Kosningablaðið - 26.10.1911, Blaðsíða 1

ÍlAHDsbckkja.:;:
*A'i
ÍSLANDS
Atkvæðið mitt —
skiftir nokkru hvar það lendir?
Já, á þinu eina atkvæði geta oltið forlög
þessa lands á ókomnum öldum.
Abyrgðin liggur á þér, sem hverjum öðrum.
Eins atkvæðis munur i einu kjördæmi
landsins getur ráðið úrslitum um það,
hvort fyrir ess liggur i framtið:
alger innlimun eða
fullkomið sjilfstttði.
Æðstu embattishöfðingjar og ðbreyttir
alþýðumenn eru jafnir við kjörborðið.
Þess eins er þá að minnast, að vera
sannur og trúr íslendingur.
Hér er um tvent að tefla:
1. Jslenzka stefnu i öllum málum;
2. Danska stejnu í öllum málum.
1. Gagngerða viðleitni til að ná jull-
um og óskertum ríkisréttindum til
hatida íslandi;
2. Orjújanlega innlimun Jslands í
danska rikið.
Hér er um að velja tvenna fram
bjóðendur til þings:
1. Sannreynda, trúa Islendinga;
2. Danska Islendinga.
Hverjum ber að fylgja ? Hvað felst
i atkvæðagreiðslunni um þá?
Atkvæði með Lárusi H. Bjarna-
son, Halldóri Daníehsyni og Jóni Jóns-
syni er jákvæði við þvi, að löggjöf
vor verði í öllum greinum blönduð
ákvæðum um íhlutunarrétt Dana og
' nsk yfirráð, ítök og hlunnindi hér
a ' idi.
tkvdi með dr. Jóni Þorkelssyni og
Magnúsi Blöndahl.
er sama sem gagngert afnám allra
innlimunar-ákvæða úr löggjöf vorri á
öllum svæðum.
Atkvæði með L. H. B., H. D. og
/. /. er sama sem beint afsal lands-
réttinda vorra — þeirra mikilsverðu
réttinda, sem aldrei hafa áður verið
seld i hendur öðru ríki.
Atkvaði með dr. J. Þ. og M. Bl.
er trygging þess, að réttindi þjóðar
vorrar verði ekki fyrir borð borin,
ekki í neinu skert eða af hendi látin,
heldur í hvívetna aukin og efld, og
að vér fáum að njóta þeirra óskertra
og tálmunarlaust.
Atkvæði með L. H. B., H. D. og
/. /. er samsinning algerðrar og
órjúfanlegrar innlimunar íslands i »hið
safnaða danska ríki« —’ samkvæmt
trúarjátning þeirra: »Uppkastinuc.
Atkvaði með dr. J. Þ. og M. Bl.
er mótmæli gegn hvers konar inn-
limun og styrkur þess, að vér náum
að verða frjáls þjóð í frjálsu landi —:
sjálfstætt ríki.
Atkvæði með L. H. B., H. D. og
/. /. er samsinning um gildi stöðu-
laganna dönsku hér á landi.
Atkvttði með dr. J. Þ. og M. Bl.
er sama sem bein og eindregin mót-
mæli gegn gildi þessara illa þokkuðu,
valdboðnu laga.
Atkvæði með L. H. B., H. D. og
/. /. er jáyrði við þvi, að vér gefum
Dönum fiskimið vor — landhelgis-
svæðið með ströndum fram, en greið-
um þeim þó árlega stórfé fyrir slæ-
lega og alls-ónóga landhelgisvörn.
Atkvttði með dr. J. Þ. og M. Bl.
er skýlaus neitun þess, að Danir eigi
nokkurn rétt á landhelgi vorri annan
en þann, er vér veitum þeim, og þeim
beri engin þóknun fyrir landhelgis-
vörnina önnur en afnotaréttur land-
helginnar, meðan vér leyfum að þeir
njóti hans.
Atkvæði með L. H. B., H. D. og
/. /. er löghelgun danska fánans hér
á landi.
Rvík, 23» oktáber 1011,
Atkvaði með dr. J. Þ. og M. Bl.
er trygging þess, að vér fáum lög-
leiddan islenzkan Jána.
