusta
vildu. Ég man vel, hve ég flýtti
mér að ganga l'rá stílum og
heimaverkefnum nemenda
minna til að geta farið niður og
hlustað á Önnu lesa. Oft var
um merk skáldrit að ræða, sem
urðu enn áhrifameiri, þegar
hún flutti þau. Meðan hún
þannig skemmti okkur öllum,
gleymdi húsmóðirin og móðir-
in ekki öðrum hlutverkum
sínum. Þó að hún væri að lesa,
gengu prjónarnir ótt og títt í
höndum hennar, svo að sokk-
urinn eða vettlingurinn á lítinn
fót eða hönd lengdist óðum.
Önnu og systkinum hennar
var átthagatryggð í blóð borin.
Þau settust öll að á heimaslóð-
um. Það hafa flest börn hennar
gert líka. Þegar ég á síðari
árum hef komið eins og farfugl
norður á bernskustöðvarnar,
hef ég orðið vitni að því, að
enn var oft fjölmenni á heimili
þeirra hjóna. Samstaða er
mikil meðal barna, tengda-
barna og barnabarna, og enn
virtist mér móðirin, tengda-
móðirin og amman vera mið-
punktur hópsins. Þannig hafa
vinsældir þeirra hjónannaætíð
verið hinar sömu, hvar sem
þau hafa búið.
Anna fæddist að Völlum í
Svarfaðardal 1. desember 1909.
Foreidrar hennar voru hjónin
Filippía Sigurjónsdóttir frá
Gröf og Stefán Arngrímsson
frá Þorsteinsstöðum. Voru
þau bæði svarfdælskrar ættar
að langfeðgatali. Árið 1911
íluttu þau með Önnu að
Þorsteinsstöðum, þar sem þau
stunduðu búskap á hluta
jarðarinnar í 2 ár uns þau
fluttu að Gröf vorið 1913. Þar
andaðist Stefán vorið 1945. En
móðirin var á heimili Önnu allt
til æviloka haustið 1958.
29. apríl 1934 giftist Anna
frænda okkar beggja, Jóni
Jónssyni, sem þá var skóla-
stjóri gagnfræðaskólans á
Siglufirði. Fyrstu 2 hjóna-
bandsárin áttu þau heima á
Völlum en fluttu að Gröf vorið
1936 og tóku við búsforráðum
þar. Á vetrum þurfti Jón að
sinna skólastjórastörfum sínum
á Siglufirði. Hvíldi þá umsjá
bús og barna á eiginkonunni.
En frænka hennar og foreldrar
réttu hjálparhönd og sáu alveg
um búskapinn einn vetur,
meðan Anna dvaldi á Siglu-
firði hjá manni sínum. Að
lokum fór svo, að Jón sagði
upp skólastjórastöðu sinni.
Þegar börnunum fjölgaði,
varð Gröf of lítil jörð til að
framfleyta svo stórri fjölskyldu.
Þá fluttu þau öll að Böggvis-
stöðum við Dalvík. En jafn-
framt búskapnum kenndi Jón
við Dalvíkurskóla. Því hélt
hann áfram, er leiðin lá síðar
til Dalvíkur. En auk kennsl-
unnar gengdi Jón ýmsum
öðrum opinberum störfum.
Á Völlum fæddust þeim
synirnir Stefán og Gunnar.
Stefán er búsettur á Dalvík, en
Gunnar er bóndi á Brekku í
Svarfaðardal. í Gröf fæddust
börnin Jón Anton, Helgi,
Filippía, Gerður og Kristján
Tryggvi. Þau búa öll á Dalvík,
nema Kristján, sem flutti til
Reykjavíkur vorið 1984. Yngstu
dæturnar Svanfríður og
Hanna Soffía eru fæddar á
Böggvisstöðum og eru báðar
búsettar á Dalvík. Börnin eru
öll gift og eiga afkomendur.
Hópurinn þeirra Önnu og
Jóns er því orðinn stór. En
hann var þeim líka til gleði, því
að allt er þetta dugnaðar- og
mannkostafólk.
Hin síðari ár átti Anna við
heilsubrest að stríða. Einnig
því tók hún með jaf'naðargeði
og var alltaf glaðleg og hress í
tali. Börnin hafa reynst fóreldr-
unum vel eins og Jón og Anna
reyndust foreldrum hennar.
Það er huggun harmi gegn,
að Jón á marga og góða að,
þegar hann er nú einn í íbúð
þeirra á heimili aldraðra að
Dalbæ á Dalvík, mjög farinn
að líkamskröftum. Ég er þess
Minning
Þann 29. janúar s.l. andaðist á
Fjórðungssjúkrahúsinu á Akur-
eyri, Anna Stefánsdóttir Dal-
vík, síðast til heimilis á vist-
heimilinu Dalbæ.
