Álit: tímarit löggiltra endurskoðenda - 01.01.1996, Blaðsíða 19

Ragnar Hafliðason, aðstoðarforstöðumaður Bankaeftirlits Seðlabankans.
Eftirlit með endurskoðendum á Norður-
löndunum og hlutverk endurskoðenda
fjármálastofnana
Kredittilsyenet í Noregi
bauð fulltrúum ffá nor-
rænum eftirlitsaðilum til
ráðstefnu í Osló 15. og 16.
maí 1995. Dagskrárefni
ráðstefnunnar voru annars
vegar eftirlit með endur-
skoðendum almennt, þ.e.
að skiptast á upplýsingum
hvernig háttað væri skipu-
lagi og framkvæmd á
Norðurlöndunum m.a.
með hliðsjón af EES
samningnum og hins vegar hlutverk endurskoðenda
fjármálastofhana m.a. með hliðsjón af væntanlegri
Post BCCI-tilskipun ESB. Auk fulltrúa frá bankaeftir-
liti Seðlabanka Islands var fulltrúa frá fjármálaráðu-
neytinu boðið en það ráðuneyti fer með málefni lög-
giltra endurskoðenda hér á landi.
1.0. Almennt eftirlit með endurskoðendum
1.1. Noregfur
Fyrri hluti ráðtefhunnar fjallaði eins og fyrr segir
um almennt eftirlit með endurskoðendum. I Noregi
hefur Kredittilsynet lögum samkvæmt með að gera
opinbera skráningu og efrirlit með endurskoðendum
og mun svo hafa verið urn all langt skeið en tiltölulega
smtt er síðan eða ffá árinu 1991 að það eftirlit var eflt
verulega. Aður mun efrirlitið fyrst og ffemst hafa
beinst að þeim enduskoðendum sem sérstök ástæða
þótti til að skoða hjá samkvæmt utanaðkomandi vís-
bendingum eins og t.d. kvörtunarmálum sem tengjast
endurskoðendum. A árunum 1986 til 1989 var fram-
kvæmd skoðun hjá að jafnaði 5-15 endurskoðendum á
ári en frá árinu 1990 hefur fjöldinn vaxið úr u.þ.b. 20
upp í 120.
Gefið var gott yfirlit yfir núverandi starfsaðferðir
við efrirlit með endurskoðendum í Noregi. Eftirlitið
nær til allra þeirra sem hafa fengið opinbert leyfi til að
starfa sem endurskoðendur. Um er að ræða annars
vegar „löggilta endurskoðendur", sambærilega og
þekkjast hér á landi, og hins vegar „skráða endurskoð-
endur“ sem hafa minna próf að baki heldur en hinir
löggiltu. Hluti af „skráðum endurskoðendum“ er hóp-
ur manna sem fengu sérstaka undanþágu sem „skráðir
endurskoðendur" fyrir u.þ.b. 30 áruni þegar ný lög-
gjöf var sett um þessi mál en þessi hópur manna hafði
starfað við endurskoðun án þess að hafa þá menntun
sem seinna var krafist. Samtals löggiltir og skráðir
endurskoðendur í Noregi eru u.þ.b. 4.000 talsins og
eru álíka margir í hvorum hópnum um sig. Þess má
geta að eingöngu endurskoðunarþátturinn í starfsemi
endurskoðenda er undir efrirliti en ekki önnur starf-
semi endurskoðenda eins og t.d. ýmis konar ráðgjöf og
aðstoð við skattframtalsgerð. Þá byggist eftirlitið
einnig á virkri hlutafélagaskrá og firmaskrá en sam-
kvæmt þeim skrám er á hverjum tíma ljóst hvaða félög
ber að endurskoða af löggiltum eða skráðum endur-
skoðanda.
Ymsum aðferðum er beitt við að ákveða hvar bera á
niður við efrirlitið. Þannig er t.d. byggt á vísbending-
um sem koma ffá kvörtunarmálum, skattayfirvöldum,
bústjórum eða öðrum. Ennfremur er farið eftir vís-
bendinguin úr fjölmiðlum og byggt á upplýsingum
sem koma úr úrtakskönnunum eftirlitsins. Einnig eru
notaðar niðurstöður úr svörum endurskoðenda við
spurningalista sem öllum endurskoðendum er gert að
svara.
Sem dæmi um úrtakskönnun má nefha að allir end-
urskoðendur á ákveðnu landsvæði eru heimsóttir.
Þeim er tilkynnt með 2ja vikna fyrirvara um heim-
sóknina og að farið verði yfir vinnupappíra á afmörk-
uðu sviði endurskoðunarinnar vegna einhverra tvegg-
ja viðskiptavina hans. Ekki er gefið upp fyrr en við eft-
17