Atkvæði með L. h. B., H. D. og
/. /. er ónýting þess, að vér höfum
talsmann hjá nágrannaþjóðunum (við-
skiftaráðunaut) til að leita hagfeldari
viðskifta oss til handa og halda uppi
rétti vorum og málstað í hvívetna —
eða að öðrum kosti sé sá starfi falinn
beinhörðum innlimunarpostula, er fari
land úr landi og flytji þá kenning
fyrir öllum heimi, að vér íslendingar
eigum engiti landsréttindi — þau séu
löngu glötuð og gleymd, vér þegar
innlimaðir í Danmörku og að það sé
oss lífsskilyrði, að vera það áfram.
Atkvæði með dr. J. Þ. og M. Bl.
er jákvæði við þvi, að vér eigum að
halda uppi þessu þjóðar-nauðsynjastarfi
og fela það þeim manni, sem hefir
vilja og einurð til að tala máli voru
hvar og hve ncer setn er, efla rétta
þekkingu á högum vorum, andlegum
og efnalegum, og afla sjálfstæði voru
vina og talsmanna út um allan heim.
Atkvæði með L. H. B., H. D. og
/. /. er rígskorðun og reyring við-
skifta vorra og samgangna við Dan-
mörk.
Atkvæði með dr. J. Þ. og M. Bl.
er umleitun til hagfeldari viðskifta og
samgangna hvar setn er, hvort heldur
hjá Dönum eða öðrum þjóðum.
Atkvæði með L. H. B., H. D. og /. /.
er samsinning þingræðisbrotsins al-
ræmda, þess er Kr. Jónsson framdi á
síðasta þingi með tilstyrk heimanstjórn-
ar-manna. Það er ónýting og afnám
þingræðis vors í framtíð, og frekleg-
asta óvirðing á helgustu þjóðarrétt-
inHnm
Atkvæði með dr. J. Þ. og M. Bl.
er trygging þess, að þingræðisreglan
verði rétt við aftur, henni haldið uppi
og hún gerð öflug og friðhelg, hvað
sem i skerst milli stjórnmálaflokkanna.
Atkvæði með L. H. B. er jákvæði
við skýlausum stjórnarskrárbrotum
þeirrar stjórnar, er hann fylgir að
málum — svo sem þvi, er ráðherra
svifti ótvíræðu dómsmáli úr hendi
dómstólanna og lagði það undir »dómc
þess hluta alþingis, er hann vissi sér
vilhallan, eða raunar beint undir sjálf-
an sig og konungkjörna liðið.
Atkvnði með dr. J. Þ. og M. Bl.
er skýlaus neitun og mótmæli gegn
slíku eindæmis-gjörræði.
Atkvæði með L. H. B., H. D. og /. /.
er efling stéttarígs og óþolandi mis-
réttis í landinu.
Atkvttði með dr. J. Þ. og M. Bl.
er trygging jafnréttis allra stétta, kvenna
sem karla — trygging þess, að réttur
hinna lægri stétta — svo sem vinnu-
lýís og hjúa — verði hafinn úr margra
alda -aiðurlægingu og aukinn sem mest
til jafns við svonefndar æðri stéttir, —
og tryggitv jajnréttis kvenna og karla.
Atkvæði mJ5 L. H. B., H. D. og /. /.
er efling »sam;t,yrgðar íslenzkra em-
bættishöfðingjac, ikurvalds hennar og
hóflausrar einræðis-Q-otnunar yfir um-
komulítilli og fátækri dþýðu.
Atkvaði með dr. J. Þ. ^ m. Bl.
er verndun réttar og hagsm,na alþýðu
gegn áleitni og kúgun embætis-höfð-
ingja-valdsins.
Atkvæði með L. H. B., H. D. ogr /.
er glötun þeirra stjórnarfarsumbó^
sem felast í stjórnarskrárbreytingum
siðasta þings.
Atkvaði með dr. J. Þ. og M. Bl.
er trygging þess, að vér fáum þær
mikilsverðu umbætur afdráttarlaust.