Anna á Böggvisstöðum, eins
og hún var kölluð þegar ég
fyrst kynntist henni, var fædd
I. desember 1909.
Þegar ég fluttist í Svarf’aðar-
dal 1950, hafði Kvenfélagið
Tilraun starfað hér frá árinu
1915. í því voru konur bæði frá
Dalvík og úr Svarfaðardál.
Ekki leið langur tími þar til ég
gekk í þetta kvenfélag. Þá var
ein af stjórnarkonunum, Anna
Stefánsdóttir húsfreyja á
Böggvisstöðum. Með henni
átti ég eftir að starfa í langan
tíma, bæði í Kvenfélaginu
Tilraun og í Sambandi eyfirskra
kvenna, en þar var hún ritari í
mörg ár.
Laust fyrir 1960 urðu þær
breytingar á Kvenfélaginu Til-
raun, að því var skift í tvö
félög, Dalvíkurkonur nefndu
sitt félag Vöku, en sveitakon-
urnar héldu upprunalegu nafni
fullviss, að minningamar mörgu
og hlýju frá meira en 50 ára
farsælli sambúð eiga líka eftir
að vcrma hann á ókomnum
dögum. En missirinn er mikill,
það veit ég vel. Svo vill löngum
verða hjá þeim, sem mikið
hafa átt.
Símtölin mín við Önnu
frænku mína verða ekki íleiri.
Ég harma það að geta ekki
farið norður að útför hennar
og kvatt hana þannig í hinsta
sinn. En með þessum f'átæk-
legu orðum langar mig að
þakka einlæga vináttu hennar
og tryggð við foreldra mína og
alla fjölskylduna frá Brautar-
hóli. Mig langar líka að þakka
þann kærleika, sem þau hjónin
auðsýndu eiginmanni mínum,
sem látinn er fyrir nokkrum
árum. Hann mat bæði Önnu
og Jón að verðleikum.
Að lokum bið ég Guð að
styrkja ykkur öll, sem nú eruð
harmi slegin. Guð blessi þig,
Jón minn, og ástvinina þína.
Þið eigið öll dýrmætan arl í
minningunni um elskulega,
góða og mikilhæfa konu.
Lilja S. Kristjánsdóttir.
á sínu félagi, og heitir það enn í
dag Kvenfélagið Tilraun.
Anna kaus að vera áfram í
sveitakvenfélaginu, enda þótt
hún um sama leyti flyttist frá
Böggvisstöðum til Dalvíkur.
Anna var sönn félagsmála-
kona greind, hóvær og tillögu-
góð. Hún ávann sér traust og
virðingu þeirra sem henni
kynntust. Hún var í kvenf'élag-
inu frá árinu 1939 til dauða-
dags, og var alla tíð virkur
félagi. í stjórn var hún lOárfrá
1950-1960.
Það er hverjum manni gæfa
að kynnast góðu fólki, og ekki
síður er það hverjum f'élags-
skap gæfa að eiga góða liðs-
menn. Anna var ein af þessum
tryggu ogtraustu liðsmönnum,
sem vildi veg síns félags sem
mestan og bestan.
Persónulega þakka ég Önnu
samfylgdina, gömul og góð
kynni, og fyrir hönd Kven-
félagsins Tilraunar og Sam-
bands eyf. kvenna leyf'i ég mér
að þakka Önnu hennar mikils-
verða framlag í þágu þessara
samtaka.
Sigríður Hafstað Tjörn
Ekki nýjar hernaðarframkvæmdir
Framh. af bls. 2
Hrísum. Vil ég færa þeim bestu
þakkir fyrir þær, og reyna nú að
koma þeim á framfæri:
Grásteinn á Hamri: Hann er
auðvitað vestan við hús hita-
veitunnar, en ekki norðan við
þau. Að sögn Guðmundar
hitaveitustjóra, er hann ekki á
því landi sem Hitaveita Dalvík-
ur hefur ráð yfir eða umsjón
með, og er hún ekki völd að því
jarðraski sem er við steininn.
Biðst ég afsökunar á því að hafa
Hitaveituna fyrir rangri sök. Að
sögn Yngva er steinninn samt
ótvírætt í Hamarslandi, ogekki
á neinum merkjum. Mun það
vera annar Grásteinn, sem er á
merkjum Hamars og Skálda-
lækjar, töluvert sunnar.
Alfhóll á Hrísum. Guðmund-
ur telur að Hitaveitan hafi tekiö
lítið efni úr hólnum, en Vega-
gerðin og Dalvíkurbær hafi
verið drýgstu notendurnir. Að
sögn Yngva hófst malartaka þar
um eða upp úr 1930, þegar
vegur var fyrst lagðurum Hrísa-
móana, en fram á síðustu ár var
þetta aðeins lítil gryfja. Hann
kannast ekki við, að nein
sérstök trú hafi verið á hólnum.