Atkvæði með L. H. B., H. D. og /. /.
leiðir til þess, að gera efri deild al-
þingis að stórháskalegu afturhaldsafli
í þinginu — fyrirfara öllu samræmi
milli þingdeildanna og skapa í efri
deild slíkt höfðingjavald, er kyrkt geti
i hendi sér þjóðarviljann og slegið
loku fyrir hvers kon3r framsókn í
landinu.
Atkvæði með dr. J. Þ. og M. Bl.
er trygging og temdun þjóðarinnar
gegn þessu voða-iáldi og afleiðingum
þess.
Atkvæði meí L. H. B., H. D. og /. /.
er ekki einungs atkvæði með alóþörf-
um bitlingum af landsíé til áður há-
launaðra embettismanna, heldur og
með sífeldri fjilgun nýrra hálaunaðra
embætta med iáum eftirlaunum.
Atkvæði mti dr. J. Þ. og M. Bl.
er boðorð kjóítnda um það, að hafð-
ur sé strangunemill á embætta-stofn-
unum og embattalaunum, og ejtirlaun
embættismanna ajnumin tneð óllu hið
Jyrsta, samkvamt skýlausri, marg-
ítrekaðri kröfu þjóðarinnar.
Atkvæði mei Guðmundi Finnboga-
syni og H. 7). er opinber auglýs,
ing stefnuleyss vors og hviklynd-
is í löggjafarnálum — auglýsing
þess fyrir öllun heimi, að vér viljum
rífa niður í daj það sem vér reistum
í gær, sem sé áfengis-bannlögin, —
auglýsing þess, að það sem fyrir 2-1,
árum var sanþykt af stórmiklum
meiri hluta þjdðar og þings, það sé
nú orðið fásinra og fjarstæða I vor-
um augum — áður en Jarið er að
reyna lógin!!
Atkvaði mei M. Bl. og dr. J. Þ.
er trygging þe:s, að eigi hendi oss
slík pjóðar-háðmg. Þeir vilja láta
bannlögin kona í reynd, vilja láta
framfylgja þeim, svo sem þau mæla
fyrir — og að þau darnt sig sjálj:
hæf eða óhæf.
Atkvæði með H. D. er jákvæði við
afsali landsrét inda vorra, en í þeirra
otaö Kiuíu u.ii Lat.iiaiausan arengis-
straum inn i landið,
Atkvæði með M. Bl. og dr. J. Þ.
er neikvæði kjóseada við slíkri óhæfu.
Atkvæði með I. H. B. er samsinn-
ing þeirra gegndarlausu æruleysis-sví-
virðinga, sem heimanstjórnar-blöðin
hafa ausið alsaklausa andstæðitiga sína,
til að fá hnekt gengi þeirra og mál-
stað — samsiniiing þess, að hér sé
upp tekin sú svívirðilega venja og
henni beitt, að Ijúga og rægja æru
og mannorð af stjórnmálaandstæðing-
um og koma jcim sjálfum þann veg
á kné, þegar etki er auðið að vinna
á málstað þeirrameð heiðarlegum hætti.
Atkvæði mel M. Bl. og dr. J. Þ.
er maklegur löð-ungur á munn þeirra
mannorðs-níðinfa, er slikum óþokka-
brögðum beita.
Atkvæði með L. H. B. er staðfest-
ing og efling fess ójafnaðar og ribb-
aldaskapar, er einkennir svo mjög
framkomu þess manns, bæði á þingi
og utan þings (svo sem í bæjarstjórn
Reykjavíkur) — jákvæði við því, að
alþingi íslendiuga — dýrmætasta
stofnun þjóðariinar — sé gert að
gróðrarstíu auðvirðilegasta hégóma-
þvættings (sbr. »rannsóknarnefndarc-
álit efri deildar í bankamálinu i vetur),
strákslegustu illyrða og persónulegra
ýfinga, — í stað rækilegrar og ró-
legrar meðferðæ á velferðarmálum
þjóðarinnar.
Atkvnði með M. Bl. og dr. J. Þ.
er trygging þess að þingið fái hagað
sér svo, sem siðairar þjóðar þingi sam-
ir — gæti sóma síns í hvívetna, verji
tíma sínum eingjngu til að vinna að
góðum úrslitum landsmála, en visi al-
gert á bug penónulegum illdeilum
ig óþverra-árásutn á einstaka menn
~ slík ósvinna gerð með öllu þing-
ræk.
Athæði með L. H. B. er jákvæði
við þvi, að vér ghtvrii Dónum upp stór-
Jé pað, er peir skilda oss (það er .svo
miljónum skif'.u, samkvæmt óhrekjan-
legum út: ■■ ■r. . ; Jóns Sigurðsson-
ar), gefurr t ;■ frá oss, seta sé að
vér verj'. /,i að greiða doj.skutn
selstðð... .líipinönnum ajagamlar vtrzl-
unarskuldir, setn peir telja sig eiga hér
útistandandi alt jrá einokunartímum. —
Þennan makalausa þjóðar-búhnykk bar
Lárus mjög fyrir brjósti í kosninga-
baráttunni síðast (sbr. málgagn hans
sReykjavíkc 25. júlí 1908), sams kon-
ar baráttu og nú er háð, og mun
vera jafn-gallharður á honum enn, svo
stefnufastur(l) maður sem hann tjáir
sig vera.
Atkvœði með dr. J. Þ. og M. Bl.
er umsvifalaus niðurskurður þessarar
fáránlegu endemis-lokleysu.
Atkvæði með H. Daníelssyni yfir-
dómara leiðir til að spilla áliti og
trausti vors æðsta innlenda dómstóls.
H. D. er breyskur, eins og vér hinir.
Stjórnmálin gera hann heitan undir
uggum, ekki síður en aðra. Og þeg-
ar hann er búinn að varpa sér út í
stjórnmálaeldinn, getur hann ekki né
nokkur maður annar vænt þess, að
t. d. jafnheitir andstæðingar hans treysti
honum til svo óhlutdrægra dóma um
þeirra mál, sem ella mætti. Þetta er
ekki að efa góðan ‘ vilja hans í þvi
efni. En hann ræður ekki frekara en
aðrir við þann margreynda sannleik,
að hlutdrægni er að jafnaði fyrsti föru-
nautur stjórnmálaæsinganna. — Hins
vegar er það skýlaus réttur þjóðar-
innar, að áliti dómstóla hennar sé
ekki teflt í voða — og þá sízr yfir-
dómsins. Það eru helg mannréttindi
hvers einstaklings, að dómsvaldið, sem
á að dæma hann, verðskuldi og njóti
óskoraðs trausts og virðingar.
Atkvæði með Guðm. Fitnb. og Jóni
sagnjr. er atkvæði út i bláinn, stefnu-
laust og gagnslaust.
Atkvæii'með Magnusi Blöndahl
og dr. Jóni Þorkelssyni
er trygging þess,
að vel og róggsatnlega sé gætt hags-
muna pessa kjórdæmis og Jast og
einarðlega hdldið um réttindi lands-
ins.
■ Af framangreindum ómótmælanleg-
um staðreyndum hlýtur hverjum manni
að vera það ljóst, hvað er í húfi nú
við kosningarnar — um hvað er að
tefla. Ollum auðsætt, að enn eru
það sömu gömlu keppinautarnir, sem
hér heyja einvígi um heiður og rétt-
indi íslands — þeir hinir sömu. er
það hafa gert undanfarið öldum sam-
an:
danska stefnan og islenzka stefnan.
Mótmslum allir dönsku stefnunni,
eins og Jón Sigurðsson gerði.
íslenzku stejnunni jylgja peir
dr. Jón Þorkelsson og Magnus Blöndahl.
Allir góðir kjósendur höfuðstaðar-
ins veita islenzku stejnunni að málum
þegar til skarar á að skríðs.
Á laugardaginn kemur merkja allir sannir
íslendingar hér i höfuðstaönum við nöfn
þeírra dr. Jóns Þorkelssonar og Magnúsar
Blöndahls svo, sem hér er sýnt:
0 Guðmundur Finnbogason
0 Halldór Danielsson
0 Jón Jónsson
0 Jón Þorkelsson
0 Lárus H. Bjarnason
0 Magnús Th. S. Blöndahl
O
O
•f
Engan bitling
hefir dr. Jón Þorkelsson
þegið sér sjálfum til handa á þeim
tveim þingum, sem hann hefir nú
setið á.