Beinhóll, segir Yngvi að sé
nokkru ofar (austar) á Móunum,
þar sem nú er sumarbústaður-
inn. Naf'nið bendir til að þar hafi
fundist bein, ogeinhvern orðróm
hafði Yngvi heyrt þaraðlútandi.
Mun það vera sá hóll, sem
Þorsteinn Þorkelsson fræði-
maður nefnir Beini, í sögu sinni
um Ingólfshöfða, er birtist í
Grímu (3. hefti), og segir vera á
flatanum milli Hamars og Hrísa.
Ekki mun hóll þessi vera
bendlaður við huldufólk, en
Þorsteinn segir að þar sé forn-
maður grafinn.
Borgirnar á Hamri, segist
Yngvi hafa heyrt, að væru
huldufólksbústaður, enda er
það sennilegt. Er þá líklega
komin skýring á því hver sé
eigandi að álagablettinum í
Beitarhúsamónum, því ekki er
langt þar á milli. Borgirnar eru
jökulskúraðir klettahraukar,
sunnan og ofan við túnið á
Hamri, þar sem hæðin (Hamar-
inn?) er einna hæst. Heitir sú
hæsta Háaborg. „Uppi á henni
eru tóftarbrot sem kallast Litla-
sel.“ segir Jóhannes Óli í
Örnefnaskránni. „Ofar er Mið-
borg, og sunnan við hana
Hamarsstekkur. Efstaborg er
ofar og austar, eigi langt frá
Hálsánni."
Loks eru í greininni nokkrar
prentvillur, en þær eru á ábyrgð
ritstjóra og sé ég ekki ástæðu til
að eltast við þær hér. H.Hall.
Eftirfarandi fréttatilkynning
barst Norðurslóð nýlega. Hún
varðar fyrirhugaða uppsetningu
radarstöðva á Norður og Vestur-
landi, sem mjög eru nú í
umræðum.
Við birtum þessa „bænaskrá“
fúslega þar eð efni hennar er í
samræmi við skoðun blaðstjórn-
ar og örugglega mjög margra
lesenda Norðurslóðar á þessu
máli.
Jafnframt skal vakin sérstök
athygli á því að Dagblaðið/Vísir
gerði nýlega könnun á afstöðu
Islendinga til málsins. Niður-
staðan kom mörgum á óvart, en
hún var á þá leið að ríflega
helmingur spurðra Iýstu sig
andvíga uppsetningu radarstöðva
í samvinnu við hernaðaraðila.
I skoðanakönnunum hefur hins-
vegar oftar en einu sinni komið
fram að mikill meirihluti þjóðar-
innar, allt að 75-80%, álítur að
ísland eigi að halda áfram
þátttöku í Norður-Atlandshafs-
bandalaginu, NATO.
Margir gera sem sé mun á
núverandi stöðu okkar þar oe
hinsvegar aukningu framkvæmda
sem tengjast hernaði.
Ritstj.
Forsætisráðherra íslands,
Steingrími Hermannssyni, hefur
verið afhent eftirfarandi bæna-
skrá, undirrituð af 107 íbúum
við Þistilfjörð:
„Samviska okkar, sem ritum
nöfn okkar á þessa bænaskrá,
neyðir okkur til að mótmæla
hugmyndum um byggingu rat-
sjárstöðvar á Langanesi vegna
þess m.a. að við erum þeirrar
skoðunar að þær auki á þá víg-
væðingu þjóðanna sem stefnir
jarðarbyggð í geigvænlega hættu.
Við álítum að voðinn felist
ekki einungis í beitingu víg-
búnaðarins, heldur ali tilvist
hans jafnframt á tortryggni,
ótta og hatri, og við óttumst að
fjárfestingar í umræddum
stöðvum hér á landi kalli á
fjárfrekar mótframkvæmdir
annars staðar. Slíka sjálfsvirkni
síaukins vígbúnaðar ber að
stöðva. Því verða góðviljaðir
menn nú að einsetja sér að snúa
farnaði veraldar af þessari braut.
Við getum ekki varið fyrir
samvisku okkar að frekara
fjármagni verði varið til víg-
búnaðar meðan sultur og van-
næringarsjúkdómar hrjá hálft
mannkynið.
Jafnframt óttumst við að
bygging þessara umræddu
stöðvar geri heimabyggð okkar
að skotmarki í hugsanlegum
hernaðarátökum.
En hvað viðvíkur öryggi
íslenskra loft- og sæfarenda,
sem að hefur verið vikið í þessu
sambandi, þá teljum við að
okkur beri að tryggja það sjálf.
Við berum því fram þá bæn
við ríkisstjórn íslands, að hún
leyfi ekki uppsetningu um-
ræddrar ratsjárstöðvar á Langa-
nesi, eða annars staðar á
landinu.”
Jóhannes Sigfússon
Ágúst Guðröðarson
Kristján Karlsson
Stefán Jónsson
NORÐURSLÓÐ - 7