Lárus H. Bjarnason brá Jóni Þor-
kelssyni á fundinum á sunnudaginn
var um það, að hann hefði farið fratn
á margar og háar fjárveitingar á þess*
um tveim síðustu þingum, og eign-
aði J. Þ. jafnt þær uppástungur, sem
aðrir þingmenn voru aðalflutningsmenn
— jafnvel heimastjórnarmenn — ef
Jón að eins hafði léð þeim nafn sitt
til þess að geta komið tillögunum
löglega að, hvort sem hann hafði
bundið sig til að greiða þeim atkvæði
eða ekki. En þó svo væri reiknað,
sem Lárus H. gerir, þá er reyndin
sú, og niðurstaðan af tillögum Jóns
á báðum þessum þingum, að hann
hefir lagt til að landssjóði
væri spöruð útgjöld á milli
50 og 60 þús. krónur.
Á þinginu 1909 fekk J. Þ.
afstýrt því með einni til-
lögu sinni, að landinu var
þá hlíft við 68 þús. króna
útgjöldum.
Kosningaraðferðin.
Hvað er að varast.
Henni var lýst um daginn allgreini-
lega, hinni réttu, lögmæltu kosningar-
aðferð.
Hér skal því til, frekari áréttingar
bent lauslega á, hvað helzt er að var-
ast, eftir þar um fenginni reynslu.
Til þess að kjörseðill sé óaðfinnan-
legur er tvent að varast:
1, að ekki sé hægt að villast á, við
hvort nafn af tveimur eða hvert af
mörgum þingmannaefnum krossinn á,
er kjósandi hefir gert. Hann þarf
því að vera dreginn beint innan í
hrín^inn við pess manns nafn cða
þeirra, er kjósandi vill kosið hafa.
2, að ekki sé neinu ofaukið á seðil-
inn, það er auðkenni hann frá öðrum
seðlum. Alt þess konar tná skilja svo
eða gruna, að það sé af ásettu ráði gert,
eftir samkomulagi við mútugjafa o. s.
frv.,til þess að kjósandi geti sannað eftir
á, að greitt hafi hann atkvæði eins og um
var samið. Kjósandi hefir í rautt
réttri í 99 dæmum af 100 gert af-
brigðin á seðlinum af tómum klaufa-
skap eða gáningsleysi. Klauíaskapur-
inn kemur venjulegast fram í þvi, að
strikið annaðhvort nær út fyrirhring-
inn, svona & eða það hefir tvÖfald-
ast að hálfu eða öllu leyti, svona: .©
Stundum hefir krossinn verið dreg-
inn lárétt og lóðrétt, svona: ^
í stað þess hann á að vera á ská,
svona:
Stundum hefir blýantinn lent óvil-
jandi einhversstaðar utan við nafnið
og hringinn, alveg aukreitis, og gert
þar punkt eða lítið strik.
Stundum hefir krossinn allur lent al-
veg utan við hringinn og jafnvel verið
settur aftan við nafnið, og má nærri
geta, að slíkir krossar muni vera metnir
ógildir.
Það er í stuttu máli harla vanda-
litið að hafa kjörseðilinn réttan, svo
að hvorki sé hægt á að villast, hvar kjós-
andi hafi viljað láta atkvæði sitt lenda
né að gruna hann um, að hafa viljað
auðkenna seðil sinn frá öðrum í svik-
samlegum tilgangi.
Verði kjósandi þessa var í tima, þ.
e. einhverra þessara annmarka á seðl-
unum, fer hann með hann til kjör-
stjórnar og fær skifti á honum fyrir
nýjan, er hann gengur síðan frá lýta-
laust.
Hitt er jafnvíst, að gera má það
vitlaust, af klaufaskap eða hirðuleysi.
Og þurfa kjósendur að setja sér að
sneiða hjá því. En gera sig þó ekki
feimna eða huglausa að fást við að
kjósa. Enda má alt af fá leiðbeining-
ar á kjörstaðnum (i kjörherberginu,
ekki kjörklefanum), ef nokkur kviknar
vafi í huga kjósanda um nokkurt atriði,